Πυρκαγιές και κλιματική κρίση: Η νέα πραγματικότητα στη Μεσόγειο

Για τους λόγους που στη Μεσόγειο ξεσπούν μεγάλες πυρκαγιές, την αναγκαιότητα κοινού ευρωπαϊκού σχεδιασμού για τις φωτιές και την κλιματική κρίση, ο διεθνούς φήμης καθηγητής στο University College London (UCL), David E. Alexander.

Ο ίδιος έχοντας μεγάλη εμπειρία στη διαχείριση καταστροφών, καθώς αποτελεί από τους πιο αναγνωρισμένους καθηγητές στον κλάδο του «Εmergency Planning and Management» τονίζει πως η καύσιμη ύλη στην Ελλάδα είναι μεγάλη και καλεί σε αναδιοργάνωση των υποδομών.

Με την ιδιότητά του ως αντιπρόεδρος του Insitute of Civil Protection and Emergency Management προτείνει έναν κοινό ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης και πολιτικής προστασίας ... ο οποίος σήμερα δεν υφίσταται.

Συνέντευξη στον Νικόλα Ταμπακόπουλο

Πού οφείλονται οι μεγάλες πυρκαγιές που βρίσκονται σε εξέλιξη στην Ελλάδα; Ποιοι οι λόγοι που γινόμαστε όλο και πιο συχνά μάρτυρες ακραίων καιρικών φαινομένων;

Η μεσογειακή βλάστηση ευνοεί δυστυχώς τις πυρκαγιές καθώς λειτουργεί ως καύσιμο υλικό. Ως ένα βαθμό ο πυρκαγιές αυτές σε μεσογειακές χώρες μπορούν να θεωρηθούν μια φυσική διαδικασία. Τα φαινόμενα αυτά συνδέονται άμεσα με την κλιματική κρίση, η οποία μας δίνει σαφώς μεγαλύτερης διάρκειας υψηλές θερμοκρασίες, μεγάλη ξηρασία και ταχύτητα στους ανέμους. Ο συνδυασμός των παραπάνω με την καύσιμη ύλη που υπάρχει στη Μεσόγειο οδηγεί σε μεγάλης έντασης ακραία φαινόμενα, δηλαδή εκτεταμένες μεγάλες φωτιές και πύρινα μέτωπα που είναι δύσκολο να ελεγχθούν. 

Πώς οι περιοχές αυτές μπορούν να προστατευτούν;

Αυτό είναι ακριβώς το μεγάλο ερώτημα. Βλέπω στην Ευρώπη πως τα συστήματα πυροπροστασίας είναι λίγα. Για παράδειγμα, στη Νότια Γαλλία την περασμένη χρονιά σε δύο μεγάλες φωτιές, μόλις 2.000 πυροσβέστες επιχειρούσαν για την κατάσβεσή τους. Στο μέλλον ίσως χρειαστούμε για τις ίδιες φωτιές όχι 2.000, αλλά 20.000 πυροσβέστες. Πρέπει να ανασχεδιάσουμε σε ευρωπαϊκό επίπεδο και να αναδιοργανώσουμε τα συστήματα πολιτικής προστασίας. Επίσης, νομίζω πως θα πρέπει να υπάρξει ένας κοινός ευρωπαϊκός σχεδιασμός. Το ζήτημα αυτό είχε τεθεί από τη γαλλική κυβέρνηση ήδη από το 2006 στην Κομισιόν, όπως και από το Ευρωκοινοβούλιο. Ζητήθηκε η άμεση λήψη κοινών μέτρων στην Ευρώπη, όμως ποτέ δεν ενεργοποιήθηκε η πρόταση.

Με αυτόν τον τρόπο θα αντιμετωπιστούν πυρκαγιές, όπως στην Ελλάδα;

Δεν είμαι βέβαιος αν ένα κεντρικό ευρωπαϊκό σύστημα πολιτικής προστασίας θα είναι αρκετό για να διαχειριστεί καταστάσεις όπως οι σημερινές ή μελλοντικές. Όμως στην πράξη υπάρχει η ανάγκη για ένα σύστημα ισχυρότερο και καλύτερο, όχι μόνο σε εθνικό, αλλά και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Προς το παρόν με το ισχύον σύστημα οι χώρες ζητούν από άλλες χώρες να τις βοηθήσουν στην αντιμετώπιση ακραίων φαινομένων. Σε περίπτωση που η απάντηση είναι αρνητική, καθώς έχουμε ταυτόχρονες φωτιές στη Ν. Ευρώπη, ακόμα και στη Βόρεια, τότε θα πρέπει να παρασχεθεί η απαιτούμενη βοήθεια από την Ευρωπαϊκή Ένωση. Πιστεύω πως θα πρέπει να επενδύσουμε συστηματικά και σημαντικά στη διαχείριση τέτοιου είδους καταστροφών σε όλη την Ευρώπη, ακόμα και σε χώρες όπως η Σουηδία ή η Βρετανία.

Μπορούμε να ανακόψουμε την πορεία της κλιματικής αλλαγής; 

Νομίζω ότι θα πρέπει να συνηθίσουμε να ζούμε με υψηλές θερμοκρασίες, μακροχρόνιες περιόδους ξηρασίας και γενικά με συνθήκες που ευνοούν την εκδήλωση πυρκαγιών. Στο μέλλον τα φαινόμενα αυτά αναμένεται να ενταθούν, σύμφωνα με την εικόνα που έχουμε σήμερα. Απλώς πρέπει να λάβουμε μέτρα για αυτήν την αλλαγή. Και αυτή η κατάσταση δεν είναι ένα πρόβλημα που θα μειωθεί κάποια στιγμή στο μέλλον, ούτε θα απομακρυνθεί.  

Ακόμα θα πρέπει να μην ξεχνάμε και τα άλλα προβλήματα που υπάρχουν, όπως αυτό της ανεξέλεγκτης μετανάστευσης, της πιθανής τεχνολογικής αποτυχίας σε ορισμένες υποδομές, όπως για παράδειγμα διακοπές ρεύματος, οι οποίες μπορούν να συμβούν σε οποιαδήποτε χώρα, όπως και στην Ελλάδα. 

Αυτά είναι παραδείγματα ορισμένων αναταράξεων, στο μέλλον, που μπορεί να προκληθούν από κρίσεις, όπως οι φωτιές. Οι αναταράξεις αυτές απαιτούν άμεση αντίδραση και ουσιαστική οργάνωση. Αν η οργάνωση δεν είναι ισχυρή τότε το σύστημα δεν θα λειτουργήσει. Η ακολουθούμενη πολιτική πρέπει να κάνει τους πολίτες να αισθάνονται ασφαλείς, αλλά και να οδηγεί σε μια πλήρη ομαλοποίηση της κατάστασης μετά από μια μεγάλη κρίση. Και αυτό μπορεί να επιτευχθεί μέσα από συγκεκριμένες δράσεις, οι οποίες πρέπει να επεκτείνονται συνέχεια, προσπαθώντας να συμπεριλάβουν όλους τους πολίτες. 

David E. Alexander