Βιολογικά Προϊόντα και Υγεία: Αξίζουν το κόστος;

Πολύ συχνά δέχομαι την ερώτηση για το εάν αξίζει να προμηθευόμαστε και να επενδύουμε σε βιολογικά προϊόντα και αν πράγματι υπερτερούν των άλλων συμβατικών τροφίμων. 

Καθώς βρισκόμαστε σε ένα σύνθετο περιβάλλον τροφίμων, πρακτικών παραγωγής και περιβαλλοντικών κινδύνων, οι αποφάσεις που παίρνουμε ως καταναλωτές, έχουν μακροπρόθεσμες συνέπειες στην υγεία μας και στο περιβάλλον. 

Εύχομαι με αυτό το άρθρο να σας βοηθήσω να ξεκαθαρίσετε τις απορίες σας και να πάρετε περισσότερο συνειδητές αποφάσεις.

Τι είναι η βιολογική παραγωγή;...

Σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή νομοθεσία, η βιολογική παραγωγή είναι ένα σύστημα διαχείρισης των γεωργικών εκμεταλλεύσεων και της παραγωγής τροφίμων και σχετίζεται με την προστασία του περιβάλλοντος, τη διατήρησης της βιοποικιλότητας, την ανάπτυξη εμπιστοσύνης των καταναλωτών και των οργανικών τροφίμων που έχουν παραχθεί με φυσικές ουσίες και διαδικασίες. Η βιολογική παραγωγή προϊόντων απαιτεί περισσότερο χρόνο και κόστος. Επιπλέον, για να θεωρηθεί ένα προϊόν βιολογικό, πρέπει να τηρηθούν μια μεγάλη σειρά από αυστηρούς κανόνες.

Οι κανόνες της βιολογικής γεωργίας είναι:

• απαγόρευση της χρήσης γενετικά τροποποιημένων οργανισμών (GMOs)
• απαγόρευση της χρήσης ιονίζουσας ακτινοβολίας
• περιορισμός της χρήσης τεχνητών λιπασμάτων, ζιζανιοκτόνων και φυτοφαρμάκων
• απαγόρευση της χρήσης ορμονών και τον περιορισμό της χρήσης αντιβιοτικών μόνο όταν αυτό είναι απαραίτητο για την υγεία των ζώων

Ο στόχος της ΕΕ για το 2030 είναι η βιολογική παραγωγή να καλύπτει το 25% της συνολικής παραγωγής. (1)

Από τον Κωνσταντίνο Προυντζόπουλο (*)

Οφέλη για την Υγεία  Διατροφική Αξία – Πλεονεκτήματα

Ένας αυξανόμενος αριθμός σημαντικών ευρημάτων αναφέρεται από έρευνες παρατήρησης που συνδέουν αποδεδειγμένα οφέλη για την υγεία με την κατανάλωση βιολογικών τροφίμων. Ενώ οι διαφορές σε μακροθρεπτικά συστατικά (πρωτεΐνες, λιπαρά, υδατάνθρακες) είναι ελάχιστες μεταξύ των βιολογικών και των συμβατικών τροφίμων, έχουν παρατηρηθεί ποσοτικές διαφορές σε άλλα θρεπτικά στοιχεία. (2)

Μερικά παραδείγματα διαφορών μεταξύ βιολογικών και συμβατικών τροφίμων:

• αυξημένη περιεκτικότητα αντιοξειδωτικών σε βιολογικές σοδειές (π.χ. πολυφαινόλες) (2)
• αυξημένη περιεκτικότητα ω-3 λιπαρών οξέων σε βιολογικά γαλακτοκομικά προϊόντα (3)
• βελτιωμένο προφίλ λιπαρών σε βιολογικά κρέατα (4)
• λιγότερα υπολείμματα αγροχημικών και νιτρικών σε σχέση με τα συμβατικά

Η παρατεταμένη έκθεση σε φυτοφάρμακα και υπολείμματα αγροχημικών, μπορεί να οδηγήσει σε νευρολογικά και μεταβολικά προβλήματα. Προσοχή, η σήμανση ενός τρόφιμου ως βιολογικό, δεν σημαίνει απαραίτητα πως το συγκεκριμένο τρόφιμο είναι και υγιεινό, είτε αυτό, είτε το συμβατικό αντίστοιχό του. Επιπλέον, καθώς η βιολογική γεωργία υποστηρίζει την προστασία του εδάφους, μοιραία θα οδηγήσει σε καλύτερη ποιότητα τροφίμων, λόγω της καλύτερης ποιότητας του εδάφους, αυτό όμως θα χρειαστεί καιρό για να συμβεί. 

Η Επίδραση της Βιολογικής Γεωργίας στο Περιβάλλον

Η βιολογική γεωργία συμβάλλει

• στην προστασία του περιβάλλοντος και του κλίματος
• στη μακροπρόθεσμη γονιμότητα του εδάφους
• σε υψηλά επίπεδα βιοποικιλότητας
• σε ένα μη τοξικό περιβάλλον και
• σε υψηλά πρότυπα καλής μεταχείρισης των ζώων.

Παράγοντας τρόφιμα υψηλής ποιότητας με χαμηλό περιβαλλοντικό αντίκτυπο, η βιολογική γεωργία θα διαδραματίσει ουσιαστικό ρόλο στην ανάπτυξη ενός βιώσιμου επισιτιστικού συστήματος για την ΕΕ. (1)

Συμπέρασμα

Αξίζει να επενδύουμε σε τρόφιμα που είναι πιο βιώσιμα για το περιβάλλον μας και που φαίνεται να έχουν υποσχόμενες θετικές επιδράσεις στον οργανισμό μας. 

Παράλληλα, ενώ αυτά τα προϊόντα, έχουν μεγαλύτερο οικονομικό κόστος απόκτησης, σκεφτείτε ποιο είναι το κόστος μιας μη ισορροπημένης διατροφής και νομίζω πως θα καταλήξετε και εσείς στο συμπέρασμα πως μια ισορροπημένη διατροφή μπορεί να έχει λογικό κόστος και σίγουρο όφελος για την υγεία. Η δική μας ευθύνη ως καταναλωτές, έγκειται στην εκμάθηση σωστών τρόπων συντήρησης και αποθήκευσης των τροφίμων, στη μείωση της σπατάλης τροφίμων και νερού και στην εκμάθηση ανάγνωσης ετικετών συσκευασμένων προϊόντων και στην υιοθέτηση αρχών ισορροπημένης διατροφής με μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα. Είναι σημαντικό να επιλέγουμε τρόφιμα που έχουν παραχθεί σε κοντινά σημεία παραγωγής με πιο βιώσιμες πρακτικές όπως η βιολογική γεωργία. Τέλος, η αναζήτηση πληροφορίας σε έναν ωκεανό πληροφοριών που έχουμε στα χέρια μας, αποτελεί πρόκληση και καλό είναι  να συμβουλευόμαστε επαγγελματίες που μπορούν με ασφάλεια να μας καθοδηγούν.

Βιβλιογραφία
European Comission . Agriculture.ec.europa.eu. [Ηλεκτρονικό] 2018. https://agriculture.ec.europa.eu/farming/organic-farming/organic-production-and-products_en#rulesonlivestock.

Vigar V, Myers S, Oliver C, Arellano J, Robinson S, Leifert C. A Systematic Review of Organic Versus Conventional Food Consumption: Is There a Measurable Benefit on Human Health? Nutrients. 2019.

Barański M., Średnicka-Tober D., Volakakis N., Seal C., Sanderson R., Stewart G.B., Benbrook C., Biavati B., Markellou E., Giotis C., et al. Higher antioxidant and lower cadmium concentrations and lower incidence of pesticide residues in organically grown crops: A systematic literature review and meta-analyses. Br. J. Nutr. 2014.

Palupi E., Jayanegara A., Ploeger A., Kahl J. Comparison of nutritional quality between conventional and organic dairy products: A meta-analysis. J. Sci. Food Agric. 2012.

Srednicka-Tober D., Baranski M., Seal C., Sanderson R., Benbrook C., Steinshamn H., Gromadzka-Ostrowska J., Rembialkowska E., Skwarlo-Sonìta K., Eyre M., et al. Composition differences between organic and conventional meat: A systematic literature review and meta-analysis. Br. J. Nutr. 2016.

(*)  Κωνσταντίνος Προυντζόπουλος

Διαιτολόγος – Διατροφολόγος

Απόφοιτος Χαροκοπείου Παν/μίου, MSc Συμβουλευτική ΕΚΠΑ

6945127790