Λύση δεν είναι η συρρίκνωση μισθών & εργασιακών δικαιωμάτων

Η κρίση και η αντιμετώπισή της

Η πλειοψηφία των αναλυτών συμφωνεί ότι η πρωτόγνωρη οικονομική κρίση, για τα τελευταία τουλάχιστον 60 χρόνια, που βιώνει η χώρα μας είναι συνδυασμός τουλάχιστον τριών παραγόντων:

- Της κρίσης του παγκόσμιου καπιταλιστικού συστήματος, από την πλήρη ανισορροπία μεταξύ πραγματικής και χρηματιστηριακής οικονομίας στην προσπάθεια για να εξασφαλίσει όλο και μεγαλύτερα κέρδη στο κερδοσκοπικό και τραπεζικό κεφάλαιο και στους «λειτουργούς». 

Αν και προς στιγμήν φάνηκε ότι η κρίση θα άλλαζε τις ισορροπίες, τελικά οι δυνάμεις αυτές κατάφεραν να κυριαρχήσουν και πάλι, επιβάλλοντας στα κράτη τη...

διάσωσή τους από τη χρεωκοπία, αλλά και τη χρηματοδότησή τους με μεταφορά πόρων από την πραγματική οικονομία και τους κρατικούς προϋπολογισμούς σε βάρος της κοινωνίας που βλέπει να επικρατούν περικοπές δαπανών, απορρύθμιση εργατικών και κοινωνικών δικαιωμάτων με τη δικαιολογία των κρατικών χρεών.

- Της κρίσης της ελληνικής κοινωνίας που αποτυπώνεται σε δημοσιονομική κρίση ως συνδυασμός  

(α) μιας πολιτικής τάξης που κυβερνούσε με μόνο μπούσουλα την επιβίωση της μέσα από κάθε είδους «ρυθμίσεις» (φορολογικές και ασφαλιστικές, ρυθμίσεις για προμήθειες και έργα κλπ), δαπάνες και διορισμούς υπέρ των ισχυρών ομάδων πίεσης και των πολιτικών φίλων που μείωσαν τις εισπράξεις του κράτους και αύξησαν τις δαπάνες χωρίς να υπάρχει αναπτυξιακό αποτέλεσμα, 

(β) ενός κρατικού μηχανισμού αυταρχικού, αναποτελεσματικού και διεφθαρμένου που βάζει αναρίθμητα εμπόδια σε κάθε εποικοδομητική προσπάθεια και τέλος  

(γ) μιας κοινωνίας που έχει εθιστεί στο να διευρύνει την οικονομική της ευημερία σε βάρος των άλλων (των «κουτόφραγκων», του κράτους, του περιβάλλοντος, των πιο αδύναμων μελών της).

- Της κρίσης της παρασιτικής, κερδοσκοπικής και αντιπαραγωγικής δομής της ελληνικής οικονομίας που ποτέ δεν απέκτησε γερές παραγωγικές ρίζες ώστε να είναι ανταγωνιστική, αλλά παρέμεινε μεταπρατική και παρασιτική.

Η διαφωνία υπάρχει σε ό,τι αφορά ποιοί από τους παραπάνω παράγοντες είναι ισχυρότεροι και, κυρίως, για το πώς μπορούμε να βγούμε από αυτό το αδιέξοδο της ύφεσης. 

Όσοι υποστηρίζουν ότι το πρόβλημα εντοπίζεται αποκλειστικά στις διαχρονικές διαρθρωτικές αδυναμίες της χώρας δε θέλουν να δουν ότι και πολλές άλλες χώρες έχουν οδηγηθεί σε ανάλογα με την Ελλάδα μέτρα με την ανεργία και την ύφεση να έχουν «χτυπήσει» κόκκινο 

Ενώ όσοι θεωρούν ότι «το μεγάλο κεφάλαιο» φταίει για όλα, δε θέλουν να στεναχωρήσουν τις κάθε είδους συντεχνίες και πληθυσμιακές ομάδες λέγοντάς τους ευθέως ότι τόσα χρόνια ζουν σε βάρος του μακροχρόνιου δημοσίου συμφέροντος.

Όμως, ακόμη και αν το διεθνές πλαίσιο μεταβληθεί με ευνοϊκό τρόπο – γεγονός που σήμερα φαίνεται ιδιαίτερα δύσκολο – η κατάσταση στο εσωτερικό της χώρας δεν θα αλλάξει αν δεν ανατραπούν τα άλλα δύο στοιχεία που μας οδήγησαν στη σημερινή κατάσταση. 

Πολίτες και πολιτικοί πρέπει να πεισθούμε ότι:

- Οι λύσεις για περισσότερο αποτελεσματική και ανταγωνιστική οικονομία δεν περνούν μέσα από τη συρρίκνωση των μισθών και των εργασιακών δικαιωμάτων, αλλά μέσα από την εκπαίδευση, την έρευνα, την εισαγωγή καινοτομιών, τη παραγωγή νέων προϊόντων, τη συνεργασία και άλλες δράσεις που θα οδηγήσουν σε περισσότερη αποτελεσματικότητα.

- Η Βιώσιμη στο χρόνο Ανάπτυξη βασίζεται και σε αποτελεσματική οικονομία, σε κοινωνική δικαιοσύνη με διάχυση των ωφελειών στη κοινωνία και διατήρηση των λειτουργιών του Περιβάλλοντος για παροχή αγαθών και υπηρεσιών στον πλανήτη.

- Η κρίση είναι «ευκαιρία» για περισσότερη συλλογική δράση, προσφορά και αλληλεγγύη.

Για τις λύσεις αυτές πρέπει να πεισθούμε οι πολίτες και να τις απαιτήσουμε. 

Το ερώτημα είναι ποιο πολιτικό προσωπικό μπορεί να τις υλοποιήσει. 

Σίγουρα όχι αυτό που δημιούργησε την κρίση και συνεχίζει να λειτουργεί χωρίς να αναλαμβάνει τις ευθύνες του, κουνώντας απλά το δάχτυλο προς την κοινωνία.

Γιάννης Σπιλάνης

Ο Γιάννης Σπιλάνης είναι Οικονομολόγος και Επίκουρος Καθηγητής του Πανεπιστημίου Αιγαίου.