Τι σημαίνει η ένταξη της Τουρκίας στους BRICS

Η υποβολή αιτήματος από την Τουρκία για ένταξη στους BRICS (μια ομάδα που αποτελείται από τις Βραζιλία, Ρωσία, Ινδία, Κίνα και Νότια Αφρική) είναι ένα σημαντικό γεωπολιτικό και οικονομικό γεγονός με πολλαπλές συνέπειες. 

Η ένταξη στους BRICS έχει διάφορες σημασίες και επιπτώσεις, τόσο για την ίδια την Τουρκία όσο και για τη διεθνή σκηνή.

Υποδηλώνει μια σαφή γεωπολιτική στροφή της Τουρκίας προς τις αναδυόμενες αγορές και μια αποστασιοποίηση από τις παραδοσιακές δυτικές συμμαχίες της, όπως το ΝΑΤΟ και η ΕΕ. Αυτό θα μπορούσε να ερμηνευτεί και ως μια στρατηγική της Άγκυρας να διαφοροποιήσει τις διεθνείς συμμαχίες της και να ενισχύσει την ανεξαρτησία της και την αυτονομία της στην εξωτερική πολιτική.

Οι BRICS αντιπροσωπεύουν σημαντικές αναδυόμενες αγορές με τεράστιες οικονομικές δυνατότητες...

Η ένταξη της Τουρκίας σε αυτήν την ομάδα θα της παρείχε ευκαιρίες για νέες εμπορικές και επενδυτικές συνεργασίες, καθώς και πρόσβαση σε κεφάλαια για ανάπτυξη μέσω, για παράδειγμα, της Νέας Τράπεζας Ανάπτυξης των BRICS.

Η Τουρκία, επιδιώκει την ένταξή της στους BRICS, διότι θέλει να διαφοροποιήσει τις διεθνείς σχέσεις της και να μην εξαρτάται αποκλειστικά από τη Δύση. Αυτό της δίνει περισσότερα περιθώρια ελιγμών και ενδεχομένως την καθιστά πιο ανθεκτική σε πιέσεις από τη Δύση.

Η τυχόν ένταξή της στους BRICS θα μπορούσε να ενισχύσει τη στρατηγική θέση της Τουρκίας στον παγκόσμιο χάρτη. Θα της έδινε τη δυνατότητα να συμμετέχει σε μια πλατφόρμα που επιδιώκει την αναμόρφωση του παγκόσμιου οικονομικού συστήματος και τη μείωση της εξάρτησης από το δολάριο, κάτι που ενδέχεται να είναι ελκυστικό για την Τουρκία, ιδιαίτερα ενόψει των συχνών οικονομικών και νομισματικών προκλήσεων που αντιμετωπίζει.

Ο δε Ερντογάν ως μεγάλος τακτικιστής, θα χρησιμοποιήσει την υποψηφιότητά της Τουρκίας στους BRICS, ως διαπραγματευτικό χαρτί στις σχέσεις της με την ΕΕ και το ΝΑΤΟ, προσπαθώντας να αποκομίσει περισσότερα οφέλη ή να αποκτήσει μεγαλύτερη ανεξαρτησία.

Αυτή η κίνηση όμως θα έχει και σημαντικές γεωπολιτικές, οικονομικές και διπλωματικές συνέπειες, οι οποίες θα μπορούσαν να επηρεάσουν τη θέση της Τουρκίας τόσο σε περιφερειακό όσο και σε διεθνές επίπεδο.

Αν τελικά η Τουρκία ενταχθεί στους BRICS, αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει πολιτικές και διπλωματικές προκλήσεις από τη Δύση. Οι ΗΠΑ και η ΕΕ μπορεί να εκλάβουν αυτή την κίνηση ως απομάκρυνση από τις δυτικές αξίες και αρχές, και ενδεχομένως να απαντήσουν με πιέσεις ή ακόμη και με κυρώσεις.

Η ένταξη βέβαια στους BRICS δεν θεωρείται εύκολη υπόθεση. Οι BRICS είναι μια ετερόκλητη ομάδα με διαφορετικά συμφέροντα και προτεραιότητες, και η Τουρκία μπορεί να βρεθεί αντιμέτωπη με προκλήσεις στο να εναρμονίσει τα συμφέροντά της με αυτά των υπόλοιπων χωρών.

Η Τουρκία είναι ήδη μέλος του ΝΑΤΟ και υποψήφια για ένταξη χώρα στην ΕΕ, γεγονός που μπορεί να προκαλέσει προβληματισμό στα μέλη των BRICS. Κάποια από τα μέλη ενδέχεται να θεωρήσουν την Τουρκία ως έναν «Δούρειο Ίππο» της Δύσης, κάτι που μπορεί να δυσκολέψει την ένταξή της.

Η Ρωσία και η Κίνα, ως δύο από τα ισχυρότερα μέλη των BRICS, θα παίξουν καθοριστικό ρόλο στην απόφαση. Εάν κρίνουν ότι η ένταξη της Τουρκίας εξυπηρετεί τα στρατηγικά τους συμφέροντα, μπορεί να υποστηρίξουν την υποψηφιότητά της.

Η εσωτερική όμως οικονομική και πολιτική σταθερότητα της Τουρκίας είναι κρίσιμη. Οι BRICS μπορεί να διστάσουν να εντάξουν μια χώρα που βρίσκεται σε πολιτική ή οικονομική αστάθεια, καθώς αυτό θα μπορούσε να αποσταθεροποιήσει τη δυναμική του συνασπισμού.

Εκτιμάται τέλος ότι, η ένταξη της Τουρκίας στους BRICS παραμένει αβέβαιη. Πιθανότατα θα δούμε την Τουρκία να προσπαθεί να ενισχύσει τους δεσμούς της με τους BRICS, ενώ ταυτόχρονα να διατηρεί τις σχέσεις της με τη Δύση. Οι BRICS μπορεί να εξετάσουν μεν την υποψηφιότητα της Τουρκίας, αλλά η ένταξη δεν είναι δεδομένη και θα εξαρτηθεί από τις γεωπολιτικές εξελίξεις, τα στρατηγικά συμφέροντα και τις διπλωματικές διαπραγματεύσεις.

Κωνσταντίνος Ιατρίδης

*Ο Αντιπτέραρχος (Ι) εα. Κωνσταντίνος Ιατρίδης είναι Επίτιμος Διοικητής ΔΑΥ, Επίτιμος Πρόεδρος Ένωσης Αποστράτων Αξιωματικών Αεροπορίας, Αμυντικός Αναλυτής.