Γιατί δεν προστατεύει ο καταναλωτής το πορτοφόλι του;

Οι καταναλωτές διαμαρτύρονται για την ακρίβεια. Αδυνατούν όμως να κατανοήσουν τους χρωματιστούς τύπους των ενεργειακών τιμολογίων. 

Αδυνατούν να συσχετίσουν τιμές, ποσότητες και τιμές ανά μονάδα προϊόντος. 

Αρνούνται να μποϋκοτάρουν έστω και σε προσωπικό επίπεδο, εταιρείες που αισχροκερδούν. 

Και το κυριότερο, είναι ότι αποστρέφουν το βλέμμα τους από τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, που είναι φθηνότερα.

Σύμφωνα με έρευνα που είχε πραγματοποιηθεί μέσα στο 2023, η Ελλάδα παραμένει ουραγός στην Ευρώπη στην κατανάλωση προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας, ή private label, όπως είναι... ο διεθνής όρος. Η αξία των πωλήσεων προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας το 2023, έφτασε κοντά στο 24% των συνολικών πωλήσεων.

Το ποσοστό αυτό είναι αισθητά χαμηλότερο από τα αντίστοιχα ποσοστά που συναντώνται σε αγορές χωρών, με χαρακτηριστικά παρόμοια με τα δικά μας, όπως είναι η Ισπανία και η Πορτογαλία. Εκεί τα ποσοστά ιδιωτικής ετικέτας βρίσκονται αντίστοιχα στο 47% και στο 43%. Τα ποσοστά ιδιωτικής ετικέτας είναι ιδιαίτερα υψηλά και στις βόρειες ευρωπαϊκές χώρες, όπου η αγοραστική δύναμη των καταναλωτών είναι ισχυρότερη. Έτσι στη Γερμανία το ποσοστό είναι στο 41% και στην Ολλανδία στο 40%.

Τι είναι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας;

Είναι προϊόντα τα οποία δεν φέρουν πάνω στη συσκευασία τους κάποιο ισχυρό brand name, αλλά το όνομα και σήμα ενός supermarket (s/m). Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας δεν παράγονται σε βιομηχανικές μονάδες των s/m. Αλλά προέρχονται από γνωστούς προμηθευτές, που παράγουν τα προϊόντα αυτά στις ίδιες ακριβώς μονάδες παραγωγής, με εκείνες που παράγουν τα αντίστοιχα προϊόντα που πωλούν με το δικό τους brand name.

Τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας έχουν μικρή ή και καθόλου διαφορά σε σχέση με τα επώνυμα προϊόντα που παράγουν οι ίδιοι προμηθευτές σε ό,τι αφορά τη σύστασή τους ή τη διαδικασία παραγωγής τους. Έτσι ώστε να μην επηρεάζεται η ποιότητα τους.

Γιατί τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας είναι φθηνότερα;

Οι εταιρείες που αναπτύσσουν τα δικά τους επώνυμα προϊόντα επενδύουν σημαντικά ποσά, τόσο στην έρευνα και στην ανάπτυξη των προϊόντων τους, όσο και στην είσοδο και παραμονή των προϊόντων τους στην αγορά μέσω διαφημίσεων και προωθητικών ενεργειών. Και όπως είναι προφανές, τα κόστη αυτά μετακυλίονται στον τελικό καταναλωτή.

Αντιθέτως, τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας δεν επιβαρύνονται με έξοδα έρευνας και ανάπτυξης ή με έξοδα διαφήμισης και προώθησης, οπότε δίνεται η δυνατότητα στα καταστήματα λιανικών πωλήσεων να τα πωλούν σε χαμηλότερες τιμές.

Ανάμεσα στους καταναλωτές είναι διάχυτη η εντύπωση ότι τα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας είναι υποδεέστερα των επώνυμων προϊόντων. Διότι τα τελευταία μέσω των διαφημιστικών εκστρατειών που ακολουθούν, έχουν καταφέρει να κατακτήσουν τη θέση του «συμβόλου» στη ζωή των καταναλωτών. Και η δημιουργία ενός τέτοιου «συμβόλου» δεν είναι μια απλή υπόθεση. Απαιτεί πόρους που διαθέτουν οι ίδιοι οι καταναλωτές, όταν αγοράζουν τα συγκεκριμένα προϊόντα.

Ένα κλασσικό παράδειγμα είναι αυτό του εμφιαλωμένου νερού. Τα επώνυμα νερά και τα νερά ιδιωτικής ετικέτας, αντλούνται από τις ίδιες ακριβώς πηγές και εμφιαλώνονται στις ίδιες ακριβώς μονάδες. Και όμως, υπάρχουν σημαντικές διαφορές στις τιμές λιανικής πώλησης, με βάση τους συντελεστές κόστους που προαναφέρθηκαν. Παρ’ όλα αυτά, τα εμφιαλωμένα νερά ιδιωτικής ετικέτας, κατέχουν μερίδιο αγοράς μικρότερο από το 10% της συνολικής αγοράς, όσον αφορά τον όγκο των πωλήσεων.

Τα παραδείγματα είναι πολλά και σε μια σειρά από άλλα προϊόντα. Έτσι βλέπουμε ότι το 24% των συνολικών δαπανών των καταναλωτών που κατευθύνονται στα προϊόντα ιδιωτικής ετικέτας, μπορεί κάλλιστα να γίνει 30%, 35%, 40% ακόμα και 45% για να φτάσουμε στα αντίστοιχα ευρωπαϊκά ποσοστά. Και γιατί όχι να τα υπερβούν, στην προσπάθεια των καταναλωτών να προστατεύσουν ακόμα περισσότερο το πορτοφόλι τους. Η δύναμη των καταναλωτών είναι σημαντική. Ας κάνουμε λοιπόν χρήση, αυτής της δύναμης.

Κωνσταντίνος Χαροκόπος