Η αποζημίωση των εταιρειών που έχουν τις πατέντες κατά της Covid-19 μας αφορά όλους

Οι τελευταίες συνεδριάσεις έχουν μετατραπεί σε σκληρή δοκιμασία για τους μετόχους των εταιρειών που παράγουν και διανέμουν τα πρώτα εμβόλια κατά της Covid-19.
Ειδικά οι μέτοχοι της Moderna και της BioNtech βρέθηκαν αντιμέτωποι με διακυμάνσεις άνω του -9%, ενώ τα μάτια όλων είναι στραμμένα στην σημερινή συνεδρίαση του Γενικού Συμβουλίου του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου –ΠΟΕ- καθώς οι 164 χώρες-μέλη του Οργανισμού θα συζητήσουν όσον αφορά την απελευθέρωση της πατέντας των εμβολίων.
Περισσότερες από 65 χώρες του πλανήτη υπό την ηγεσία... της Ινδίας και της Νότιας Αφρικής ζητούν εδώ και καιρό την απελευθέρωση της πατέντας των εμβολίων κατά της Covid-19, ώστε να παρασκευάζουν περισσότερα εμβόλια στην επικράτειά τους και να μπορέσει ο αναπτυσσόμενος κόσμος να έχει επαρκή πρόσβαση στο εμβολιαστικό πρόγραμμα.

Η απελευθέρωση των πατεντών υπενθυμίζουμε ότι ήταν και μια από τις προεκλογικές υποσχέσεις του Αμερικανού Προέδρου Joe Biden. Η εκπρόσωπος των ΗΠΑ για θέματα εμπορίου, Κάθριν Τάι, την έφερε στην επικαιρότητα στις 5 Μαΐου δηλώνοντας ότι « σε έκτακτες περιόδους, απαιτούνται έκτακτα μέτρα» ζητώντας στην ουσία την κατάργηση της πατέντας, με την οποία οι μεγάλες φαρμακευτικές και βιοτεχνολογικές εταιρείες έχουν κατοχυρώσει την τεχνογνωσία τους για το εμβόλιο κατά του Sars CoV 2.

Αλλά και η Ευρωπαϊκή Ένωση, σύμφωνα με τις δηλώσεις της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν σε ομιλία της στο Ευρωπαϊκό Πανεπιστήμιο της Φλωρεντίας, « είναι έτοιμη να συζητήσει προτάσεις για την αντιμετώπιση της κρίσης κατά αποτελεσματικό και ρεαλιστικό τρόπο. Για τον λόγο αυτό είμαστε έτοιμοι να συζητήσουμε με ποιον τρόπο η πρόταση των ΗΠΑ για την άρση των δικαιωμάτων πνευματικής ιδιοκτησίας επί των εμβολίων κατά της Covid-19 μπορεί να συμβάλει στην εκπλήρωση των στόχων αυτών».

Η αλήθεια είναι ότι παρά τον αντίλογο των φαρμακευτικών εταιρειών, αν σε επίπεδο κυβερνήσεων αποφασιστεί η απελευθέρωση των πατεντών, τότε η απόφαση αυτή θα προχωρήσει. Αν άλλωστε η ΕΕ μετά τη συνεδρίαση του Γενικού Συμβουλίου του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου την Παρασκευή στη Γενεύη, ακολουθήσει την πρόταση των ΗΠΑ, η συμφωνία αυτή είναι εξαιρετικά πιθανή.

Όμως για τους λόγους που θα περιγράψουμε παρακάτω, πιστεύουμε ότι η κίνηση αυτή θα συνοδευτεί με ισχυρά κίνητρα στις φαρμακευτικές και βιοτεχνολογικές εταιρείες , προκειμένου να συνεχίσουν την έρευνα αλλά και την παραγωγή, καθώς οι μεταλλάξεις της Covid-19 καθιστούν την συνέχιση της Έρευνας και Ανάπτυξης πολύτιμη συνισταμένη στην μάχη της ανθρωπότητας κατά του Sars CoV 2.

Γιατί ο εμβολιασμός του αναπτυσσόμενου κόσμου μας αφορά όλους

Μέχρι τις αρχές Απριλίου το 87% των δόσεων εμβολίων κατά της Covid-19 χορηγήθηκαν σε χώρες μεσαίου και υψηλού εισοδήματος. Στην Αφρική ζει το 17% των ανθρώπων όλου του πλανήτη, αλλά προς το παρόν έως τις αρχές Απριλίου είχε λάβει μόλις το 1,67% των δόσεων εμβολίων κατά της Covid-19 που είχαν διατεθεί σε παγκόσμια κλίμακα. Οι αναντιστοιχίες είναι προφανείς.

Προς το παρόν, μόνο οι φαρμακευτικές εταιρείες που διαθέτουν τις πατέντες έχουν την άδεια να παρασκευάζουν εμβόλια κατά της Covid-19 και η διάθεσή των εμβολίων αυτών γίνεται κατόπιν συμφωνιών που συνάπτουν με χώρες και διεθνείς οργανισμούς.

Οι φτωχότερες χώρες του πλανήτη λοιπόν ζητούν να απελευθερωθούν οι πατέντες, ώστε να έχουν γρηγορότερη πρόσβαση σε περισσότερα και φθηνότερα εμβόλια.

Η αλήθεια είναι ότι από την αρχή των εμβολιαστικών προγραμμάτων φάνηκε η έλλειψη συντονισμού στον εμβολιασμό μεταξύ του ανεπτυγμένου και του αναπτυσσόμενου κόσμου. Η αναντιστοιχία αυτή φαίνεται στην παρακάτω αποκαλυπτική εικόνα που αφορά το ποσοστό των πλήρως εμβολιασμένων πολιτών ανά τον κόσμο.



Όπως πολλάκις έχουμε γράψει, ακριβώς αυτή η έλλειψη συντονισμού σύμφωνα με τους επιδημιολόγους δίνει ζωτικό χώρο στις μεταλλάξεις καθιστώντας το εμβολιαστικό πρόγραμμα στην ομηρία της τύχης, καθώς μια μετάλλαξη ανθεκτική στα εμβόλια, μπορεί να τινάξει στον αέρα το εμβολιαστικό πρόγραμμα και του αναπτυγμένου κόσμου.
Η επάρκεια εμβολίων λοιπόν για όλο τον πλανήτη και η μείωση του χάσματος της διανομής τους μεταξύ των πλουσιότερων και των φτωχότερων χωρών είναι μια υπόθεση που μας αφορά όλους, ανεξαρτήτως το γεωγραφικό μήκος και πλάτος της διαμονής μας.

Δεν αρκεί μόνο η απελευθέρωση των πατεντών

Ο αναπτυσσόμενος κόσμος πρέπει να έχει άμεση πρόσβαση στα εμβόλια, καθώς αντιμετωπίζει τραγικές ελλείψεις σε υγειονομικό υλικό, έχει υπερφορτωμένα συστήματα υγειονομικής περίθαλψης και εκατοντάδες άνθρωποι πεθαίνουν καθημερινά.

Οι εικόνες Ινδών πολιτών να κείτονται αναίσθητοι έξω από τα νοσοκομεία περιμένοντας την εισαγωγή τους είναι κάτι παραπάνω από μια γροθιά στο στομάχι για όλη την ανθρωπότητα.

Το ερώτημα όμως είναι το εξής: H άρση των πατεντών αρκεί να λύσει το πρόβλημα;

Οι φαρμακευτικές εταιρείες διαφωνούν με την άρση των πατεντών καθώς πιστεύουν ότι δεν θα έλυνε κανένα πρόβλημα στη διανομή των εμβολίων, μιας και το βασικότερο ζήτημα είναι η παραγωγική ικανότητα.

Άλλη μια ένσταση είναι ότι θα έθετε σε τεράστιο κίνδυνο την ποιότητα των εμβολίων. Η άποψη αυτή έχει βάση όπως μπορείτε να διαβάσετε αναλυτικότερα εδώ.

Τι πρέπει να γίνει λοιπόν;

Κατά ένα περίεργο τρόπο ο Sars CoV 2 επιβάλλει την αλληλεγγύη μεταξύ κρατών, φορέων και βιομηχανιών με τελική κατάληξη την αλληλεγγύη μεταξύ των πολιτών όλου του κόσμου.

Πολλοί επιδημιολόγοι και θεσμικοί φορείς πιστεύουν ότι η άρση των πατεντών έχει νόημα αν μεταφερθεί η τεχνογνωσία σε άλλες εταιρείες που έχουν τις παραγωγικές δυνατότητες και ταυτόχρονα αποζημιωθούν οι εταιρείες που έχουν τις πατέντες, έτσι ώστε να παραμείνουν τα κίνητρα για την ανακάλυψη νέων εμβολίων που ενδεχομένως να χρειαστούμε προκειμένου να καλυφθούν και οι μεταλλάξεις.

Η τελευταία είναι μια σημαντική παράμετρος, καθώς οι εταιρείες αφιέρωσαν πόρους και χρόνο στην έρευνα κατά της Covid-19 και θα πρέπει να αντισταθμίσουν την απώλεια εσόδων προκειμένου να συνεχίσουν την Έρευνα και Ανάπτυξη εμβολίων και φαρμάκων τόσο κατά του Sars CoV 2 όσο και κατά των υπόλοιπων ιών ή νοσημάτων όπως ο καρκίνος, η σκλήρυνση κατά πλάκας κ.α.

Ποιες εταιρείες θίγονται περισσότερο από την άρση των πατεντών

Οι διακυμάνσεις μετά τις 5 Μαΐου, ημερομηνία κατά την οποία άρχισε η κουβέντα για άρση των πατεντών, είναι πολύ μεγαλύτερες για τις μετοχές της Moderna και της BioNtech, ενώ για την Pfizer και ακόμα περισσότερο για την AstraZeneca ήταν πολύ πιο ήπιες.

Η διαφορά μεταξύ των ποσοστών πτώσης εξηγείται εύκολα, αρκεί να δει κανείς τα αποτελέσματα του 2020 και του πρώτου τριμήνου του 2021 των τεσσάρων εταιρειών, προκειμένου να κατανοήσει την βαρύτητα που έχουν στον ισολογισμό της κάθε μιας τα έσοδα από το εμβόλιο της Covid-19.

Όσο μεγαλύτερο μερίδιο έχει το εμβόλιο στις πωλήσεις, τόσο πιο ευάλωτη θα είναι η εκάστοτε εταιρεία και οι μετοχές της σε μια πιθανή άρση της πατέντας, σε περίπτωση που δεν συνοδευτεί όπως είπαμε παραπάνω από μια ισχυρή αποζημίωση/κίνητρα προκειμένου να συνεχιστεί η Έρευνα και Ανάπτυξη φαρμάκων και εμβολίων κατά του Sars CoV 2.

Για παράδειγμα, για τη Moderna και την BioNtech το εμβόλιο της Covid 19 αποτελεί την βασική γραμμή εσόδων τους, ενώ για την AstraZeneca και την Pfizer, είναι μια μόνο από τις πολλές και διαφοροποιημένες γραμμές φαρμάκων που διαθέτουν.

Πιο συγκεκριμένα, τα έσοδα της Moderna για το πρώτο τρίμηνο του 2021 ανήλθαν στα 1,9 δισ. δολάρια. Πρόκειται για μια συντριπτική αύξηση από τα 8 εκατομμύρια δολάρια που δημοσίευσε το πρώτο τρίμηνο του 2020 και προφανώς οφείλεται στις πωλήσεις του εμβολίου.

Η εταιρεία έχει ήδη υπογράψει συμφωνίες για προγραμματισμένες παραδόσεις του εμβολίου το 2021 αξίας 19,2 δισ. δολαρίων συνολικά, συμπεριλαμβανομένων των 1,7 δισ. δολαρίων που έχουν ήδη καταγραφεί το πρώτο τρίμηνο.

Η Moderna στο δελτίο Τύπου ανέφερε ότι σχεδιάζει να προμηθεύσει συνολικά από 800 εκατομμύρια έως 1 δισεκατομμύριο δόσεις του εμβολίου το 2021 και θα κάνει πρόσθετες επενδύσεις για να αυξήσει την παγκόσμια προσφορά έως και 3 δισεκατομμύρια δόσεις το 2022.

Επιπλέον η Moderna ανέφερε ότι έχει ολοκληρώσει τη δεύτερη από τις τρεις φάσεις δοκιμών για το εμβόλιο Covid-19 σε εφήβους ηλικίας 12-17. Η μελέτη TeenCOVE έδειξε ποσοστό αποτελεσματικότητας του εμβολίου πέριξ του 96% και δεν εντοπίστηκαν σοβαρές ανησυχίες για την ασφάλεια.

Είναι κατανοητό ότι θα πρέπει να της δοθούν εξαιρετικά γενναία κίνητρα μετά από μια άρση πατέντας προκειμένου να υλοποιήσει το πλάνο της για αύξηση παραγωγής.

Στο σημείο αυτό να σημειώσουμε ότι η εταιρεία πολύ εύστοχα και διορατικά έχει αποφύγει να δώσει guidance κερδοφορίας για το 2021, προφανώς αναμένοντας τις αποφάσεις τόσο για τις πατέντες όσο και για τις αποζημιώσεις.

Όσον αφορά την BioNtech, τα αποτελέσματα του πρώτου τριμήνου θα ανακοινωθούν στις 10 Μαΐου, αλλά ήδη τα αποτελέσματα του 2020 καταδεικνύουν ότι το εμβόλιο της Covid 19 αποτελεί τον κύριο κύκλο εργασιών της.

Αρκεί να αναφέρουμε ότι το 2020 τα έσοδα της εταιρείας ανήλθαν στα 482 εκατ. από 108 εκατ. το 2019 και τα καθαρά κέρδη ανήλθαν στα 15,2 εκατομμύρια από ζημιές 179 εκατομμύρια το 2019. Δεδομένου ότι η εταιρεία ερευνά τη συμβολή των εμβολίων mRNA για ένα πλήθος λοιμωδών νοσημάτων, την αντιμετώπιση πολλών μολυσματικών ασθενειών, φλεγμονωδών παθήσεων, αλλά και κατά του καρκίνου, γίνεται κατανοητό ότι η αποδόμηση της κύριας γραμμής εσόδων της θα πρέπει με κάποιο τρόπο να αποκατασταθεί.

Για την Pfizer η γραμμή του εμβολίου είναι μια από τις πολλές και διαφοροποιημένες γραμμές φαρμάκων και ως εκ τούτου οι μέτοχοι βιώνουν πιο ήπιες διακυμάνσεις ενόψει της κατάργησης της πατέντας. Όσον αφορά τα αποτελέσματα πρώτου τριμήνου, εξαιρουμένων των εσόδων για το BNT162b2 –πέριξ των 3,5 δισ.δολαρίων- τα έσοδα αυξήθηκαν 8% παρά το αρνητικό αντίκτυπο της τάξης του 5% από την τιμολόγηση

Οι στόχοι για το σύνολο του έτους αναφέρονται σε έσοδα από 70,5 έως 72,5 δισ. δολάρια με τα 26 δισ. δολάρια εξ’αυτών να προέρχονται από το εμβόλιο BNT162b2, καθώς σύμφωνα με τις υπογεγραμμένες συμβάσεις στα μέσα Απριλίου 2021, η εταιρεία αναμένεται να παραδώσει το 2021 1,6 δισεκατομμύρια δόσεις.

Τα έσοδα αυτά θα αντισταθμιστούν από πρόσθετα έξοδα Έρευνας και Ανάπτυξης για τα εμβόλια επόμενης γενιάς και των αντιικών φαρμάκων για την Covid-19, καθώς και άλλων προγραμμάτων ανάπτυξης εμβολίων που βασίζονται στο mRNA.

Τέλος, οι μέτοχοι της AstraZeneca ίσως έχουν τον μικρότερο πονοκέφαλο όσον αφορά την άρση των πατεντών, καθώς η ογκολογία είναι ο κύριος πλοηγός των εσόδων της εταιρείας, με αύξηση 16% για το πρώτο τρίμηνο του 2021.

Τα συνολικά έσοδα από το εμβόλιο αυξήθηκαν από 2 εκατομμύρια δολάρια το τέταρτο τρίμηνο του 2020 σε 275 εκατομμύρια δολάρια το πρώτο τρίμηνο του 2021, αλλά παραμένουν υποδεέστερες σε σχέσεις με τις πωλήσεις του Τagrisso για παράδειγμα που ανήλθαν στα 1.149 εκατ. δολάρια, ή του Imfinzi και του Lynparza με πωλήσεις 556 και 543 εκατ.αντίστοιχα.

Μαίρη Βενέτη

*Αποποίηση Ευθύνης: Το υλικό αυτό παρέχεται για πληροφοριακούς και μόνο σκοπούς. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει να εκληφθεί ως προσφορά, συμβουλή ή προτροπή για την αγορά ή πώληση των αναφερόμενων προϊόντων. Παρόλο που οι πληροφορίες που περιέχονται βασίζονται σε πηγές που θεωρούνται αξιόπιστες, καμία διασφάλιση δε δίνεται ότι είναι πλήρεις ή ακριβείς και δεν θα πρέπει να εκλαμβάνονται ως τέτοιες