Η κρίση στην "Ανατολική Ευρώπη"

Οι...προειδοποιητικές πινακίδες αναβοσβήνουν στην Ανατολική Ευρώπη, "φωνάζοντας" πως κάτι σίγουρα δεν πάει καλά.

Η περιοχή η οποία είχε βρεθεί στο στόχαστρο των αναλυτών, των οίκων αξιολόγησης, των αγορών και των επενδυτών, στα τέλη του 2008 και τις αρχές του 2009, καθώς αποτελούσε τη μεγαλύτερη απειλή για την παγκόσμια οικονομία, με τα σχόλια πως εάν το ανατολικοευρωπαϊκό πρόβλημα δεν αντιμετωπισθεί σωστά τότε μπορεί να οδηγήσει σε ολική καταστροφή τα ήδη ευάλωτα τραπεζικά συστήματα της Δυτικής Ευρώπης και να δώσει το εναρκτήριο λάκτισμα για τη συντέλεια του χρηματοοικονομικού κόσμου να...δίνουν και να παίρνουν, στη συνέχεια κατάφερε να πάρει πίσω τη χαμένη της αξιοπιστία και να γίνει το νέο επενδυτικό καταφύγιο. 

Με αφορμή τα...μαντάτα από την Ουγγαρία, οι φόβοι ξαναέστρεψαν τα ραντάρ τους προς...
την περιοχή, η οποία βρίσκεται και πάλι στην πρώτη γραμμή των επενδυτικών ανησυχιών. 

Η Ανατολική Ευρώπη είναι εκτός της ευρωζώνης, όμως αυτό δεν της δίνει και...ανοσία στην κρίση. 

Η κρίση έχει ήδη χτυπήσει την πόρτα της περιοχής και μάλιστα βίαια: Νομίσματα και μετοχές καταρρέουν και τα spreads στα ασφάλιστρα κινδύνου εκπέμπουν πλέον SOS...

Η «παγκόσμια απειλή» που έγινε...θύμα
Και είναι ειρωνικό. Στα τέλη του 2008 και τις αρχές του 2009 αποκαλούσαν την Ανατολική Ευρώπη «παγκόσμια απειλή» και ο ένας μετά τον άλλον οι αναλυτές υπογράμμιζαν πως η περιοχή μπορεί τελικά να αποδειχθεί το... subprime της Γηραιάς Ηπείρου. Τόνιζαν πως μία από τις μεγαλύτερες απειλές στην οικονομική σταθερότητα της ευρωζώνης έρχεται από την έκθεση της περιοχής στις τράπεζες της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης. Οι οίκοι αξιολόγησης προειδοποιούσαν πως η ύφεση στην περιοχή των αναδυόμενων αγορών της Ευρώπης θα είναι πιο σοβαρή από οπουδήποτε αλλού, λόγω των μεγάλων ανισορροπιών που υπάρχουν και αυτό θα «χτυπήσει» τις τράπεζες της Δύσης οι οποίες έχουν ισχυρή παρουσία στην περιοχή.

Οι διεθνείς οίκοι μιλούσαν για την πιθανότητα τεράστιων τραπεζικών και νομισματικών κρίσεων στις αναδυόμενες αγορές της Ευρώπης. Οι διεθνείς επενδυτικοί οίκοι, επίσης, συνέστηναν προσοχή στις χώρες της ευρωπαϊκής Δύσης και κυρίως στις ευρωπαϊκές τράπεζες που είχαν έκθεση στις επικίνδυνες αγορές της Ανατολικής Ευρώπης και μιλούσαν για κατάρρευση της άλλοτε καλπάζουσας οικονομικά περιοχής, η οποία είχε επωφεληθεί από την περίοδο υψηλών επιτοκίων που οδήγησε σε μία τεράστια αύξηση δανεισμού ξένων νομισμάτων από τα νοικοκυριά και τις επιχειρήσεις, κυρίως του ευρώ και του ελβετικού φράγκου. Αυτή η περιοχή, που κάποτε ήταν μία από τις πιο ασφαλείς και πιο οικονομικά ανθηρές στον κόσμο, κάτι το οποίο ο δυτικός κόσμος δεν μπόρεσε να αφήσει ανεκμετάλλευτο, βρισκόταν στο χείλος του γκρεμού και της κατάρρευσης.
Τώρα, συμβαίνει το...ανάποδο! Η κρίση στην ευρωζώνη είναι αυτή που τώρα κινδυνεύει να γίνει παγκόσμια και έχει ήδη μεταδοθεί στην Ανατολική Ευρώπη, απειλώντας με σοβαρότατες συνέπειες τις οικονομίες των χωρών της περιοχής.

Οι ανησυχίες
Η ανακοίνωση της Ουγγαρίας ότι βρίσκεται σε μία πολύ σοβαρή κατάσταση, έστω και εάν μετά η χώρα προσπάθησε να τα...μαζέψει, υπογράμμισε δύο τεράστιες ανησυχίες της ευρωζώνης.
Η πρώτη είναι πως πλέον η κρίση χρέους της ζώνης του ευρώ δεν κατάφερε να περιοριστεί και δεδομένων των «θεμάτων» του ευρωπαϊκού τραπεζικού κλάδου και των γενικότερα χαμηλότερων προοπτικών της ανάπτυξης, αυτά τα προβλήματα θα εξαπλωθούν - και το έχουν κάνει ήδη - στην Κεντρική και την Ανατολική Ευρώπη, στις περιοχές δηλαδή οι οποίες δημιούργησαν τη μεγαλύτερη ανησυχία στην Ευρώπη στα τέλη του 2008 και στις αρχές του 2009.
Η δεύτερη ανησυχία είναι πως μετά τα μέτρα λιτότητας που ανακοινώθηκαν από τις χώρες του Club Med (Ελλάδα, Πορτογαλία, Ισπανία και Ιταλία), άλλα κράτη της Γηραιάς Ηπείρου και ειδικά αυτά της Κεντρικής και Ανατολικής Ευρώπης - θα πρέπει και αυτά να προχωρήσουν σε βαθιές περικοπές των προϋπολογισμών τους, έτσι ώστε να προσπαθήσουν να επαναφέρουν την οικονομία τους σε μία διατηρήσιμη οδό ανάπτυξης.
Το ότι βρίσκονται εκτός της ευρωζώνης και δεν χρησιμοποιούν το ευρώ, αυτές οι χώρες θεωρητικά θα μπορούσαν να χρησιμοποιήσουν τη μέθοδο χειραγώγησης του νομίσματός τους για να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους και να λύσουν κάποια από τα δημοσιονομικά τους προβλήματα, όμως καθώς το μεγαλύτερο μέρος των δανείων τους είναι σε ευρώ, μία τέτοια κίνηση θα έστελνε τα χρέη τους στα ύψη.

Οι φόβοι έγιναν πραγματικότητα μέσα σε έναν μόλις μήνα
Στις αρχές του περασμένου μήνα οι πρώτοι φόβοι για μετάδοση της κρίσης και στην Ανατολική Ευρώπη είχαν ήδη αρχίσει να εκφράζονται, ωστόσο τότε κανείς δεν έβλεπε αυτό που ήρθε μόλις 30 ημέρες αργότερα!
Στις 5 Μαΐου, ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και Ανάπτυξη (EBRD) κ. Τόμας Μίροου είχε αναφερθεί στους πιθανούς κινδύνους λόγω του αντίκτυπου στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης της κρίσης του ελληνικού χρέους, διευκρινίζοντας ωστόσο ότι οι κίνδυνοι αυτοί δεν έχουν πάρει ακόμη σάρκα και οστά.

Σε συνέντευξη που είχε παραχωρήσει στην έδρα της EBRD στο Λονδίνο, ο κ. Μίροου ανέφερε τρεις πιθανούς κινδύνους μετάδοσης της ελληνικής κρίσης. «Ενας αντίκτυπος στην πραγματική οικονομία της ευρωζώνης μπορεί να έχει δυσμενείς συνέπειες στις εξαγωγές» από τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης, είχε πει ο κ. Μίροου και υπενθύμισε ότι οι χώρες της ευρωζώνης είναι η κύρια εξαγωγική αγορά αυτών των χωρών. Επίσης είχε εκτιμήσει ότι υπάρχει μεγάλη πιθανότητα «να αυξηθεί η ανησυχία των κεφαλαιαγορών σε τέτοιο βαθμό που να επηρεάσει αρνητικά τις επενδύσεις και τα δάνεια σε άλλες περιοχές».

Τέλος, είχε επισημάνει έναν ιδιαίτερο κίνδυνο που ελλοχεύει πιθανώς για τις γειτονικές χώρες της Ελλάδας, στις οποίες οι ελληνικές τράπεζες παίζουν «έναν ιδιαίτερο ρόλο», όπως «στη Βουλγαρία, τη Ρουμανία και τη Σερβία», στην περίπτωση που οι θυγατρικές τους δεν θα μπορούν να διεξάγουν φυσιολογικά τη λειτουργία τους. Ωστόσο, επέμεινε στον καθαρά υποθετικό χαρακτήρα και των τριών κινδύνων, τονίζοντας πως οι θυγατρικές των ελληνικών τραπεζών «συμπεριφέρονται πολύ καλά».


Οι επενδυτές αμφιβάλλουν για το status του ασφαλούς επενδυτικού καταφυγίου που είχε η περιοχή
Λίγες εβδομάδες αργότερα, η Ουγγαρία ανακοινώνει πως έχει «ελάχιστες πλέον πιθανότητες να αποφύγει μία κατάσταση ανάλογη με αυτήν της Ελλάδας» και πως ο βασικός στόχος της νέας κυβέρνησης είναι να αποφύγει τη χρεοκοπία. Αυτά τα...μαντάτα έστρεψαν την προσοχή των αγορών και των επενδυτών εκτός των συνόρων της ευρωζώνης και προς...Ανατολική Ευρώπη μεριά, επανεξετάζοντας το status του ασφαλούς επενδυτικού καταφυγίου που είχε πάρει το τελευταίο διάστημα η περιοχή, καθώς το ότι αν και η Ανατολική Ευρώπη δεν χρησιμοποιεί το ευρώ, δεν σημαίνει απαραίτητα πως έχει και ανοσία στην κρίση. Και όπως όλα δείχνουν, είναι ήδη σε κρίση.
Κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας χρηματοοικονομικής κρίσης οι αγορές είχαν γυρίσει δυναμικά την πλάτη στις χώρες, όπως η Ουγγαρία και η Λετονία, οι οποίες μάλιστα αναγκάστηκαν να διασωθούν από το ΔΝΤ, ωστόσο, τους τελευταίους 18 μήνες η...Ανατολή της Γηραιάς Ηπείρου είχε πάρει πίσω τη χαμένη της επενδυτική εμπιστοσύνη, αντιμετωπίζοντας αποτελεσματικά τα μεγάλα δημοσιονομικά και εξωτερικά της ελλείμματα.

Πολλοί οικονομολόγοι πιστεύουν πως η Ουγγαρία απέχει πάρα πολύ από το να γίνει η νέα Ελλάδα, καθώς τόσο το έλλειμμα του προϋπολογισμού της όσο και το δημόσιο χρέος της είναι πολύ χαμηλότερα. Μέχρι τον περασμένο μήνα, μάλιστα, τα κρατικά ομόλογα της Ανατολικής Ευρώπης προσέλκυαν τεράστιες ροές κεφαλαίων από τους επενδυτές οι οποίοι γύριζαν την πλάτη στην αστάθεια και την μεταβλητότητα της ευρωζώνης.
Ομως οι τελευταίες εξελίξεις απέδειξαν πως η πολιτική αλλαγή, η κοινωνική κούραση από τα μέτρα λιτότητας και οι δύσκολες επιλογές σε ό,τι αφορά τον προϋπολογισμό του 2011 δυσκολεύουν υπερβολικά πια τις χώρες της Αν. Ευρώπης να ακολουθήσουν τις πολιτικές τους δεσμεύσεις.

Τα σημάδια της κρίσης
Οπως σημειώνει ο στρατηγικός αναλυτής της RBC κ. Nigel Rendell, πριν ο κόσμος έβλεπε την Αν. Ευρώπη ως την περιοχή η οποία έχει λάβει μέτρα λιτότητας και έχει κάνει προόδους. Τη θεωρούσαν ως μία σχετικά ασφαλή περιοχή., Τώρα όμως, όπως προσθέτει, με αφορμή την Ουγγαρία οι ανησυχίες και οι φόβοι βγήκαν και πάλι στην επιφάνεια και ο κόσμος επαναξιολογεί την κατάσταση και ίσως να καταλήξει στο ότι η Κεντρική και Ανατολική Ευρώπη δεν αποτελεί το ασφαλές επενδυτικό καταφύγιο που νόμιζαν.
Οι χώρες τις Ανατολικής Ευρώπης έχουν συσσωρεύσει τεράστιες ποσότητες δανείων σε ξένο νόμισμα και κυρίως σε ευρώ και ελβετικό φράγκο: Το 87% των δανείων της Λετονίας, το 79% των δανείων της Εσθονίας, το 62% της Ουγγαρίας, το 58% της Λιθουανίας, το 55% της Βουλγαρίας, το 54% της Ρουμανίας, το 24% της Πολωνίας, το 15% της Σλοβακίας και το 13% της Τσεχίας.
Επιπλέον, οι μετοχές των αγορών της Ανατολικής Ευρώπης καταρρέουν σε χαμηλά 12 μηνών και την ίδια στιγμή τα νομίσματα της Ουγγαρίας, της Ρουμανίας, της Πολωνίας, Βουλγαρίας, Κροατίας, Εσθονίας, Τσεχίας, Λιθουανίας και Λετονίας έχουν τις τελευταίες ημέρες επιδοθεί σε ελεύθερη πτώση τόσο έναντι του ευρώ όσο και έναντι του δολαρίου.
Επίσης, η Λετονία και η Ρουμανία, μόλις την περασμένη εβδομάδα, μπήκαν στη λίστα με τις υψηλότερες πιθανότητες default στον κόσμο. Το τοπ δέκα της λίστας είναι λοιπόν το εξής: Βενεζουέλα, Αργεντινή, Ελλάδα, Πακιστάν, Ουκρανία, Ιράκ, Ντουμπάι, Πορτογαλία, Λετονία και Ρουμανία.

Ετσι, τα CDS των χωρών της Ανατολικής Ευρώπης εκτοξεύονται παράλληλα με αυτά της ευρωζώνης. Τα ασφάλιστρα κινδύνου σε Βουλγαρία, Ουγγαρία, Πολωνία και Ρουμανία εκπέμπουν πλέον SOS και η Morgan Satnley τονίζει σε πρόσφατη έκθεσή της πως ο κίνδυνος μετάδοσης (contagion risk) αυξάνεται επικίνδυνα για την Ανατολική Ευρώπη.
Με μία φράση: Η κρίση είναι ήδη εκεί...
kerdos

http://feedproxy.google.com/~r/Ksipnistere_/~3/U2DdETlCWxI/blog-post_5214.html