Ακολούθησε η έκρηξη οχήματος της Tesla (εταιρείας του Ίλον Μασκ) έξω από ξενοδοχείο της αλυσίδας Τραμπ στο Λας Βέγκας, με τις Αρχές να αναφέρουν στις τελευταίες ενημερώσεις τους πως δεν εντοπίζουν «επιβεβαιωμένη σύνδεση» με την επίθεση στη Νέα Ορλεάνη -αν και διασαφηνίζουν πως βρίσκονται ακόμη σε πρώιμο στάδιο των ερευνών. Τις ώρες αφότου η γιορτή μετατράπηκε σε εφιάλτη υπήρξαν αντικρουόμενες αναφορές τόσο σχετικά με τυχόν διασυνδέσεις ανάμεσα στα δύο περιστατικά, όσο και σχετικά με το εάν ο δράστης της πολύνεκρης επίθεσης στη Νέα Ορλεάνη είχε συνεργούς. Η τελευταία εικόνα του FBI είναι ότι ο Σαμσούντ-Ντιν Μπαχάρ Τζαχάρ, ο οποίος και είχε ασπαστεί το Ισλάμ, έδρασε μόνος, ήταν «100% εμπνευσμένος» από το Ισλαμικό Κράτος και αυτή ήταν μία «προμελετημένη τρομοκρατική ενέργεια».
Το προφίλ των «μοναχικών λύκων», στους οποίους ανήκει ως φαίνεται πλέον ο δράστης στη Νέα Ορλεάνη, αποτυπώνει ο κ. Αφεντούλης Λαγγίδης, εξηγώντας γιατί καθίσταται τόσο δύσκολη η αναγνώρισή τους από τις αρμόδιες υπηρεσίες που σηκώνουν το βάρος της πρόληψης ανάλογων ενεργειών, ενώ παράλληλα σημειώνει όσον αφορά αυτή καθαυτή την πολύνεκρη επίθεση της Πρωτοχρονιάς πως οι έρευνες από τις αρμόδιες υπηρεσίες βρίσκονται σε πλήρη εξέλιξη και είναι παρακινδυνευμένες οι εκτιμήσεις και οι εικασίες περί συσχετισμών με τα όσα ακολούθησαν έως ότου υπάρξουν επαρκή στοιχεία.
Ακολουθεί το κείμενο της συνέντευξης:
Κύριε Λαγγίδη, ποια εικόνα σχηματίζουμε μέχρι στιγμής αναφορικά με τα γεγονότα στη Νέα Ορλεάνη και το Λας Βέγκας;
«Θα πρέπει πρωτίστως να τονίσουμε ότι ακόμη οι πληροφορίες δεν έχουν καλύψει σε όλο τους το φάσμα αυτές τις ενέργειες. Αυτές τις στιγμές νομίζω είναι σαφές ότι η τάση είναι να υπερβάλλουμε στο να βρίσκουμε κοινά στοιχεία, πολλές φορές τυχαία. Αλλά καταλαβαίνουμε όλοι όταν υπάρχει μία τρομοκρατική ενέργεια αυτής της φύσεως και τη συγκεκριμένη ημερομηνία, η κοινή γνώμη, και όχι μόνο, οδηγείται σχεδόν αυτομάτως στο να ερμηνεύσει ό,τι μεσολαβεί στη συνέχεια με την ίδια λογική -δηλαδή ότι είναι μία καλά οργανωμένη, ενορχηστρωμένη τρομοκρατική ενέργεια, ένας κρίκος όσων ακολούθησαν ή και μπορεί να ακολουθήσουν.
Το καλύτερο είναι να απομονώσουμε τη Νέα Ορλεάνη και πάνω σε αυτό έχουμε πολλά να πούμε ξεκινώντας σαφέστατα από το ότι πρόκειται για τρομοκρατική επίθεση και από εκεί και έπειτα μένει να επιβεβαιωθεί πλήρως εάν είναι αυτό που ονομάζεται στα αγγλικά ‘domestic terrorism’, δηλαδή εσωτερική τρομοκρατία, όπως έχουμε πολλά παραδείγματα και στο παρελθόν, ή αν θα μπορούσαν να υπάρχουν διακλαδώσεις ή σύνδεσμοι με το εξωτερικό -και, κατά τις υπάρχουσες ενδείξεις τουλάχιστον, το δεύτερο ενδεχόμενο είναι απομακρυσμένο. Δεν έχουμε επίσης στοιχεία για σύνδεση με άλλες επικείμενες πιθανώς ή αποτραπείσες τρομοκρατικές ενέργειες -ή δεν έχουμε ακόμη.
Ακόμη και από πλευράς του ίδιου του FBI οι πρώτες δηλώσεις που είχαν έλθει από στελέχη του ήταν ότι δεν πρόκειται για τρομοκρατική ενέργεια, στη συνέχεια όμως επίσημες πηγές κατέταξαν την επίθεση στη Νέα Ορλεάνη σε τρομοκρατική ενέργεια. Υπήρξαν πληροφορίες ότι εθεάθησαν και άτομα που ετοίμαζαν εκρηκτικούς μηχανισμούς στην ευρύτερη περιοχή της Bourbon Street, αλλά μέχρι στιγμής δεν προέκυψε κάτι τέτοιο. Οι ενδείξεις είναι ότι πρόκειται περί εσωτερικής τρομοκρατίας χωρίς αυτό να σημαίνει ότι αυτό το είδος εσωτερικής τρομοκρατίας είναι κάτι το οποίο έχουμε γνωρίσει στο παρελθόν.
Στη Νέα Ορλεάνη ο δράστης είχε αν μη τι άλλο εμπνευστεί από τον ISIS, όπως ανέφερε το FBI και μαρτυρά και η σημαία που έφερε στο φορτηγάκι με το οποίο πραγματοποίησε την επίθεση
Ναι ακριβώς, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι είναι το πρώτο, αν θέλετε, τεκμήριο αυτού του είδους της τρομοκρατικής δράσης.
Όταν μιλάγαμε μέχρι στιγμής στις Ηνωμένες Πολιτείες για εσωτερική τρομοκρατία, η σκέψη μας πήγαινε σε άλλες συνιστώσες, σε άτομα δυσαρεστημένα με την ομοσπονδιακή κυβέρνηση, με τον τρόπο διακυβέρνησης, με τις ελευθερίες ή μη ελευθερίες κ.ο.κ. Εδώ έχουμε κάτι το οποίο είναι σαφές, όπως προκύπτει και από όσα ανέφερε και ο πρόεδρος Μπάιντεν στο μήνυμά του, πως έχει στοιχεία που αφορούν τον ISIS.
Δεν έχουμε αυτού του είδους και μεγέθους, με τόσους νεκρούς, εσωτερική τρομοκρατία, ενώ αρκετά χρόνια μας χωρίζουν από το πιο αιματηρό περιστατικό, δηλαδή από τη βομβιστική επίθεση στην Οκλαχόμα, αλλά εκεί ήταν εντελώς διαφορετικό το πλαίσιο, συνδεδεμένο με τον αντιφεντεραλισμό και την εναντίωση στην κεντρική ομοσπονδιακή κυβέρνηση στη σκιά και των γεγονότων στο Γουέικο του Τέξας.
«Μοναχικοί λύκοι» στις δυτικές κοινωνίες. Πόσο πρέπει να ανησυχούμε για ενίσχυση του φαινομένου;
Θα πρέπει να ανησυχούν κατ' αρχήν οι αρμόδιες υπηρεσίες. Το ζήτημα αυτό δεν είναι καθόλου απλό. Δεν μπορείς εύκολα να μπεις στο μυαλό κάποιου. Και υπάρχει και η πάγια πρακτική από τα συγκεκριμένα άτομα ή τις οργανώσεις να κρύβουν πάρα πολύ καλά τις προθέσεις τους.
Η πληροφόρηση αντλείται μεν από όσα μπορεί να βγάζουν ορισμένοι προς τα έξω, δηλαδή τις δημοσιεύσεις τους στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, αλλά δεν είναι αρκετό. Δεν μπορεί να μπει κάποιος εύκολα στο μυαλό ενός τέτοιου προσώπου που κρατάει πάρα πολύ καλά διατηρημένες τις πραγματικές του προθέσεις.
Έχουμε ξαναμιλήσει μαζί στο Liberal για την έννοια της «taqiyya». Η αραβική λέξη υποδηλώνει δύο πράγματα: είναι το κάλυμμα της κεφαλής, το ισλαμικό σκουφάκι, όπως λέμε, όπως είναι και το εβραϊκό κιπά, αλλά ταυτόχρονα σημαίνει η κάλυψη, δηλαδή να μην αποκαλύπτεται η πραγματική ταυτότητα και τα προσωπικά πιστεύω έτσι ώστε να μην τεθεί σε κίνδυνο η προσωπική ακεραιότητα και ασφάλεια του καθενός.
Υποτίθεται αυτή η έννοια υπάρχει μόνο στους σιίτες, αλλά η μέχρι τώρα πρακτική αποδεικνύει ότι η απόκρυψη των πραγματικών προθέσεων αφορά και τους σουνίτες και γενικά όποιον είναι φανατικός όσον αφορά τη θρησκεία. Και το Ισλάμ σαν φαινόμενο τα τελευταία χρόνια μας έχει απασχολήσει πολλές φορές προς αυτή την κατεύθυνση. Δηλαδή το γεγονός των μοναχικών λύκων. Και παρότι υπάρχει ανταλλαγή πληροφοριών, δείτε αυτό που συνέβη στη Γερμανία.
Είχαμε έναν δράστη, ο οποίος ήταν ενσωματωμένος, και για το συγκεκριμένο άτομο είχε υπάρξει ή φέρεται να είχε υπάρξει πληροφόρηση από τις υπηρεσίες της Σαουδικής Αραβίας ότι ήταν πρόσωπο προβληματικό με ακραίες απόψεις. Ακόμη δεν γνωρίζουμε, και δεν έχει καταστεί ξεκάθαρο, ποιες ήταν αυτές οι απόψεις -δηλαδή αν ήταν, όπως λένε πλέον, κατά του Ισλάμ, αποστάτης, ή εάν ήταν κάτι άλλο. Δεν το γνωρίζουμε.
Αλλά οι γερμανικές υπηρεσίες -και εδώ είναι και η ουσία της ερώτησή σας- δεν εκτίμησαν σωστά όλες τις πληροφορίες που ήλθαν από τρίτους. Κάθε τόσο έρχονται παρόμοιες πληροφορίες και αγνοούνται. Και αυτό είναι ένα σύνηθες φαινόμενο που θα μπορούσε να αποτυπωθεί και με την έκφραση ‘λύκος στα πρόβατα’. Όταν έχουμε επανειλημμένη όχληση από τρίτους, οι αρμόδιες υπηρεσίες τείνουν να παραμελούν το καθήκον τους ή να πιστεύουν ότι απλά και μόνο είναι μία υπόθεση ρουτίνας. Τελικά δεν είναι μία υπόθεση ρουτίνας και εδώ ερχόμαστε ξανά στους μοναχικούς λύκους. Και αυτό οι μοναχικοί λύκοι το εκμεταλλεύονται, πέραν του ότι δεν μπορεί κάποιος να μπει στο μυαλό τους. Ακόμη και στην περίπτωση που συλληφθούν και «αναμορφωθούν», δεν είναι δεδομένο ότι αυτή η «αναμόρφωση» θα αποτρέψει στο μέλλον κάποια παράνομη ενέργεια.
Η επίθεση στη χριστουγεννιάτικη αγορά του Μαγδεμβούργου στην οποία αναφερθήκατε καθιστά επίκαιρη και τη συζήτηση για την αμφίδρομη ριζοσπαστικοποίηση που παρατηρείται στην Ευρώπη, με την Άκρα Δεξιά και το πολιτικό Ισλάμ στα δύο άκρα μίας σύγκρουσης που θα λέγαμε ότι απειλεί τις δημοκρατικές χώρες;
Η ριζοσπαστικοποίηση είναι ένα φαινόμενο το οποίο δεν αφορά αποκλειστικά και μόνο τα πρόσωπα τα οποία σχετίζονται με το Ισλάμ και τη θρησκεία, αλλά αφορά φυσικά και άτομα τα οποία είναι γενικώς δυσαρεστημένα από τον κόσμο και τις κοινωνίες στις οποίες ζουν. Και ολοένα και περισσότερο αυτά τα πρόσωπα αυξάνονται. Στις σημερινές δυτικές κοινωνίες δεν είναι εύκολο να διαπιστώσει κανείς το βαθμό ευμάρειας και ικανοποίησης κάποιου από τη ζωή. Όταν λέει κάποιος ότι εγώ δεν είμαι ικανοποιημένος από τη ζωή, αυτό αυτομάτως δεν μπορεί να καταταχθεί ως ένδειξη για πιθανή παραβατική συμπεριφορά, αλλά από την άλλη ολοένα και περισσότερο αυξάνεται αυτή η δυσαρέσκεια στη Δύση. Είναι ένα φαινόμενο που βρίσκεται σε άνοδο.
Και αυτή η δυσαρέσκεια καλύπτει και την άλλη πλευρά του φάσματος. Δεν είναι δηλαδή μόνο χαρακτηριστικό των προσώπων που σχετίζονται με το Ισλάμ, αλλά είναι και προς την άλλη κατεύθυνση. Άρα, και πάλι καταλήγουμε ότι οι αρμόδιες υπηρεσίες είναι αυτές που είναι «καταδικασμένες» να φέρουν το βάρος της πρόληψης, η οποία φυσικά δεν είναι απλά και μόνο η πρόληψη της τελευταίας στιγμής, δηλαδή να αποτραπεί η εκδήλωση μίας τρομοκρατικής ενέργειας, αλλά είναι και μία πρόληψη που αφορά και την ψυχολογία των μαζών. Δύσκολο, ίσως και σχεδόν αδύνατο, αλλά φοβάμαι ότι σε αυτό τον κόσμο που ζούμε κανείς δεν μπορεί να το αγνοήσει και πρέπει να αποτελεί υψηλή προτεραιότητα πολύ απλά γιατί καταλήγει να έχουμε και ανθρώπινο κόστος από αυτούς τους μοναχικούς λύκους, οι οποίοι ανήκουν στη μία ή την άλλη πλευρά.
Σε ευρύτερο πλαίσιο, οι ΗΠΑ ανησυχούν ότι μία αποσταθεροποίηση της Συρίας και ιδίως το ενδεχόμενο αποδυνάμωσης του κουρδικού παράγοντα θα «απελευθερώσει» ενδεχομένως δυνάμεις του Ισλαμικού Κράτους, που σήμερα βρίσκονται υπό περιορισμό. Βλέπετε κάποιο κίνδυνο κλιμάκωσης της ισλαμιστικής τρομοκρατίας μετά την αλλαγή καθεστώτος στη Συρία;
Θα έλεγα ότι για τις Ηνωμένες Πολιτείες η παρουσία των φανατικών τζιχαντιστών στη Συρία είναι κάτι το οποίο δεν εμφανίζεται για πρώτη φορά, δηλαδή ήδη από την εμφάνιση του ISIS μετά το 2013 έχουμε ανησυχία σε κύκλους της αμερικανικής κυβέρνησης και αυτό νομίζω ότι είναι φυσικό να τροφοδοτείται και από τα τελευταία γεγονότα, δηλαδή με την ανατροπή του καθεστώτος Άσαντ και την επικράτηση, τουλάχιστον μέχρι σήμερα ως φαίνεται, του καθεστώτος της Χαγιάτ Ταχρίρ αλ-Σαμ (HΤS) και του Αλ-Τζολάνι.
Τώρα, εάν υπάρχει η σκέψη για ανησυχία στις Ηνωμένες Πολιτείες και για επέκταση τρομοκρατικών ενεργειών και σε άλλους χώρους, δηλαδή την Ευρώπη γιατί γι’ αυτήν μιλάμε κυρίως, και αυτό είναι πάλι φυσιολογικό. Κάθε μία τρομοκρατική ενέργεια δεν πρέπει να αντιμετωπίζεται απλά και μόνο ως ξεχωριστή περίπτωση, Έχουμε μία αλυσίδα ενεργειών αυτού του χαρακτήρα και ουδείς μπορεί να παραμελήσει, ξεκινώντας από τις κρατικές υπηρεσίες μέχρι φυσικά και την κοινή γνώμη, ότι έχουμε παρόμοια περιστατικά που μας οδηγούν σχεδόν μηχανιστικά να πούμε ότι αυτό που έγινε στις Ηνωμένες Πολιτείες θα γίνει και στην Ευρώπη -μηχανιστικά βέβαια είναι λανθασμένη σκέψη, αλλά επειδή έχει γίνει κανείς δεν μπορεί να το αποκλείσει.
Η τρομοκρατική επίθεση της Νέας Ορλεάνης μπορεί να επηρεάσει τις κινήσεις του Ντόναλντ Τραμπ και σε ποια πεδία;
Νομίζω ότι αυτό θα είναι και κάτι το οποίο θα σκεφτόταν και κάποιος όχι μόνο αναλυτής, αλλά και κάποιος ο οποίος ασχολείται με τα εσωτερικά των ΗΠΑ. Ασχέτως εάν υπάρχει σύνδεση του συγκεκριμένου δράστη με το μεταναστευτικό -που φαίνεται να μην υπάρχει, το συγκεκριμένο πρόσωπο γεννήθηκε στις Ηνωμένες Πολιτείες, δεν ξέρουμε ακόμη εάν ήταν πρώτης ή δεύτερης γενιάς μετανάστης, εξ ου και από την αρχή είπαμε ότι οι πληροφορίες είναι ακόμη ατελείς- υπό αυτά τα δεδομένα θα υπάρχει σύνδεση και θεωρώ ότι κάτι τέτοιο θα ήταν αναμενόμενο από μία κυβέρνηση επερχόμενη, της οποίας ο πρόεδρος και τα στελέχη έχουν επανειλημμένως ταχθεί όχι απλά και μόνο κατά της μετανάστευσης, της παράτυπης μετανάστευσης, αλλά και εναντίον «εσωτερικών εχθρών» στις ΗΠΑ οποιοιδήποτε και αν είναι αυτοί.
Ναι, θα υπάρξει πρώτον κινητοποίηση της κοινής γνώμης και ακόμη μεγαλύτερη ίσως σκλήρυνση σε δηλώσεις και επίπεδο διακηρύξεων πριν την ανάληψη και φυσικά μετά την ανάληψη των καθηκόντων του Ντόναλντ Τραμπ που αφορούν στο ζήτημα της εσωτερικής ασφάλειας.
Βέβαια, ουδείς θα αγγίξει το άλλο μεγάλο ζήτημα, το οποίο σχετίζεται και με την τρομοκρατία πέραν από ανθρωποκτονίες, το οποίο είναι φυσικά η οπλοκατοχή. Οι Ρεπουμπλικανοί και ο Ντόναλντ Τραμπ δεν έχουν αγγίξει καθόλου αυτό το θέμα γιατί πολύ απλά οι ψηφοφόροι τους, ένα μεγάλο κομμάτι τους τουλάχιστον, αντλείται από αυτό το χώρο. Όμως, θα πρέπει να αναζητήσουμε και αυτή την παράμετρο. Δεν μπορεί να μιλάει κάποιος για εσωτερική ασφάλεια αποκλείοντας και μία παράμετρο που σχετίζεται με αυτήν. Τον οπλισμό στα χέρια όλων αυτών των ατόμων, είτε είναι παράφρονες, είτε σχετίζονται με ιδεολογική διασύνδεση με τρομοκρατία.
Θα μπορούσαν να επηρεαστούν ενδεχομένως έως και οι αποφάσεις Τραμπ σχετικά με τη διατήρηση ή μη της παρουσίας των αμερικανικών δυνάμεων στη Συρία;
Ναι, νομίζω και εδώ θα υπάρχει σύνδεση. Αυτοματισμοί βέβαια δεν μπορούν. Πριν από λίγο αναφέραμε τα γεγονότα του 2013, δηλαδή όταν αναδύθηκε ο ISIS, που βέβαια ξεκίνησε από το γειτονικό Ιράκ, αλλά η αντίδραση της τότε αμερικανικής κυβέρνησης ήταν προς την εντελώς λανθασμένη κατεύθυνση. Η τότε προεδρία Ομπάμα άργησε πάρα πολύ να ανταποκριθεί, εδώ όμως νομίζω ότι θα έχουμε πιο άμεση ανταπόκριση, χωρίς αυτό να σημαίνει και πάλι ότι θα είναι προς τη σωστή κατεύθυνση.
Δηλαδή, κάποιος θα μπορούσε να εικάσει ότι τα γεγονότα στη Συρία θα οδηγούσαν τον Ντόναλντ Τραμπ σε αύξηση του αριθμού των στρατιωτικών δυνάμεων, κάτι που δεν φαίνεται μέχρι στιγμής. Ναι, θα επηρεάσει λοιπόν τη σκέψη των Αμερικανών για τα γεγονότα στη Συρία το αν θα χρειαστεί επιπλέον παρέμβαση, αλλά τι είδους παρέμβαση θα είναι αυτή ουδείς αυτή τη στιγμή μπορεί να το προσδιορίσει γιατί πολύ απλά έρχεται και σε σύγκρουση με τις μέχρι στιγμής δηλώσεις ή τουλάχιστον αυτά που ακούμε για τον Ντόναλντ Τραμπ ότι προτίθεται να αποσύρει πλήρως την αμερικανική παρουσία.
Δεν θεωρώ ότι αυτό θα συμβεί. Από την άλλη δεν πιστεύω ότι θα έχουμε και μία δραματική αύξηση του αριθμού των Αμερικανών στρατιωτών. Δεν χρειάζεται, άλλωστε. Οι πληροφορίες είναι το βασικό ζητούμενο σήμερα, δηλαδή ποιος είναι καλύτερα πληροφορημένος για τις δυνάμεις του αντιπάλου. Οι Ηνωμένες Πολιτείες έχουν αυτό το τεκμήριο της πληροφόρησης, οι υπηρεσίες τους είναι καλά πληροφορημένες αλλά αυτό δε σημαίνει ότι μπορούν και να αντιμετωπίσουν την κλιμάκωση, εάν υπάρξει, χωρίς να διαθέτουν και προσωπικό επί του εδάφους. Πιστεύω καταληκτικά ότι δεν θα αποσυρθούν δυνάμεις, αλλά δεν θα έχουμε και περαιτέρω μεγάλη αύξηση δυνάμεων.
Ο Αφεντούλης Λαγγίδης είναι Διδάκτωρ Διεθνών Σχέσεων, διδάσκων στο Τμήμα Διεθνών, Ευρωπαϊκών και Περιφερειακών Σπουδών στο Πάντειο Πανεπιστήμιο. Είναι επίσης εξωτερικός επιστημονικός συνεργάτης του ΙΔΙΣ.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου