- Η βάρβαρη και δυτική συνήθεια της καθημερινής κατανάλωσης κρέατος
- Η απίστευτη δυτική παραποίηση των Γραφών υπέρ της κρεοφαγίας
- Ο συσχετισμός πνευματικού επιπέδου, φυσικής κοινωνικής τάξεως και κρέατος
- Και η ορθόδοξη άσκηση και στάση απέναντι στην κρεοφαγία
Αξίζει να διαβάσετε την αποκαλυπτική έρευνα που ακολουθεί μέχρι τέλους, ανεξαρτήτως Πίστης, Ιδεολογίας ή …γαστριμαργικών προτιμήσεων.
Αυτό που ξεχώριζε τον ανθρωπισμό από τη βαρβαρότητα δεν είναι τα υβριστικά τσιτάτα του ΓΑΠ προϊόν δυστυχώς βαθιάς άγνοιας και έλλειψης παιδείας. Αναλογιστείτε τους τόπους όπου αναπτύχθηκε ότι ομορφότερο υπάρχει ακόμα και σήμερα στην ανθρωπότητα.
Σκεφθείτε ότι όταν υπήρχαν κοινωνίες όπου παιδιά και γυναίκες εθεωρούντο αντικείμενα, κάπου αλλού υπήρχε ολόκληρος αξιακός κώδικας και απόλυτος σεβασμός ακόμη και στο αγέννητο παιδί.
Για να μη μιλήσουμε για τη Φύση...
.
Η πορεία του ανθρωπισμού λοιπόν είναι απλή. Πόλις – Πολιτισμός. Δένομαι με τη Γη, αναπτύσσομαι μαζί της, Καλλιεργώ και τρέφομαι πάντα με σεβασμό και ευθύνη. Σκεφτείτε λοιπόν την ειδυλλιακή εικόνα όπου παππούς και εγγόνι μεγαλώνουν γύρω από το ίδιο δέντρο. Κάνουν τα πρώτα τους βήματα στο ίδιο χώμα. Έτσι σφυρηλατείται το δέσιμο με τη Μάνα και την Μεγάλη Μητέρα. Έτσι δένεται ο γόνος με τον Πατέρα και την Πατρώα Γη, την Πατρίδα. Έτσι, από γενιά σε γενιά δημιουργείται το Έθνος (= Γέννα).
Σκεφτείτε τώρα γιατί ο καπιταλισμός αποθεώνει τη βαρβαρότητα και απεχθάνεται τον Πολιτισμό. Γιατί καταστρέφει το πραγματικό Έθνος και αποθεώνει τεχνητά, ψευδεπίγραφα Έθνη. ΗΠΑ και Τουρκία, τα κράτη με τη μεγαλύτερη “εθνικιστική” προπαγάνδα είναι και τα δύο έθνη που βασίζονται στην Εθνοκάθαρση! Δηλαδή, μη – έθνη, αφού εξόντωσαν τους πραγματικούς γηγενείς. Ξερίζωσαν τη Γέννα και έβαλαν στη θέση της μία άλλη, ψευδεπίγραφη, φονική. Με την ανάλογη τροφή. Σφαγή, κρέας, καου μπόυς, McDonalds.
Διαβάστε με ανοιχτό μυαλό την εξαιρετική έρευνα του αγαπημένου καθηγητή Δημήτριου Κιτσίκη και θα επανέλθουμε.
- Η βάρβαρη και δυτική συνήθεια της καθημερινής κατανάλωσης κρέατος
- Η απίστευτη δυτική παραποίηση των Γραφών υπέρ της κρεοφαγίας
- Ο συσχετισμός πνευματικού επιπέδου, φυσικής κοινωνικής τάξεως και κρέατος
- Και η ορθόδοξη άσκηση και στάση απέναντι στην κρεοφαγία
Το κατά Ιωάννην Ευαγγέλιον γράφει στο ελληνικό πρωτότυπο ότι επάνω στον σταυρό «ην γεγραμμένον Εβραϊστί, Ελληνιστί, Ρωμαϊστί» το «βασιλεύς των Ιουδαίων» (ιθ’ 20). Η επίσημη μετάφραση της Καθολικής Εκκλησίας στις δυτικές γλώσσες παραχαράσσει το Ευαγγέλιο και λέγει: «ην γεγραμμένον Εβραϊστί, Λατινιστί, Ελληνιστί», ώστε να υποβιβάση τα ελληνικά στην τελευταία θέση και να προωθήση την ιδική της γλώσσα! (La Bible de Jerusalem, Παρίσι, 1981, σ. 1560: «c’ etait ecrit en hebren, en latin et en grec»).
Στο ίδιο Ευαγγέλιο ο Ιωάννης γράφει (δ’ ότι οι μαθητές του Χριστού είχαν πάει στην πόλη «ίνα τροφάς αγοράσωσι». Η επίσημη μετάφραση της Αγγλικανικής Εκκλησίας, για να ικανοποιήση την έφεση των βαρβαρικών νομαδικών λαών για το κρέας (ο Αττίλας στον Ε’ αιώνα μ.Χ. για να μαλακώση την μπριζόλα, όπως συνηθίζεται σήμερα στα αμερικανικά steak houses, την έβαζε άψητη στα σκέλη του ιππεύοντας και την έτριβε επάνω στο πλευρό του αλόγου του!) γράφει ότι οι μαθητές του Χριστού είχαν πάει στην πόλη «ίνα κρέατα αγοράσουσι» (Holy Bible, King James Text [1611] Oxford University Press, New York, 1980, με την αναγραφή: the most accurate version of the Bible. Η μεταφρασθείσα φράση λέγει: «For His disciples were gone away unto the city to buy meat»)]
Σε άλλο σημείο ο Ιωάννης γράφει (κα’ 5): «Λέγει ουν αυτοίς ο Ιησούς: Παιδία, μη τι προσφάγιον έχετε; απεκρίθησαν αυτώ: ου». Αυτό το προσφάγι ήταν ψάρι διότι προηγουμένως μαθαίναμε ότι ο Χριστός είχε φανερωθή εις τους μαθητές του στην λίμνη της Τιβεριάδος, όπου αυτοί εψάρευαν. Όταν του είπαν ότι δεν είχαν πιάσει κανένα ψάρι, ο Χριστός απεκρίθη: «ρίψατε τα δίχτυα στα δεξιά του πλοίου και θα εύρετε». Πάντως, η αγγλικανική Βίβλος μετέφρασε την ως άνω φράση με τον εξής τρόπο: «Then Jesus said onto them: Children, have you any meat? They answered to him, no»! Τις ελληνικές λέξεις «τροφές» και «προσφάγι» οι Φράγκοι χριστιανοί μεταφράζουν λοιπόν με την λέξη «κρέας», όχι από λάθος βέβαια…
Ορθοδοξία και Βαρβαρία
Η Βαρβαρία είναι μια ουτοπική χώρα που αντιτίθεται στον πολιτισμό. Από την εποχή του Αττίλα μέχρι την σημερινή Αμερική, χαρακτηρίζεται από τον νομαδικό βίο, την περιφρόνηση για την αγροτική ζωή, την επιθετικότητα με ναρκωτικό το κρέας το οποίο διαπλάσσει αιμοβόρα ένστικτα. Όπως η κάθοδος των βαρβαρικών νομαδικών φυλών – γερμανικών, σλαυικών, τουρκικών, μέσα στη Ρωμαϊκή Αυτοκρατορία, τους πρώτους μ.Χ. αιώνες, ο σημερινός παγκοσμισμός χαρακτηρίζεται από την συνεχή κινητικότητα των πληθυσμών – μεταναστεύσεις, προσωρινότητα της εργασίας – την καταστροφή του περιβάλλοντος με ρύπανση και μεταλλαγμένα αγροτικά προϊόντα και την ερήμωση της υπαίθρου.
Το κρέας είναι η μόνη ειδικότητα της αμερικανικής κουζίνας και στα steak houses παραγγέλνεται με την λίβρα και την ουγγιά. Μέσω των ταχυφαγείων Μακντόναλντ το χάμπουργκερ έχει δηλητηριάσει όλον τον πλανήτη! Ο Κ’ αιών υπήρξε ο αιών της εγκληματικότητας και των γενοκτονιών, οι οποίες θυμίζουν τα βουνά των νεκροκεφαλών των νομάδων Μογγόλων επιδρομέων του Μεσαίωνας, ακριβώς διότι υπήρξε ο αιών του κρέατος! Πληρώνουμε ακόμα το αίμα του βοσκού Άβελ που έχυσε ο αδελφός του, ο αγρότης Κάιν. Συνεχίζουμε να τρώμε τα πρόβατά του.
Στον μεσοπόλεμο ένα κινηματογραφικό έργο είχε παγώση την Δύση: έδειχνε τα τεράστια σφαγεία του Σικάγου. Δέκα χρόνια αργότερα, τα βόδια της σφαγής είχαν αντικατασταθή από τους ανθρώπους στο Άουσβιτς…
Στις 11 Μαρτίου 2000, στην κατ’ εξοχήν νομαδική χώρα της ερήμου, τη Σαουδική Αραβία, ενεκαινιάσθη το μεγαλύτερο σφαγείο της οικουμένης, κοντά στην Μέκκα, με την ευκαιρία του ετήσιου μουσουλμανικού προσκυνήματος, όπου εκατομύρια ζώα θυσιάζονται κάθε φορά. Τα σφαγεία αυτά του Αλ-Μουαϊσέμ – 500.000 τετραγωνικών μέτρων στην κοιλάδα της Μίνας, κόστους 160 εκατομμυρίων δολλαρίων, με 10.000 χασάπηδες – θα σφάζουν 200.000 ζώα την ημέρα!
Πριν από την οικοδόμηση των κτιρίων, η κοιλάδα κάθε χρόνο μεταμορφώνεται σε βιβλικών διαστάσεων υπαίθριο σφαγείο. Όλα αυτά για να εορτασθή η θυσία του Αβραάμ…
Ως στενός φίλος του προέδρου της Τουρκικής Δημοκρατίας, Τουργκούτ Οζάλ, είχαμε οι δυο μας περιοδεύσει την Τουρκία το 1990. Σε κάθε χωριό, σε κάθε πόλη που διεσχίζαμε, ο τουρκικός λαός έσφαζε επάνω στον δρόμο, μπροστά στο προεδρικό μας αυτοκίνητο, μπροστά σε μας που τα δυο κεφάλια μας εξείχαν από την οροφή της Μερσεντές, δεκάδες ζώα το αίμα των οποίων μας επιτσίλιζε. Και το ερώτημα μου ετέθη τότε έντονα: είναι δυνατόν ο Χριστός να ήτο κρεοφάγος;
Κρέας ή ψάρι;
Η ιστορία του πλανήτου επέρασε από τρία στάδια προτού βυθισθή στην σημερινή βαρβαρική αμερικανική παγκοσμιοποίηση:
• Στο πρώτο μυθικό στάδιο οι βασιλείς προσέφεραν τα σώματα τους και των παιδιών τους προς σφαγήν και το αίμα τους εσκορπίζετο στα σπαρτά και τα αμπέλια ως λίπασμα! Το αίμα του Άβελ στα χωράφια του Κάιν. Πολλές ήσαν οι θυσίες όπως αυτές του Αγαμέμνονος και του Αβραάμ.
• Στο δεύτερο στάδιο ο Θεός αντικαθιστά στο θυσιαστήριο τον υιό του Αβραάμ με πρόβατο.
• Στο τρίτο στάδιο ο Χριστός, ως βασιλεύς του Ισραήλ, προσφέρει στο θυσιαστήριο των εκκλησιών το σώμα του υπό μορφήν άρτου και το αίμα του υπό μορφήν οίνου. Μαζί με τους ιχθύες που έφεραν μαζί τους οι Απόστολοι ψαράδες, άρτος και οίνος καθιερώνονται ως η τριαδική τροφική βάση της χριστιανικής πίστεως (η λέξη ιχθύς – Ιησούς Χριστός Θεού Υμών Σωτήρ – και η εικόνα του ιχθύος, γίνονται μάλιστα τα σύμβολα της χριστιανοσύνης). Στον μυστικό δείπνο ο Χριστός δεν δίδει στους μαθητές του ένα κομμάτι αρνιού. Αντικαθιστά τον αμνό του εβραϊκού Πάσχα με άρτο. Το σώμα του γίνεται ο αμνός του θυσιαστηρίου. Η βασιλοκτονία που υπέστη ο Χριστός αφήρεσε από την ανθρωπότητα την λογική της σφαγής των ζώων.
Σήμερα ο καπιταλιστικός άνθρωπος του αμερικανικού παγκοσμισμού, όχι μόνον είναι ακραίος κρεοφάγος, τρώγοντας κρέας ακόμη και δύο φορές την ημέρα, επί 365 ημέρες τον χρόνο, αλλά επανήλθε στην ανθρωποφαγία. Όπως γνωρίζουμε η κατανάλωση ανθρωπίνου κρέατος απαγορεύεται από την χριστιανική θρησκεία, ακόμη και όταν το αποκόπτεις από νεκρό σώμα. Πριν από αρκετά χρόνια είχε καταπέσει ένα αεροσκάφος στις Άνδεις της Λατινικής Αμερικής και οι επιζώντες, περιμένοντας μέσα στα χιόνια την έλευση των σωστικών υπηρεσιών, υπεχρεώθησαν να φάνε κομμάτια του σώματος των κατεψυγμένων από το κρύο φονευθέντων συντρόφων τους. Αυτό είχε προκαλέσει διαμαρτυρίες των θρησκευτικών παραγόντων.
Σήμερα όμως η ανθρωποφαγία έχει πλέον και επισήμως καθιερωθή! Η μεταμόσχευση των ανθρωπίνων οργάνων, έστω και αφαιρεθέντων από νεκρούς, δύναται κάλλιστα να θεωρηθή ανθρωποφαγία. Μάλιστα η επίτευξη κλωνοποιήσεως των ανθρώπων για να δυνηθή ο καθείς από εμάς να έχη ένα αντίγραφο ώστε να του αφαιρούν τα όργανα όταν θα τα χρειασθούμε, δεν είναι πλέον επιστημονική φαντασία… Άλλωστε μεταμόσχευση ήταν και η θυσία του βασιλέως στους μυθικούς χρόνους, όταν του αφαιρούσαν την καρδιά για να την πετάξουν στα αμπέλια ως λίπασμα, να καρποφορήσουν και να ζήσουν οι υπόλοιποι.
Η παραδοσιακή ορθόδοξη κοινωνική ιεραρχία και η κατανάλωση κρέατος
Η ελληνορθόδοξη παραδοσιακή κοινωνία είναι διαμορφωμένη ιεραρχικά. Στην κορυφή τοποθετείται ο μοναχός, έστω και αν δεν έχει χειροτονηθεί ιερομόναχος. Αντιπροσωπεύει τον πνευματικά ανώτερο άνθρωπο για τον οποίο ομιλεί στην κινεζική ιεραρχία ο Κομφούκιος, και του οποίου στην ινδουιστική ιεραρχία την θέση κατέχει ο βραχμάνος. Για τον λόγο αυτό, ενωρίς στο Βυζάντιο επεκράτησε η συνήθεια ο επίσκοπος, δηλαδή ο αρχηγός της Εκκλησίας, να είναι μοναχός.
Ο μοναχός δεν διοικεί άμεσα την κοινωνία η οποία κατευθύνεται από τον βασιλέα και το στρατιωτικό-διοικητικό περιβάλλον του – το αντίστοιχο των κσατρίγια στην Ινδία.
Αυτοί αντιπροσωπεύουν την δεύτερη από τις τέσσερις κατά σειρά τάξεις, μετά τους βραχμάνους και πριν από τους αστούς-εμπόρους βαϊσύα (3η στην πνευματική σειρά) και τους εργάτες σούντρα (στην τέταρτη σειρά).
Στο χαμηλότερο επίπεδο, οι εργάτες σούντρα, στην παραδοσιακή ινδουϊστική κοινωνία ονομάζονται κρεοφάγοι και δια τούτο ανήκουν στην κατηγορία των πνευματικώς αμαθών υλιστικής φύσεως.
Και οι τέσσερις κατηγορίες είναι απαραίτητες στην ζωή της κοινωνίας, διότι οι βραχμάνοι παρομοιάζονται με το κεφάλι του σώματος (σκέπτονται και κατευθύνουν πνευματικά), οι κσατρίγια με τα χέρια (προστατεύουν ως στρατιωτικοί και διοικούν ως ανώτεροι δημόσιοι λειτουργοί), οι έμποροι αστοί βαΐσύα με το στομάχι (που τρέφει το σώμα και χωνεύει την τροφή) και οι εργάτες σούντρα τα πόδια (για να περπατά η κοινωνία). Βεβαίως χωρίς πόδια δύναται κανείς να επιζήση, όχι όμως χωρίς κεφάλι…
Οι σούντρα, στην βεδική κοινωνία που ονομάζεται Βαρνασράμα, χαρακτηρίζονται από τελεία άγνοια του συστήματος πνευματικής ανόδου, που άλλωστε καθόλου δεν τους ενδιαφέρει.
Στην Ορθοδοξία το αντίστοιχο σύστημα περιγράφεται από τον Βυζαντινό μοναχό Ιωάννη της Κλίμακος (579-649), συγγραφέα του έργου Κλίμαξ του Παραδείσου. Όποιος το διαβάση καταλαβαίνει πόσο χονδροειδές είναι το ψέμα περί ισότητας του σημερινού δυτικοεμπνευσμένου αστικού κοινοβουλευτικού καθεστώτος της λεγομένης δημοκρατίας. Το σύστημα αυτό επεβλήθη ως σύστημα των σούντρα, εφ’ όσον η δυτική κοινωνία διοικείται από μία τάξη καπιταλιστών βαϊσύα που σταδιακά, από τον ΙΖ’ αιώνα, ολισθαίνει από την οικογενειακή ζωή «αστικής ηθικής» στην ζωώδη κατάσταση αμάθειας των σούντρα!
Δηλαδή, η δυτική δημοκρατική κοινωνία περπατά με το κεφάλι κάτω και τα πόδια επάνω!
Κάθε σκαλοπάτι της Κλίμακος του Ιωάννου μάς ανεβάζει σταδιακά, με την πνευματική άσκηση, από το επίπεδο του σούντρα στο ανώτατο επίπεδο του βραχμάνου, περνώντας από τα ενδιάμεσα επίπεδα του βαϊσύα και του κσατρίγια. Φυσικά ο καθήμενος στο υψηλότερο σκαλοπάτι δεν τρώγει κρέας.
Ο σούντρα νομίζει ότι μοναδικός σκοπός της ζωής είναι η ικανοποίηση των υλικών και σωματικών του αναγκών. Τρώγει κρέας για να αυξήση την ενεργητικότητα, επιθετικότητα και σεξουαλική του ορμή. Το αρχαίο ιδανικό του ολυμπιακού αθλήματος μετετράπη σε body building.
Ο σούντρα εκνευρίζεται με το παραμικρό μόλις του ζήτησης να περιορίση την ικανοποίηση των υλικών του αναγκών έστω και για μερικές στιγμές. Οι τέσσερίς του ασχολίες είναι να τρώγη, να κοιμάται, να ζευγαρώνη και να είναι επιθετικός, όλα αυτά, χάριν του μοναδικού μέσου πραγματοποιήσεως της ζωής στο οποίο πιστεύει: το χρήμα.
Ορθοδοξία και κρεοφαγία
Η Ορθοδοξία δέχεται ως φυσική την πνευματική διαίρεση της κοινωνίας και δεν υποκύπτει στον ορθοδοξισμό (άλλως ζηλωτισμό) που επιχειρεί με απαγορεύσεις να μετατρέψη όλους τους ανθρώπους σε μοναχούς! Απλώς εγκαθιστώντας μίαν υγιή κοινωνία προτρέπει όλους μας, με το παράδειγμα, να ανέβουν σταδιακά την κλίμακα του Ιωάννου.
Η κατανάλωση του κρέατος στην ορθόδοξη κοινωνία, εμπνέεται από το πνεύμα αυτό της ανεξιθρησκείας και ορίζει κανόνες για τις τρεις βασικές κατηγορίες, από επάνω ως κάτω: τον μοναχό, τον παπά και τον πιστό. Ο ηγεμών με το στρατιωτικό-διοικητικό του περιβάλλον θα έπρεπε κανονικά να τοποθετηθή πνευματικώς, σε υψηλότερη θέση από τον λαό των πιστών, αλλά στην σημερινή παρακμιακή εποχή οι διοικούντες ευρίσκονται χαμηλότερα του λαού.
Την εποχή που το Βυζάντιο ήταν πρότυπο Ορθοδόξου κοινωνίας, ο Μέγας Ιουστινιανός, στον ΣΤ’ αιώνα, εχαίρετο διαπιστώνοντας ότι ένα, όλο και μεγαλύτερο, τμήμα του λαού του προσχωρούσε στον μοναχικό βίο αντί στον στρατό του, επειδή ήταν πεπεισμένος ότι η δύναμις της Αυτοκρατορίας του εβασίζετο πρωτίστως στην πνευματική παρουσία των μοναχών! Αντίθετα, ο σημερινός ηγέτης – όπως επί παραδείγματι ο Ελευθέριος Βενιζέλος με τον Ανδρέα Μιχαλακόπουλο – θεωρεί ότι τα μοναστήρια κατοικούνται από αργόσχολους. (Βλ. το έργο μου, The Old Calendarists and the Rise of Religious Conservatism in Greece, Καλιφόρνια, 1995).
Γύρω στο 1800, στην τελική φάση του δυτικού αθεϊσμού, γνωστής ως ο «αιών του Διαφωτισμού», στο λίκνο της χριστιανικής πίστεως εντός της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας, δηλαδή στο Άγιον Όρος, ένας πνευματικός πατέρας, ο μοναχός και άγιος Νικόδημος (1749-1809), βοηθούμενος από τον ιερομόναχο Αγάπιο, συνέγραψε ένα βιβλίο με τίτλο, Πηδάλιον της νοητής νηός της μίας αγίας καθολικής και αποστολικής των Ορθοδόξων Εκκλησίας, ήτοι άπαντες οι ιεροί και θείοι κανόνες. Προς κατάληψιν των απλούστερων ερμηνευόμενοι παρά Αγίου ιερομονάχου και Νικοδήμου μοναχού. Το βιβλίο αυτό ήταν μια συλλογή των κανόνων που είχαν θεσπίσει οι Απόστολοι, οι εκκλησιαστικοί Σύνοδοι και οι Πατέρες της Εκκλησίας, στην πρωτότυπη ελληνική γλώσσα, συνοδευόμενοι – για κάθε κανόνα -από ερμηνεία του Αγίου Νικοδήμου και του Αγαπίου στην ελληνική του ΙΗ’ αιώνος.
Ο Άγιος Νικόδημος μαζί με τον Άγιο Μακάριο Νοταρά (1731-1805) και τον Όσιο Αθανάσιο Πάριο (1722-1813), ηγείτο του αναγεννησιακού αντι-ρωμαιοκαθολικού κινήματος της Φιλοκαλίας (ή των Κολλυβάδων). Επρόκειτο για κίνημα παραδοσιακό, αντιδυτικό, τουρκόφιλο που υπεστήριζε την ακεραιότητα της Οθωμανικής Αυτοκρατορίας.
Το κίνημα εξηπλώθη στον ΙΘ’ αιώνα και στην Ρουμανία και στην Ρωσία από έναν Ρώσο μοναχό, ο οποίος είχε ζήσει στο Άγιον Όρος για 18 χρόνια (1746-1764), τον Παΐσιο Βελιτσκόβσκι (1722-1794) ο οποίος μετά εγκατεστάθη στην Μολδαβία όπου μετέφρασε στα σλαβονικά την Φιλοκαλία (συλλογή η οποία είχε δημοσιευθή στο Αγιον Όρος, που συμπεριελάμβανε κείμενα των Ελλήνων πατέρων της Ορθοδοξίας, από τον Δ’ μέχρι τον ΙΕ’ αιώνα και που είχε δώσει το όνομά της στο αγιορείτικο κίνημα της Φιλοκαλίας, του οποίου οπαδός υπήρξε ο Αλέξανδρος Παπαδιαμάντης).
Όπως και οι ινδικές Βέδες, η Ορθοδοξία έχει διαφορετικούς κανόνες για τα διαφορετικά πνευματικά επίπεδα των ανθρώπων, δηλαδή για τους μοναχούς, τους ιερείς και τον λαό των πιστών. Ο κανών 51 των Αγίων Αποστόλων κηρύττει: «Ει τις επίσκοπος, ή πρεσβύτερος, ή διάκονος, ή όλως του καταλόγου του ιερατικού, γάμου και κρεών, και οίνου, ου δι’ άσκησιν, αλλά δια βδελυρίαν απέχηται…». δηλαδή «αν κάποιος επίσκοπος ή πρεσβύτερος ή διάκονος απέχει από την σύναψη γάμου, από την κατανάλωση κρέατος και οίνου, όχι για λόγους πνευματικής ασκήσεως, αλλά επειδή τα απεχθάνεται – ξεχνώντας ότι ο Θεός εποίησε τα πάντα ωραία και καλά, ότι εδημιούργησε τον άνθρωπο όχι μόνον υπό μορφήν ανδρός αλλά και γυναικός, και βλασφημώντας διαβάλλει την θεϊκή δημιουργία, είτε πρέπει να επανορθώση την στάση του ή να καθαιρεθή και να εκδιωχθή από την Εκκλησία»! Το ίδιο ισχύει και για τους λαϊκούς.
Αυτός ο κανών είναι βασικός για να εννοήση κανείς την Ορθοδοξία και να κάνη κάθε Ορθόδοξο υπερήφανο για την θρησκεία του: διότι α) κηρρύττει την σημασία της γυναικός όπως και του ανδρός, β) τα πάντα που εδημιούργησε ο Θεός είναι καλά και αγνά, συνεπώς και το κρέας. Εάν συγχαίνεσαι την σεξουαλική πράξη ή το κρέας, υβρίζεις την θεϊκή δημιουργία. Αποφασίζεις να απέχης από αυτά τα αγαθά όχι επειδή τα θεωρείς βρώμικα, αλλά επειδή θέλεις να επιδοθής στην πνευματική άσκηση.
Να υπενθυμίσωμε ότι ο δυτικός χριστιανός εβάσιζε την πίστη του στην ηθικολογία, θεωρούσε βρώμικη την σεξουαλική πράξη και υπεβίβαζε την γυναίκα και όταν ήλλαξε γνώμη… έπαψε να πιστεύη!
Η ερμηνεία του άνω κανόνος από τον Άγιο Νικόδημο, επί λέξει, είναι: «ούτε ο γάμος, και η νόμιμος μετά γυναικός συνάφεια είναι βλαβερά, ούτε τα κρέατα, ούτε ο οίνος αλλ’ η κακή τούτων μεταχείρησις. Διότι αν ήτο κακά και βλαβερά, δεν ήθελαν να δημιουργηθούν από τον Θεόν, όστις είναι φύσει αγαθός».
Ο 14ος κανών της εν Άγκυρα Συνόδου που συνήλθε το 315 μ.Χ. λέγει ότι για να σιγουρευθή κανείς ότι ο ιερεύς – που δεν υπόκειται σε τόση σκληρή άσκηση όσο ο μοναχός και που επιμένει να μην τρώγη ποτέ κρέας, σαν τον μοναχό, όχι διότι η γεύση του είναι δυσάρεστη, αλλά διότι θέλει πράγματι να υποστή και αυτός την πνευματική άσκηση – πρέπει προηγουμένως να υποχρεωθή να δοκιμάση το κρέας, και μόνον μετά να απέχη απ’ αυτό!
Ο περίεργος αυτός κανών εξηγείται στην ερμηνεία του Αγίου Νικοδήμου ως εξής: «Όσοι δε τόσον πολλά απέχουσιν από το κρέας, ώστε όπου ουδέ χόρτα τρώγουσι τα εψημένα με κρέας, ούτοι να παύουσιν από την ιερωσύνην. Δίδουσι γαρ υποψίαν με τούτο οπού κάμνουσιν, ότι συγχαίνονται το κρέας, όπερ εστί των Μανιχαίων και άλλων αιρετικών φρόνημα»!
Πράγματι στον αγώνα κατά των αιρετικών των πρώτων αιώνων του χριστιανισμού, η απόλυτη χορτοφαγία και η πίστη στην μετεμψύχωση ήσαν δύο χαρακτηριστικά των χριστιανικών αιρέσεων, ειδικά των Μανιχαίων και αργότερα των Βογομίλων που ποτέ δεν έτρωγαν κρέας.
Με το ίδιο σκεπτικό η Ορθοδοξία δεν επιτρέπει σε έναν ευνούχο να γίνη μοναχός επειδή η σεξουαλική εγκράτεια του δεν θα προήρχετο από πνευματική άσκηση. Η σημερινή αποξένωση πολλών Ελλήνων από το πνεύμα της Ορθοδοξίας έχει ως αποτέλεσμα να ακούς γύρω σου με μία ωφελιμιστική λογική, ότι η νηστεία είναι δίαιτα με την οποία χάνεις βάρος, ότι η χορτοφαγία έχει γίνει της μόδας για μία πιο υγιεινή ζωή, ότι η αγάπη των σκύλων και γενικά των κατοικίδιων pets, ακόμη και των φιδιών, ακόμη και υιοθετημένων μωρών προέρχεται από την ψυχική απομόνωση των ανθρώπων που αδυνατούν πλέον να έχουν μια κανονική οικογενειακή ζωή.
Το ότι η απόλυτη χορτοφαγία και η πίστη στην μετεμψύχωση ήσαν συνδεδεμένες – και συνεπώς επικίνδυνες για την Ορθοδοξία – όπως και οι παράλληλες δοξασίες των αρχαίων Ελλήνων σοφών, έσπρωχνε τους πρώτους χριστιανούς από φόβο της ειδωλολατρείας στο να καταδικάζουν ακόμη και την διαλεκτική, ενώ η ορθόδοξη σκέψη ήτο, στην ουσία, εξόχως διαλεκτική. Αυτό εμφαίνεται από το παρακάτω σχόλιο του Αγίου Νικοδήμου στο Πηδάλιο (σ. 66 της εκδόσεως του 1991): «Των [αρχαίων] Ελλήνων [ο λόγος], οι οποίοι δια τούτο κρέας δεν έτρωγαν [όπως οι Πυθαγόρειοι που επίστευαν και στην μετεμψύχωση], δια τι εδόξαζον ότι τα άλογα ζώα έχουσι ψυχήν, όθεν ουδέ να τα σφάζουν ετόλμουν, καθώς αναφέρει ο Πλούταρχος. Αλλά και των Μαρκιανιστών και απλώς των Μανιχαίων, κατά τον Επιφάνιον [στον Δ' αιώνα μ.Χ.]. Και των Εγκρατιστών, κατά τον Βασίλειον [τον Μέγα, στην ίδια εποχή]. Και των Βογομίλων, κατά τον Βαλσάμωνα [στον IB' αιώνα]».
Πράγματι ο Πυθαγόρας εσυνήθιζε να λέγη ότι «όσον καιρό οι άνθρωποι θα σφάζουν τα ζώα, θα σφάζονται και μεταξύ τους».
Στην Ορθοδοξία, όπως και στον Ινδουισμό, όσο περισσότερο προχωρημένος είσαι πνευματικά τόσο ολιγώτερο κρέας τρως. Συνεπώς εάν ο απλός άνθρωπος ημπορεί να τρώγη κρέας, υπό συγκεκριμένες συνθήκες όμως, ο ιερεύς πρέπει να τρώγη ολιγώτερο από τον υπόλοιπο κόσμο και ο μοναχός ποτέ δεν τρώγει κρέας. Γι’ αυτό και ένας παπάς, ο οποίος ακολουθεί τον τρόπο ζωής του μοναχού και ποτέ δεν τρώγει κρέας, θα ηδύνατο να είναι ύποπτος ότι απλώς δεν του αρέσει η γεύση του κρέατος. Παρά ταύτα, εφ’ όσον στο Βυζάντιο επεκράτησε η συνήθεια να επιλέγονται οι επίσκοποι και οι πατριάρχες μεταξύ των μοναχών, η πρακτική αποχής από το κρέας έγινε κάτι το σύνηθες για την εκκλησιαστική ιεραρχία.
Συγκεκριμένα, τρεις είναι οι λόγοι γιατί ένας ορθόδοξος μοναχός δεν πρέπει ποτέ να τρώγη κρέας.
• Πρώτον, διότι σκοπός της μοναστικής ζωής είναι η σοφία, η παρθενία και ο έλεγχος των αισθήσεων. Το κρέας είναι το πλέον λιπαρό έδεσμα και διεγείρει τις επιθυμίες, εις βάρος της ψυχής.
Ο Άγιος Βασίλειος (329-379) που προώθησε ειδικά τον μοναχισμό, εσυμβούλευε τον μοναχό να τρώγη άπαχες τροφές, όχι πολύ θρεπτικές και γευστικές, για να μην αναπτύξει την φιληδονία. Συνεπώς, το κρέας είναι το χειρότερο φαγητό για τον μοναχό επειδή είναι συνάμα λιπαρό, θρεπτικό και γευστικό.
• Ο δεύτερος λόγος γιατί ένας μοναχός δεν πρέπει ποτέ να τρώγη κρέας, είναι επειδή θα αθετούσε μία από τις πλέον αρχαίες παραδόσεις του μοναχισμού ανά τον κόσμο. Ο Βυζαντινός ιστορικός Νικηφόρος Γρηγοράς (1295-1360) διηγείται την ιστορία του δασκάλου του, Ιωάννου του Γλυκύ, που ήτο λογοθέτης (δηλαδή υπουργός) του βυζαντινού αυτοκράτορας. Η γυναίκα του Ιωάννου είχε γίνει καλόγρια και τον ικέτευε να γίνη και αυτός μοναχός. Αλλά ο αυτοκράτωρ που τον αγαπούσε, του το απηγόρευσε διότι έπασχε από αρθρίτιδα και κατά την γνώμη των ιατρών της εποχής εκείνης έπρεπε να τρώγη κρέας και τρώγοντας κρέας δεν ηδύνατο να γίνη μοναχός. Παρά ταύτα, εξαιρετικώς κατέλαβε τον οικουμενικό πατριαρχικό θρόνο (χωρίς να γίνη μοναχός) από το 1316 μέχρι το 1320.
Ο Βυζαντινός επίσκοπος Θεοφύλακτος, που εστάλη από την Πόλη για να υπηρετήση ως αρχιεπίσκοπος Βουλγαρίας στην πόλη της Αχρίδος (1030-1126), συνέγραψε πολλά κείμενα κατά των λαθών των Ρωμαιοκαθολικών, κατηγορώντας τους ότι οι μοναχοί τους έτρωγαν τον ζωμό του κρέατος και ρητώς απαγορεύει την κατανάλωση κρέατος από τους μοναχούς.
Έκτοτε η χρήση κρέατος επεξετάθη σε όλα τα επίπεδα του Ρωμαιοκαθολικισμού και πλέον την μόνην ημέρα του χρόνου όπου ο ρωμαιοκαθολικός δεν τρώγει κρέας είναι την Μεγάλη Παρασκευή. Αυτή η διολίσθηση του δυτικού χριστιανισμού προς την πλήρη κατάργηση της νηστείας είναι από τις βασικώτερες διαφορές μεταξύ Ελλήνων και Φράγκων.
Αλλά και στην ίδια την Ελλάδα, ο γραικυλισμός έχει τόσο προχωρήσει που οι περισσότεροι «Έλληνες» αγνοούν ότι οι μοναχοί του Αγίου Όρους ποτέ δεν τρώγουν κρέας, ούτε και την Κυριακή του Πάσχα, όπου τρώνε ψάρι.
• Ο τρίτος και τελευταίος λόγος για τον οποίο ένας ορθόδοξος μοναχός δεν πρέπει ποτέ να τρώγη κρέας είναι λόγω του σκανδάλου που μία τέτοια πρακτική δημιουργεί στις καρδιές των πιστών. Μόνον η ιδέα ότι ένας μοναχός θα ηδύνατο να φάγη κρέας αντιτίθεται στο γενικό αίσθημα περί σωστής συμπεριφοράς των πνευματικών ανθρώπων.
Ένας γενικός κανών της Ορθοδοξίας λέγει ότι ο ασθενής και ο οδοιπόρος εξαιρούνται της νηστείας, επειδή ο πρώτος δύναται να υποχρεωθή από τον ιατρό του να δυναμώση το σώμα του και ο τελευταίος δύναται να είναι σε ένα μέρος όπου θα ήτο αδύνατον να ευρέθη νηστήσιμο φαγητό. Βεβαίως, πρέπει να αποφεύγη κανείς να ταξιδεύη τις νηστήσιμες περιόδους. Φερ’ ειπείν δεν θα έπρεπε να παίρνει κανείς διακοπές τις πρώτες δεκαπέντε ημέρες του Αυγούστου και να απομακρύνεται από το σπίτι του, αφού πρόκειται για δεκαπενθήμερο αυστηρής νηστείας. Μάλιστα εάν η ημέρα της Παναγίας, που είναι η ημέρα του θανάτου της, η 15η Αυγούστου, συμπέση Τετάρτη ή Παρασκευή δεν τρώμε κρέας αλλά ψάρι.
Τώρα, η εικόνα του ελληνικού Δεκαπενταύγουστου είναι τόσο γνωστή ώστε οιαδήποτε αξίωση του σημερινού Ελλαδίτου για διατήρηση των παραδόσεων του έθνους, φαντάζει αστεία. Ένας λαός που προ πενήντα ακόμη ετών έτρωγε ελάχιστο κρέας και που η σημερινή αμερικανοποίηση τον έχει μετατρέψει σε «ναρκομανή του κρέατος» δεν θα έπρεπε να βάζη στο στόμα του την λέξη «Παράδοση».
Ο Άγιος Νικόδημος είναι πολύ αυστηρός με μερικούς μοναχούς που με διάφορες προφάσεις τρώνε κρέας. Τους λέγει πως καθολικίζουν. Ισχυρίζονται, φερ’ ειπείν, ότι ο Άγιος Βασίλειος είπε ότι οι Πατέρες της Εκκλησίας συγχωρούν να προσθέτη κανείς παστό χοιρινό στα χόρτα του. Στην πραγματικότητα, λέγει ο Νικόδημος, οι μοναχοί της περιοχής του Πόντου, ήταν συγχωρεμένοι επειδή δεν ηδύναντο να εύρουν στην περιοχή τους ελαιόλαδο και λόγω της κακής ποιότητος του φαγητού πολλοί μοναχοί είχαν αρρωστήσει. Αλλά προσέθεταν το παστό σε τόσο μικρή ποσότητα ώστε δεν το αντελαμβάνετο κανείς και επιπλέον το ανακάτευαν με πολύ νερό.
Υπάρχει και η περίπτωση του Αγίου Παχωμίου (287-347), συνιδρυτού στην Αίγυπτο με τον Άγιο Αντώνιο (251-356) του χριστιανικού μοναχισμού. Ο Παχώμιος στην μονή του έτρεφε χοίρους και ο ιερομόναχος Συμεών ο Νέος Θεολόγος (περί 957 – περί 1035) στην Κωνσταντινουπολίτικη μονή του έτρεφε περιστέρια.
Η εξήγηση που δίδει ο Νικόδημος είναι ότι έτρεφαν τα ζώα αυτά για τους επισκέπτες και δεύτερον για τους ασθενούντες μοναχούς, προσθέτοντας: «Αλλά και τώρα εάν ασθενή τις μοναχός εις κίνδυνον θανάτου, και λαβή παραγγελίαν από τον ιατρόν να φάγη κρέας, δεν κατακρίνεται εάν φάγη, ότι μεταχειρίζεται τούτο προς ιατρείαν, και όχι προς ηδονήν και γαστριμαργίαν», (σ. 68). Βεβαίως υπάρχει και η ερώτηση, γιατί οι Βυζαντινοί ιατροί επίστευαν – μάλλον λανθασμένα – ότι ήτο απαραίτητο σε μερικές περιπτώσεις ασθενείας να καταναλώνεται κρέας!
Μήπως υπάρχη κάποια αντίφαση μεταξύ της απολύτου αποχής από κρέας των ορθοδόξων μοναχών και του εδαφίου της Παλαιάς Διαθήκης, Γένεσις Θ’ 3-5, όπου ο Θεός λέγει στον Νώε και τους υιούς του: «Παν κινούμενον, το οποίον ζη, θέλει είσθαι εις σας προς τροφήν. Ως το χλωρόν χόρτον, έδωκα τα πάντα εις εσάς. Κρέας όμως, με την ζωήν αυτού, με το αίμα αυτού, δεν θέλει φάγει. Και εξάπαντος το αίμα σας, το αίμα της ζωής σας, θέλω εκζητήσει»;
Ο Μέγας Βασίλειος απαντά: όχι, διότι ημπορούμε να επιλέξωμε ό,τι είναι καλό για μας και για την υγεία μας. Π.χ. δεν τρώμε ένα δηλητηριώδες χόρτο. Για τον λόγο αυτό, προσθέτει ο Νικόδημος, στην Παλαιά Διαθήκη μερικές τροφές χαρακτηρίζονται ως ακάθαρτες, αν και ως δημιουργία του Θεού, τίποτα δεν είναι στην ουσία ακάθαρτο. Εννοούμε απλώς με αυτόν τον χαρακτηρισμό ότι μία τροφή είναι επιβλαβής για την υγεία μας.
Να προσθέσωμε ότι πάντως ο Θεός απαγορεύει την κατανάλωση κρέατος που περιέχει αίμα, γι’ αυτό και οι Εβραίοι αφαιρούν το αίμα από το κρέας που τρώνε (με την μέθοδο κασέρ ή κασερούτ).
Στην πραγματικότητα είναι αδύνατον να αφαιρέσης όλο το αίμα, γι’ αυτό και η άλλη ερμηνεία του εδαφίου ημπορεί να είναι ότι, ούτως ή άλλως, κρέας δεν δύναται να καταναλωθή διότι περιέχει αίμα και δεν νοείται κρέας ζώου χωρίς αίμα. Ο 63ος κανών των Αγίων Αποστόλων λέγει: «Ει τις επίσκοπος, ή πρεσβύτερος, ή διάκονος, ή όλως του καταλόγου του ιερατικού, φάγη κρέας εν αίματι ψυχής αυτού, ή θηριάλωτον [που το έπιασε θηρίο], ή θνησιμαίο [πτώμα], καθαιρείσθω. Τούτο γαρ ο Νόμος απείπεν. Ει δε λαϊκός είη, αφοριζέσθω».
Μετεμψύχωση και κρεοφαγία
Η πίστη στην μετεμψύχωση ήταν γενικευμένη σε όλην την Οικουμένη όταν ήλθε ο Χριστός επί της γης, και την απεδέχοντο και οι Έλληνες εκείνης της εποχής. Ο χριστιανισμός όμως την απέρριψε, ιδιαιτέρως την δοξασία ότι δύναται ψυχή ανθρώπου να επανέλθη σε σώμα ζώου και αυτό διότι η ανθρώπινη ψυχή, εν αντιθέσει με την ψυχή του ζώου, έχει γίνει κατ’ εικόνα του Θεού.
Επιπλέον, και αντίθετα απ’ ότι πιστεύει ο πολύς κόσμος, για την Ορθοδοξία στο έμβρυο, μαζί με την σύλληψη, δημιουργείται και το σώμα και η ψυχή. Επειδή και η ψυχή δύναται να νεκρωθή, ο απόστολος Παύλος ονομάζει τον νεκρό άνθρωπο σαρκικό ή ψυχικό.
Την πλατωνική ιδέα της αθανασίας της ψυχής την εδέχθη η Ορθοδοξία με πολλούς περιορισμούς που είναι οι ακόλουθοι: α) Η ψυχή δεν είναι αιώνια, είναι κτιστή, β) Ο άνθρωπος είναι μία ψυχοσωματική οντότητα, δηλαδή η ψυχή του είναι ένα μέρος και όχι ολόκληρος ο εαυτός του. γ) Η αθανασία του ανθρώπου δεν στηρίζεται στην αθανασία της ψυχής, αλλά στην Ανάσταση του Χριστού και στην μελλοντική ανάσταση των σωμάτων. Η αθανασία του ανθρώπου είναι η υπέρβασις του θανάτου με χάριν Χριστού και όχι με ζωή της ψυχής, πέραν του τάφου, δ) Η ψυχή θεωρείται αθάνατη μόνον κατά χάριν Θεού και όχι κατά φύσιν. Χωρίς την εν Χριστώ ζωή υπάρχει νέκρωση της ψυχής (Βλ. «Ο υλισμός της Ορθοδοξίας», Ενδιάμεση Περιοχή, τεύχος 13, Φθινόπωρο 1999, σσ. 15-17).
Μία άλλη παρατήρηση είναι ότι η κρεοφαγία είναι αποτέλεσμα της πτώσεως από τον Παράδεισο διότι στον Παράδεισο ο Αδάμ και η Εύα, που ήσαν τότε αθάνατοι, ψυχή τε και σώματι, έτρωγαν μόνον χόρτα (όπως το πιστοποιεί η Γένεσις, Α’ 29-30). Συνεπώς η κατανάλωση κρέατος συνδυάζεται με το προπατορικό αμάρτημα και τον θάνατο. Πολλοί άγιοι παρετήρησαν ότι όταν ο άνθρωπος όχι μόνον τρώγη κρέας αλλά επιπλέον το τρώγη μαζί με το αίμα, τότε παρομοιάζεται με άγριο θηρίο και πάντως δείχνει την σκληρότητά του όταν σκοτώνη ζώα. Ο Νικόδημος κατηγορεί τους Ρωμαιοκαθολικούς ότι αυτοί καταναλώνουν αίμα ζώων.
Τέλος το κουρμπάνι, η παράδοση της θυσίας των ζώων στον Θεό, που ετελείτο ευρέως στην Οθωμανική Αυτοκρατορία από τους σουννίτες μουσουλμάνους και τους ορθοδόξους χριστιανούς, απαγορεύεται αυστηρώς. Όπως λέγει ο Νικόδημος, «με σφοδρότατα επιτίμια πρέπει να εμποδίσουν οι αρχιερείς από τους χριστιανούς τα τουρκιστί λεγόμενα κουρμπάνια, οπού την σήμερον κάμνουσι, τα οποία είναι μία ανακαίνησις των θυσιών των Ελλήνων και Ιουδαίων. Δια τι καθώς εκείνοι επίστευον ότι εξιλεώνουσι τον Θεόν με τα αίματα, και τας σφαγής των προβάτων και των άλλων ζώων, έτσι και αυτοί οι πεπλανημένοι και άφρονες, νομίζουσιν ότι εξιλεώνουσι τον Θεόν με τας σφαγάς και θυσίας των κουρμπανιών τους… Ω της ελληνικής πλάνης και της ιουδαϊκής δεισιδαιμονίας!». (Πηδάλιον, σσ. 309-310). Ο Θεός ζητά μόνον θυσίες της καρδιάς δια μέσου προσευχών.
Όπως είπαμε, ο ορθόδοξος λαός αντιπροσωπεύει την τρίτη κατηγορία πιστών, μετά τους μοναχούς και τους ιερείς. Ως το κατώτερο σκαλί της πνευματικής ιεραρχίας έχουν το δικαίωμα να τρώγουν κάποια ποσότητα κρέατος, αλλά και αυτοί πρέπει να απόσχουν από κρέας το μεγαλύτερο μέρος του χρόνου.
Για τον απλό χριστιανό ορθόδοξο το ελάχιστο των ημερών κατ’ έτος αποχής από κρέας είναι οι ακόλουθες: Κάθε Τετάρτη και Παρασκευή. Μερικοί προσθέτουν και την Δευτέρα η οποία νηστεύεται από τους μοναχούς. 55 ημέρες προ του Πάσχα. 40 ημέρες προ των Χριστουγέννων. Οι 14 έως 15 πρώτες ημέρες του Αυγούστου. Από 0 μέχρι και 29 ημέρες προ της 29ης Ιουνίου, εορτής Πέτρου και Παύλου, αρχίζοντας από την Δευτέρα των Αγίων Πάντων (νηστεία των Αγίων Αποστόλων). Μεμονωμένες ημέρες: 5 και 7 Ιανουαρίου, 2 Φεβρουαρίου, 25 Μαρτίου, 24 και 29 Ιουνίου. 6, 15 και 29 Αυγούστου, 8 και 14 Σεπτεμβρίου, 14 Νοεμβρίου.
Στην ουσία, οι μοναδικές ημέρες τον χρόνο κατά τις οποίες σίγουρα και πάντα τρώγεται το κρέας (για τους λαϊκούς) είναι οι 11 ημέρες από 25 Δεκεμβρίου μέχρι και 4 Ιανουαρίου, 7 ημέρες προ της εβδομάδος της Απόκρεω, 7 ημέρες μετά το Πάσχα, 7 ημέρες μετά την Πεντηκοστή, δηλαδή ένα σύνολο μόλις 32 ημερών τον χρόνο!
Φυσικά το ψάρι επιτρέπεται πιο συχνά. Οι Φράγκοι περιηγητές στην Οθωμανική Αυτοκρατορία πάντα εντυπωσιάζοντο – και το έγραφαν – από το πρωτοφανές γι’ αυτούς σύνολο ημερών νηστείας τον χρόνο του ρωμαίικου μιλλετίου.
Συνεπώς, αντίθετα με τους εβραίους και τους μουσουλμάνους, οι ορθόδοξοι χριστιανοί δεν είναι ουσιαστικά κρεοφάγοι. Η στάση τους έναντι του κρέατος προσεγγίζει την χορτοφαγική θέση των ινδικών Βεδών.
Του Δημήτρη Κιτσίκη, μέλους της καναδικής Ακαδημίας, καθ. πανεπιστημίου Οττάβας
olympiada
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου