Θέλει να εξασφαλίσει ότι δεν θα ανοίξει νέο μέτωπο στις ευρωτουρκικές σχέσεις, ενώ ο ίδιος ενόψει της κρίσιμης συνάντησης του με τον Αμερικανό Προέδρο Τζο Μπάιντεν τον Ιούνιο, προσπαθεί να μπαλώσει τα μέτωπα που έχει ανοικτά με τον αραβικό κόσμο.
Μια προσπάθεια κάθε άλλο παρά εύκολη καθώς έχει καταστεί πλέον σαφές ότι η πολιτική της τελευταίας δεκαετίας στην ευρύτερη περιοχή δεν είναι ένα προσωπικό καπρίτσιο του κ. Ερντογάν, αλλά... μια βαθιά ριζωμένη ιδεολογική και στρατηγική αντίληψη, για ανάδειξη της Τουρκίας στην ηγετική δύναμη του μουσουλμανικού κόσμου.
Η αγωνία της τουρκικής ηγεσίας για την επόμενη ημέρα στη Γερμανία, καθώς ήδη η θητεία της κ. Μέρκελ οδεύει προς την ολοκλήρωσή της, κορυφώνεται, τόσο λόγω της αβεβαιότητας στο ίδιο το CDU αλλά και λόγω της ανόδου του κόμματος των Πρασίνων στις δημοσκοπήσεις με δεδομένη τη στάση του κόμματος έναντι του αυταρχικού καθεστώτος της Άγκυρας.
Ο κ. Ερντογάν έσπευσε χθες να στείλει τον υπουργό Εξωτερικών Μ. Τσαβουσογλου στο Βερολίνο και ο ίδιος επικοινώνησε τηλεφωνικά με την κ. Μέρκελ και μην κρύβοντας την αγωνία του εξέφρασε κατά αρχήν (όπως αναφέρει η επίσημη ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας) την ευχή του «όπως η εκλογική διαδικασία στη Γερμανία αποφέρει ευοίωνα αποτελέσματα» και την πεποίθηση του ότι «ότι οι σχέσεις Τουρκίας - Γερμανίας θα βελτιωθούν με βάση κοινή λογική και στρατηγική προοπτική και στη νέα περίοδο».
Δηλώσεις που συνιστούν άμεση παρέμβαση στα εσωτερικά της Γερμανίας, καθώς απευθύνεται «κρυφό μήνυμα» στα 4 εκατομμύρια Τούρκους που ζουν στη Γερμανία μεγάλο μέρος των οποίων συμμετέχει στις εκλογές.
Ο Τούρκος πρόεδρος ζήτησε να μην χαθεί η... «ώθηση που επιτεύχθηκε στις ευρωτουρκικές σχέσεις» και επιτέθηκε εναντίον της Ελλάδας λέγοντας ότι η Αθήνα είναι αυτή που... προκαλεί, ενώ η Τουρκία τηρεί συγκρατημένη στάση προκειμένου να προστατεύσει την θετική ατζέντα!
Έχοντας πλέον απομονωθεί στο μείζον θέμα της αποχώρησης των ξένων δυνάμεων και των μισθοφόρων από τη Λιβύη ο κ. Ερντογάν προσβλέπει και πάλι στη στήριξη της κ. Μέρκελ λέγοντας ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να στηρίζει την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης και είναι έτοιμη να συνεργασθεί με τη Γερμανία στο πλαίσιο αυτό (σ.σ. Το Βερολίνο είναι που συστηματικά αποκλείει την Ελλάδα, αν και γειτονική χώρα της Λιβύης, από όλες τις διεθνείς συναντήσεις για το μέλλον της ειρηνευτικής διαδικασίας).
Η Άγκυρα θέλει να αποφύγει οποιοδήποτε νέο μπλοκάρισμα της θετικής ατζέντας στις ευρωτουρκικές σχέσεις, στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, που θα είναι η τελευταία της Α. Μέρκελ, καθώς ούτε στο Κυπριακό ούτε στα ελληνοτουρκικά έχει υπάρξει πρόοδος, ενώ αντιθέτως έχει υπάρξει σοβαρή επιδείνωση στο κεφάλαιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.
Συγχρόνως όμως θέλει να εξασφαλίσει ανοχή από το Βερολίνο προκειμένου να διασώσει τα δυο Μνημόνια με τη Λιβύη, παρά το γεγονός ότι η Ε.Ε. έχει απορρίψει ως παράνομο το Μνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες ενώ έχει ταχθεί υπέρ της απομάκρυνσης των ξένων δυνάμεων από την Λιβύη.
Η λιβυκή κυβέρνηση, παρά την παρουσία του φιλότουρκου πρωθυπουργού Ντιμπεϊμπά, έχει ζητήσει την πλήρη εφαρμογή των αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ για αποχώρηση των ξένων δυνάμεων, κάτι που και δημοσίως έθεσε στον Μ. Τσαβουσογλου η ΥΠΕΞ της Λιβύης, ενώ και ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Α. Μπλίνκεν πήρε ξεκάθαρη θέση ζητώντας την άμεση αποχώρηση των ξένων δυνάμεων. Κι όμως, η Άγκυρα δεν δείχνει διατεθειμένη να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του ΣΑ και τις συστάσεις της διεθνούς κοινότητας και ο Χ. Ακάρ ότι η συνέχιση της παρουσίας της Τουρκίας στη Λιβύη είναι ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα της αλλά και για την ομαλοποίηση της κατάστασης στη χώρα, αναγγέλλοντας ουσιαστικά την παραμονή των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στο λιβυκό έδαφος.
Η τουρκική παρουσία αποσκοπεί και στη στήριξη των δυνάμεων εκείνων της Δυτικής Λιβύης στην πορεία προς τις εκλογές, που ως αντάλλαγμα προσφέρουν την δέσμευση για διάσωση του τουρκολυβικού Μνημονίου οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρωθυπουργός Ντιμπεϊμπά μετά τις αμφίσημες δηλώσεις του κατά την διάρκεια της επίσκεψης του Κ. Μητσοτάκη στην Τρίπολη σε συνέντευξη του στο Aljazeera τάσσεται πλέον ανοικτά υπέρ της διατήρησης του Μνημονίου τονίζοντας ότι «διαφωνούμε με την Ελλάδα στην αξιολόγηση της τουρκολυβικής θαλάσσιας Συμφωνίας, η οποία υπηρετεί τους Λίβυους και δεν πρόκειται να υποχωρήσουμε σε αυτό».
Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι η εχθρότητα της με σημαντικές χώρες του αραβικού κόσμου υπονομεύει όχι μόνο τα σχέδια της για ηγεμόνευση στην περιοχή, αλλά και την θέση της έναντι των μεγάλων δυνάμεων, καθώς η αντιπαράθεση με Αίγυπτο, Σ. Αραβία, ΗΑΕ, Ισραήλ, Ιράκ, Συρία κ.α. της στερεί πεδία συνεργασίας και συγχρόνως την καθιστά πηγή αποσταθεροποίησης, κάτι που καταγράφεται και στην Ουάσιγκτον.
Ούτε φυσικά μένει αδιάφορη η Άγκυρα στο διευρυμένο αυτό πλέγμα Τριμερών και Πολυμερών Συνεργασιών στην περιοχή της Μεσογείου μέχρι τον Κόλπο, από τα οποίες η ίδια είναι αποκλεισμένη.
Έτσι μετά από παρασκηνιακές διαβουλεύσεις αρκετών εβδομάδων χθες έφθασε στο Κάιρο τουρκική αντιπροσωπεία για να έχει διερευνητικές συνομιλίες για τα βήματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αποκατάσταση των σχέσεων των δυο χωρών που μένουν παγωμένες εδώ και οκτώ χρόνια.
Προφανώς, η απολύτως εχθρική στάση απέναντι στον πρόεδρο Αλ Σίσι, η στήριξη των Αδελφών Μουσουλμάνων από το καθεστώς Ερντογάν, η προσπάθεια ανάμειξης και εμπλοκής στις εσωτερικές υποθέσεις του Αραβικού κόσμου, η στρατιωτική εμπλοκή στη Λιβύη είναι εμπόδια που δεν μπορούν εύκολα να ξεπερασθούν, ακόμη κι αν κάποια στιγμή αποφασισθεί η αποκατάσταση τουλάχιστον των διπλωματικών σχέσεων.
Σε ότι αφορά το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών το οποίο επιχειρεί η Τουρκία με διαρροές να εντάξει στην ατζέντα, παρά το σημαντικό δέλεαρ που προσφέρεται στην Αίγυπτο (για διαμοιρασμό της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Αν. Μεσόγειο) οι δυο χώρες έχουν συγκρουσθεί και οι θέσεις έχουν κατατεθεί στον ΟΗΕ, με την Αίγυπτο να θεωρεί παράνομο και άκυρο το Τουρκολυβικό Μνημόνιο και την Άγκυρα να θεωρεί άκυρη την Συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου.
Ο Τ. Ερντογάν επιχειρεί επίσης ανοίγματα στη Σ. Αραβία και είχε μια ακόμη τηλεφωνική επικοινωνία με τον βασιλιά Σαλμάν για την ανταλλαγή ευχών για το Ραμαζάνι, ενώ δεν έχουν επιβεβαιωθεί οι πληροφορίες από τουρκικές πηγές για επίσκεψη στο Ριάντ του Μ. Τσαβούσογλου την επόμενη εβδομάδα.
Όμως, το ρήγμα στις σχέσεις Άγκυρας - Ριάντ είναι μεγάλο και έχει να κάνει με τον αγώνα κυριαρχίας στο σουνιτικό Ισλάμ αλλά και τις παρεμβάσεις της Άγκυρας σε αραβικές χώρες όπως η Συρία και η Λιβύη και η στρατιωτική παρουσία της στο Κατάρ και στο Κέρας της Αφρικής.
Σοβαρή εκκρεμότητα είναι και η υπόθεση της δολοφονίας του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Κασόγκι, στο Προξενείο της Σ. Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, θέμα με το οποίο θεωρήθηκε ότι η Άγκυρα επιχείρησε να εκβιάσει το Ριάντ και τον ισχυρό άνδρα της βασιλικής οικογένειας πρίγκιπα-διάδοχο Μοχαμαντ Μπιν Σαλμάν.
Μια προσπάθεια κάθε άλλο παρά εύκολη καθώς έχει καταστεί πλέον σαφές ότι η πολιτική της τελευταίας δεκαετίας στην ευρύτερη περιοχή δεν είναι ένα προσωπικό καπρίτσιο του κ. Ερντογάν, αλλά... μια βαθιά ριζωμένη ιδεολογική και στρατηγική αντίληψη, για ανάδειξη της Τουρκίας στην ηγετική δύναμη του μουσουλμανικού κόσμου.
Η αγωνία της τουρκικής ηγεσίας για την επόμενη ημέρα στη Γερμανία, καθώς ήδη η θητεία της κ. Μέρκελ οδεύει προς την ολοκλήρωσή της, κορυφώνεται, τόσο λόγω της αβεβαιότητας στο ίδιο το CDU αλλά και λόγω της ανόδου του κόμματος των Πρασίνων στις δημοσκοπήσεις με δεδομένη τη στάση του κόμματος έναντι του αυταρχικού καθεστώτος της Άγκυρας.
Ο κ. Ερντογάν έσπευσε χθες να στείλει τον υπουργό Εξωτερικών Μ. Τσαβουσογλου στο Βερολίνο και ο ίδιος επικοινώνησε τηλεφωνικά με την κ. Μέρκελ και μην κρύβοντας την αγωνία του εξέφρασε κατά αρχήν (όπως αναφέρει η επίσημη ανακοίνωση της τουρκικής προεδρίας) την ευχή του «όπως η εκλογική διαδικασία στη Γερμανία αποφέρει ευοίωνα αποτελέσματα» και την πεποίθηση του ότι «ότι οι σχέσεις Τουρκίας - Γερμανίας θα βελτιωθούν με βάση κοινή λογική και στρατηγική προοπτική και στη νέα περίοδο».
Δηλώσεις που συνιστούν άμεση παρέμβαση στα εσωτερικά της Γερμανίας, καθώς απευθύνεται «κρυφό μήνυμα» στα 4 εκατομμύρια Τούρκους που ζουν στη Γερμανία μεγάλο μέρος των οποίων συμμετέχει στις εκλογές.
Ο Τούρκος πρόεδρος ζήτησε να μην χαθεί η... «ώθηση που επιτεύχθηκε στις ευρωτουρκικές σχέσεις» και επιτέθηκε εναντίον της Ελλάδας λέγοντας ότι η Αθήνα είναι αυτή που... προκαλεί, ενώ η Τουρκία τηρεί συγκρατημένη στάση προκειμένου να προστατεύσει την θετική ατζέντα!
Έχοντας πλέον απομονωθεί στο μείζον θέμα της αποχώρησης των ξένων δυνάμεων και των μισθοφόρων από τη Λιβύη ο κ. Ερντογάν προσβλέπει και πάλι στη στήριξη της κ. Μέρκελ λέγοντας ότι η Τουρκία θα συνεχίσει να στηρίζει την κυβέρνηση Εθνικής Ενότητας της Λιβύης και είναι έτοιμη να συνεργασθεί με τη Γερμανία στο πλαίσιο αυτό (σ.σ. Το Βερολίνο είναι που συστηματικά αποκλείει την Ελλάδα, αν και γειτονική χώρα της Λιβύης, από όλες τις διεθνείς συναντήσεις για το μέλλον της ειρηνευτικής διαδικασίας).
Η Άγκυρα θέλει να αποφύγει οποιοδήποτε νέο μπλοκάρισμα της θετικής ατζέντας στις ευρωτουρκικές σχέσεις, στην επόμενη Σύνοδο Κορυφής του Ιουνίου, που θα είναι η τελευταία της Α. Μέρκελ, καθώς ούτε στο Κυπριακό ούτε στα ελληνοτουρκικά έχει υπάρξει πρόοδος, ενώ αντιθέτως έχει υπάρξει σοβαρή επιδείνωση στο κεφάλαιο των ανθρώπινων δικαιωμάτων και του κράτους δικαίου.
Συγχρόνως όμως θέλει να εξασφαλίσει ανοχή από το Βερολίνο προκειμένου να διασώσει τα δυο Μνημόνια με τη Λιβύη, παρά το γεγονός ότι η Ε.Ε. έχει απορρίψει ως παράνομο το Μνημόνιο για τις θαλάσσιες ζώνες ενώ έχει ταχθεί υπέρ της απομάκρυνσης των ξένων δυνάμεων από την Λιβύη.
Η λιβυκή κυβέρνηση, παρά την παρουσία του φιλότουρκου πρωθυπουργού Ντιμπεϊμπά, έχει ζητήσει την πλήρη εφαρμογή των αποφάσεων του ΣΑ του ΟΗΕ για αποχώρηση των ξένων δυνάμεων, κάτι που και δημοσίως έθεσε στον Μ. Τσαβουσογλου η ΥΠΕΞ της Λιβύης, ενώ και ο Αμερικανός ΥΠΕΞ Α. Μπλίνκεν πήρε ξεκάθαρη θέση ζητώντας την άμεση αποχώρηση των ξένων δυνάμεων. Κι όμως, η Άγκυρα δεν δείχνει διατεθειμένη να συμμορφωθεί με τις αποφάσεις του ΣΑ και τις συστάσεις της διεθνούς κοινότητας και ο Χ. Ακάρ ότι η συνέχιση της παρουσίας της Τουρκίας στη Λιβύη είναι ζωτικής σημασίας για τα συμφέροντα της αλλά και για την ομαλοποίηση της κατάστασης στη χώρα, αναγγέλλοντας ουσιαστικά την παραμονή των τουρκικών στρατιωτικών δυνάμεων στο λιβυκό έδαφος.
Η τουρκική παρουσία αποσκοπεί και στη στήριξη των δυνάμεων εκείνων της Δυτικής Λιβύης στην πορεία προς τις εκλογές, που ως αντάλλαγμα προσφέρουν την δέσμευση για διάσωση του τουρκολυβικού Μνημονίου οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών.
Δεν είναι τυχαίο ότι ο πρωθυπουργός Ντιμπεϊμπά μετά τις αμφίσημες δηλώσεις του κατά την διάρκεια της επίσκεψης του Κ. Μητσοτάκη στην Τρίπολη σε συνέντευξη του στο Aljazeera τάσσεται πλέον ανοικτά υπέρ της διατήρησης του Μνημονίου τονίζοντας ότι «διαφωνούμε με την Ελλάδα στην αξιολόγηση της τουρκολυβικής θαλάσσιας Συμφωνίας, η οποία υπηρετεί τους Λίβυους και δεν πρόκειται να υποχωρήσουμε σε αυτό».
Η Τουρκία αντιλαμβάνεται ότι η εχθρότητα της με σημαντικές χώρες του αραβικού κόσμου υπονομεύει όχι μόνο τα σχέδια της για ηγεμόνευση στην περιοχή, αλλά και την θέση της έναντι των μεγάλων δυνάμεων, καθώς η αντιπαράθεση με Αίγυπτο, Σ. Αραβία, ΗΑΕ, Ισραήλ, Ιράκ, Συρία κ.α. της στερεί πεδία συνεργασίας και συγχρόνως την καθιστά πηγή αποσταθεροποίησης, κάτι που καταγράφεται και στην Ουάσιγκτον.
Ούτε φυσικά μένει αδιάφορη η Άγκυρα στο διευρυμένο αυτό πλέγμα Τριμερών και Πολυμερών Συνεργασιών στην περιοχή της Μεσογείου μέχρι τον Κόλπο, από τα οποίες η ίδια είναι αποκλεισμένη.
Έτσι μετά από παρασκηνιακές διαβουλεύσεις αρκετών εβδομάδων χθες έφθασε στο Κάιρο τουρκική αντιπροσωπεία για να έχει διερευνητικές συνομιλίες για τα βήματα που θα μπορούσαν να οδηγήσουν στην αποκατάσταση των σχέσεων των δυο χωρών που μένουν παγωμένες εδώ και οκτώ χρόνια.
Προφανώς, η απολύτως εχθρική στάση απέναντι στον πρόεδρο Αλ Σίσι, η στήριξη των Αδελφών Μουσουλμάνων από το καθεστώς Ερντογάν, η προσπάθεια ανάμειξης και εμπλοκής στις εσωτερικές υποθέσεις του Αραβικού κόσμου, η στρατιωτική εμπλοκή στη Λιβύη είναι εμπόδια που δεν μπορούν εύκολα να ξεπερασθούν, ακόμη κι αν κάποια στιγμή αποφασισθεί η αποκατάσταση τουλάχιστον των διπλωματικών σχέσεων.
Σε ότι αφορά το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών το οποίο επιχειρεί η Τουρκία με διαρροές να εντάξει στην ατζέντα, παρά το σημαντικό δέλεαρ που προσφέρεται στην Αίγυπτο (για διαμοιρασμό της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην Αν. Μεσόγειο) οι δυο χώρες έχουν συγκρουσθεί και οι θέσεις έχουν κατατεθεί στον ΟΗΕ, με την Αίγυπτο να θεωρεί παράνομο και άκυρο το Τουρκολυβικό Μνημόνιο και την Άγκυρα να θεωρεί άκυρη την Συμφωνία οριοθέτησης θαλασσίων ζωνών μεταξύ Ελλάδας και Αιγύπτου.
Ο Τ. Ερντογάν επιχειρεί επίσης ανοίγματα στη Σ. Αραβία και είχε μια ακόμη τηλεφωνική επικοινωνία με τον βασιλιά Σαλμάν για την ανταλλαγή ευχών για το Ραμαζάνι, ενώ δεν έχουν επιβεβαιωθεί οι πληροφορίες από τουρκικές πηγές για επίσκεψη στο Ριάντ του Μ. Τσαβούσογλου την επόμενη εβδομάδα.
Όμως, το ρήγμα στις σχέσεις Άγκυρας - Ριάντ είναι μεγάλο και έχει να κάνει με τον αγώνα κυριαρχίας στο σουνιτικό Ισλάμ αλλά και τις παρεμβάσεις της Άγκυρας σε αραβικές χώρες όπως η Συρία και η Λιβύη και η στρατιωτική παρουσία της στο Κατάρ και στο Κέρας της Αφρικής.
Σοβαρή εκκρεμότητα είναι και η υπόθεση της δολοφονίας του Σαουδάραβα δημοσιογράφου Κασόγκι, στο Προξενείο της Σ. Αραβίας στην Κωνσταντινούπολη, θέμα με το οποίο θεωρήθηκε ότι η Άγκυρα επιχείρησε να εκβιάσει το Ριάντ και τον ισχυρό άνδρα της βασιλικής οικογένειας πρίγκιπα-διάδοχο Μοχαμαντ Μπιν Σαλμάν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου