Αμαλία Μεγαπάνου: Η δική μας πρώτη Κυρία

Δυσκολεύουν τα πράγματα όταν χρειάζεται κάποιος να αποχαιρετήσει την Αμαλία Μεγαπάνου. Εκείνο που επιμένουν, θα επιμείνουν οι περισσότεροι, είναι ότι υπήρξε για χρόνια η κυρία Καραμανλή που συναγωνίστηκε σε κομψότητα την Τζάκι Κένεντι, φωτίζοντας με την ελληνική φινέτσα της τον Λευκό Οίκο...

Όσοι βιβλιόφιλοι θα μιλήσουν για την τολμηρή και σεμνή συγγραφέα Αμαλία. Θα θυμηθούν τα «Κεντήματα», «Το μαύρο ταξί», την «Ξύπνια χελώνα» και τον «Διάλογο με την Άννα» όπου η Άννα είναι μια πόρνη.

Μα έτσι κι αλλιώς θα συγκλίνουν οι πάντες στον χαρακτηρισμό: η πρώτη κυρία. Ιδιαίτερα ευφυής, πανέμορφη, φινετσάτη κι αριστοκρατική, εξαιρετικά καλλιεργημένη, με χιούμορ, περήφανη, δυναμική, ασυμβίβαστη και ταυτοχρόνως σεμνή, υπήρξε και έπραττε όπως εκείνη γνώριζε και καθόριζε, δεν θορυβούσε ποτέ, υπέδειξε έναν τρόπο ζωής.

Η Αμαλία Μεγαπάνου, το γένος Κανελλόπουλου, η πρώτη και μόνη σύζυγος Καραμανλή, μετέπειτα η συγγραφέας Μεγαπάνου, πέθανε εχθές και κηδεύεται σήμερα σε ηλικία 91 ετών.

Ας δούμε όμως με λίγα λόγια ποια ήταν ακριβώς η Αμαλία:
Η Αμαλία Μεγαπάνου, το γένος Κανελλόπουλου γεννήθηκε στην Αθήνα το 1929. Είναι κόρη του Αναστάσιου Κανελλόπουλου, αδερφού του πολιτικού και φιλόσοφου Παναγιώτη Κανελλόπουλου. Το 1951 παντρεύτηκε με τον μετέπειτα πρωθυπουργό Κωνσταντίνο Καραμανλή, τον οποίο ακολούθησε και στην εξορία του στο Παρίσι, τη δεκαετία του ΄60.
Η σχέση τους κράτησε μέχρι το 1972, όταν αποφάσισε να πάρει διαζύγιο, εξαιτίας της δύσκολης συμβίωσής τους, την οποία παραδέχτηκε και ο ίδιος ο Καραμανλής. Με δωρεά της παραχώρησε την συλλογή του πατέρα της, Αναστάσιου Κανελλόπουλου, στο ίδρυμα «Κωνσταντίνος Καραμανλής». Στη συνέχεια, παντρεύτηκε τον μαιευτήρα Επαμεινώνδα Μεγαπάνο. Έγινε γνωστή ως συγγραφέας με το όνομα Αμαλία Μεγαπάνου.

Έργα της:
- «Το παιδί της μάνας μου», Libro, 1982
- «Σχέδια από ελληνικά κεντήματα: Πρακτικός οδηγός», Μουσείο Μπενάκη, 1981
- «Η ξύπνια χελώνα», Libro, 1983
- «Φιλαρέτης: Ελπινίκη», Libro, 1986
- «Έκτωρ», Libro, 1989
- «Διάλογος με την Άννα», Libro, 1988
- «Η γκρίζα πέτρα», Libro, 1991
- «Το Φιρφιρί, οι Φιρφιρογέννητοι και η μεγάλη κωπηλασία», Καστανιώτης, 1992
 - «10 λεπτά», Libro, 1992
- «Η διαφανής αμπούλα», Libro, 1993
- «Το μαύρο ταξί», Libro, 1994
- «Εμείς και το κουτάβι», Libro, 1994
- «Σιμώνη», Γαβριηλίδης, 2004
- «Πρόσωπα και άλλα κύρια ονόματα (Μυθολογικά, ιστορικά έως τον 1ο μ.Χ. αιώνα της αρχαίας ελληνικής γραμματείας)», Μουσείο Μπενάκη, 2006
Τα χρόνια με τον Καραμανλή
Η Αμαλία, κόρη του φαρμακοποιού που έγινε υπάλληλος της Αγροτικής Τράπεζας Αναστάσιου Κανελλόπουλου, εκ Πατρών, ανιψιά του πολιτικού, ακαδημαϊκού, φιλοσόφου και συγγραφέα, του γνωστού και ως «Νέστωρος της πολιτικής», Παναγιώτη Κανελλόπουλου, εγγονή της αδελφής του πρωθυπουργού Δημητρίου Γούναρη, ανήκε στην ελληνική μεγαλοαστική, «αλλά με συναίσθηση υποχρέωσης στη χώρα», όπως έχει γραφτεί.
Τεράστια η επένδυση στην παιδεία της από την οικογένεια της και παιδικά χρονιά με φόντο μεγάλες και πλούσιες βιβλιοθήκες.

«Μετά το σχολείο έκανα και μαθήματα με την αρχαιολόγο Αθηνά Καλογεροπούλου» είχε πει σε μια απ’ τις ελάχιστες συνεντεύξεις της στο ΒΗΜΑ, «κι όταν πήγα στη Γαλλία και ήθελα να διορθώσω τα γαλλικά μου, μελετούσα αρχαίους συγγραφείς και έγραφα εκθέσεις, τις οποίες ένας καθηγητής μου διόρθωνε. Οπότε εγώ είχα διπλό όφελος. Μάθαινα και ισπανικά, αλλά όταν παντρευόταν η Σοφία τον Χουάν μού ζήτησαν να γνωρίσουν τη δασκάλα μου για να κάνει και σ’ εκείνη μάθημα. Τότε με ρώτησαν αν θέλω να κάνουμε μαζί, οπότε είπα ότι είχα αποφασίσει να σταματήσω. Και πάνε τα ισπανικά»!
Στα 22 της, «η εκ Πατρών καλλονή, παντρεύεται τον Σερραίο, δυναμικό, αγέρωχο πολιτικό Κωνσταντίνο Καραμανλή, που, όμως είναι απ’ τους πλέον γοητευτικούς και κομψούς νέους της εποχής, με δεκάδες κυρίες θαυμάστριές του», όπως έχει γράψει η Αλεξάνδρα Τσόλκα.
«Εκείνος, λέγεται, κατά τη διάρκεια του φλερτ, περνούσε, ντυμένος με ολόλευκο κοστούμι, κάθε απόγευμα, κάτω από το αθηναϊκό, κομψό της μπαλκόνι για να της κλέψει ένα βλέμμα και να της τραβήξει την προσοχή, πράγμα που κατάφερε και με το παραπάνω.

»Χρόνια αργότερα, στον στενό συνεργάτη και φίλο του, τον δημοσιογράφο και πολιτικό Τάκη Λαμπρία, ο Κωσταντίνος Καραμανλής θα απαντήσει, μοναδική φορά για τα προσωπικά του, με λόγια που θα μπουν και στο βιβλίο «Στη σκιά ενός μεγάλου» (εκδόσεις Μορφωτική Εστία και Ποταμός), πως γενικά απέφευγε το φλερτ. «Το ενδεχόμενο ν’ αποκρουσθώ με απέτρεπε από το ν’ αποτολμήσω, θα ένιωθα την άρνηση, έστω και υποκριτική, βαρύτατη προσβολή». «Η Αμαλία ήταν τόσο όμορφη όσο και αξιοπρεπής» παραδέχεται στον Τάκη Λαμπρία, ο φειδωλός πάντα σε εκμυστηρεύσεις και προσωπικούς τόνους, μεγάλος πολιτικός.
»Είναι Ιούνιος του 1952, όταν το ζευγάρι παντρεύεται. Εκείνη, με τα ψηλά ζυγωματικά, τα λακκάκια να πλαισιώνουν τον φωτεινό χαμόγελο της, τον μακρύ λαιμό και το αρχαιοελληνικό προφίλ, φορεί ένα κλασικό νυφικό με μακρύ πέπλο στερεωμένο απαλά στα πλάγια του κεφαλιού της Νταίζη Αντωνοπούλου και κρατά μία χαριτωμένη ανθοδέσμη στα χέρια με μυγκέ. Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής μόλις τέσσερα χρόνια αργότερα, με εκείνη και την οικογένεια της, στο πλευρό του, εκλέγεται, νεότατος, πρωθυπουργός της χώρας».
Τα Χριστούγεννα του 1970, το διαζύγιο εμφανίστηκε στο πρωτοσέλιδο του περιοδικού «Οικογενειακός Θησαυρός» προκαλώντας τεράστιο κύμα συζήτησης. Το 1972 εκδίδεται το διαζύγιο τους. Εκείνη δε θα μιλήσει ποτέ! Για τη ζωή της, το συγγραφικό έργο που θα ακολουθήσει, τις σκέψεις της, τα χρόνια που έζησε μαζί του, τις αίτιες του χωρισμού ενός ζευγαριού που έλαμπε.

Ο Κωνσταντίνος Καραμανλής όμως, θα πει στον Τάκη Λαμπρία που τολμά να τον ρωτήσει:
«… Ήταν, λοιπόν, τόσο όμορφη όσο και αξιοπρεπής. Είχε δυνατό χαρακτήρα, κάπως αυταρχικό. Ίσως μάλιστα το ναυάγιο του γάμου μας να οφείλεται στο ότι είχαμε τον ίδιο χαρακτήρα… Τα ενδιαφέροντά της ήταν περισσότερο πολιτιστικά, παρά πολιτικά. Και, μολονότι ουδέποτε αναμειγνυόταν στη δημόσια ζωή, συμπαραστάθηκε με αφοσίωση στη δύσκολη σταδιοδρομία μου. Το βέβαιο είναι ότι ο χωρισμός μου με λύπησε, αν και η ευθύνη γι’ αυτόν ήταν περισσότερο δική μου».

Ο Πέτρος Τατσόπουλος στο Fb επισήμανε ότι η Αμαλία Μεγαπάνου ήταν 22 χρόνια μικρότερη από τον Κωνσταντίνο Καραμανλή, αλλά «έφυγε» ακριβώς στην ίδια ηλικία (91) που «έφυγε» κι εκείνος.

Ελένη Γκίκα