Το κορυφαίο έργο του Σοφοκλή, η Αντιγόνη, έχει απασχολήσει όσο λίγα έργα την παγκόσμια ακαδημαϊκή κοινότητα, σε πολλαπλά επίπεδα, από την απλή θεατρολογία, μέχρι την κοινωνιολογία και την φιλοσοφία.
Η μελέτη της στο πρωτότυπο αποτελεί τεράστιο διακύβευμα για χιλιάδες ανθρώπους ανά τον κόσμο. Μελέτη η οποία είναι ακόμη πιο προσβάσιμη σε όποιον έχει ως μητρική του γλώσσα τα Ελληνικά.
Δεδομένου του ότι η παρούσα Κυβέρνηση... έχει θέσει ως στόχο της να εξαλείψει κάθε τι που είναι καλό και ωφέλιμο για την πατρίδα μας, έτσι, έβαλε στο στόχαστρό της και την περίφημη τραγωδία. Όχι όμως για τις «μαλακαῖς παρειαῖς» της όμορφης Αντιγόνης. (Όσοι ξέρουν τι εστί Αντιγόνη μπορούν να πηδήξουν τις επόμενες δυο παραγράφους.)
Για όσους δεν έχουν (κάκιστα) επαφή με το έργο, πρόκειται για το κλείσιμο ενός κύκλου τεσσάρων επών, τον Θηβαϊκό κύκλο ή κύκλο των Λαβδακιδών, που ύμνησαν ο Αισχύλος και ο Σοφοκλής στις τραγωδίες τους. Ο Λάιος, βασιλιάς της Θήβας, μαθαίνει πως η τιμωρία των θεών για την απαγωγή και την σύναψη ερωτικής σχέσης με τον γιο του βασιλιά Πέλοπα είναι, αν κάνει γιο, αυτός να τον σκοτώσει. Έτσι, όταν η γυναίκα του, η Ιοκάστη, του δίνει τον διάδοχο, αυτός τον κρεμάει από τα πόδια σε μια ερημική τοποθεσία για να… επιληφθούν οι θεοί. Ο Οιδίποδας, το παιδί με τα πρησμένα πόδια δηλαδή, καταλήγει θετός διάδοχος της Κορίνθου, από την οποία φεύγει αλλόφρονας όταν χρησμός του λέει πως θα σκοτώσει τον πατέρα του και θα παντρευτεί τη μητέρα του, οι οποίοι νομίζει ακόμα ότι είναι το βασιλικό ζεύγος της Κορίνθου. Στο δρόμο του, σκοτώνει σε μια ατυχή συμπλοκή το Λάιο και καταλήγει στη Θήβα, όπου παντρεύεται τη μητέρα του και κάνει 4 παιδιά μαζί της, 2 αγόρια και 2 κορίτσια. Όταν ζητάει χρησμό για το λιμό που μαστίζει τη Θήβα, αποκαλύπτεται η αλήθεια και πως ευθύνεται ο ίδιος και οι πράξεις του. Η μητέρα και σύζυγός του αυτοκτονεί και ο ίδιος αυτοτυφλώνεται και αυτοεξορίζεται, ώστε να βρει στην Αθήνα μετέπειτα λύτρωση για τις αμαρτίες του.
Η Αντιγόνη, η τραγωδία, ξεκινάει όταν πλέον και οι δύο του γιοι κείτονται νεκροί, διεκδικητές του θρόνου του. Αν και είχαν συμφωνήσει να εναλλάσσονται στην εξουσία ανά έτος, ο Ετεοκλής αρνήθηκε να την παραδώσει μετά τον πρώτο χρόνο στον Πολυνείκη. Ο Πολυνείκης οργάνωσε εκστρατεία εναντίον του μαζί με άλλους 6 βασιλιάδες (εξ ου και η τραγωδία «Επτά επί Θήβας»), η οποία κατέληξε με τον αλληλοσκοτωμό των δύο αδερφών σε μονομαχία και την κατάληψη της εξουσίας από τον Κρέοντα, αδερφό της Ιοκάστης και θείο του Οιδίποδα και των παιδιών του.
Αρκετά με τον… πρόλογο.
Ο Κρέοντας διατάσσει την μη ταφή του προδότη Πολυνείκη και όταν η αδερφή του Αντιγόνη επιχειρεί συμβολική ταφή, την καταδικάζει σε θάνατο.
Η αντίδραση του γιου του και αρραβωνιαστικού της Αντιγόνης Αίμονα και οι προειδοποιήσεις του μάντη Τειρεσία για την διπλή ύβρι του Κρέοντα απέναντι στους νόμους των θεών, τη μη ταφή νεκρού και την έπαρσή του, άργησαν να μεταπείσουν τον εκκολαπτόμενο τύραννο. Η Αντιγόνη απαγχονίζεται στην φυλακή – τάφο της, πριν την ελευθερώσει ο μετανοημένος Κρέοντας. Ακολουθεί τα βήματά της ο γιος του και έπειτα η γυναίκα του.
Ο ίδιος, πρότυπο τραγικού προσώπου, έρμαιου δηλαδή των γεγονότων, συντρίβεται και αυτοεξορίζεται.
Προφανώς η ως άνω περιγραφή δεν διεκδικεί δάφνες επιστημονικής φερεγγυότητας, νομίζω όμως πως όσοι δεν έχουν ιδέα περί Αντιγόνης ή όσοι ξεχάσανε τι διδαχτήκανε για αυτήν 2 νανοδευτερόλεπτα μετά την τελευταία φορά που εξετάστηκαν στο μάθημα (δηλαδή οι περισσότεροι, για αυτό το φαινόμενο μιλάμε πιο μετά) πιάσανε λίγο το νόημα.
Ωραία, λοιπόν. Ε, το παραπάνω έργο της αρχαίας Ελληνικής γραμματείας η Κυβέρνηση Τσίπρα θέλει να το αποπέμψει από τη διδακτέα ύλη. Φυσικά, όλη η ακαδημαϊκή κοινότητα (καλά, όχι όλη, αν σκεφτείς πως ο μισός ΣΥΡΙΖΑ είναι καθηγητάδες), όπως επίσης και η πλειονότητα των φιλολόγων αντιδρούν με την συγκεκριμένη ιδέα. Το ίδιο και απλοί πολίτες.
Εδώ, να αναφέρουμε μια πολύ καλή ερώτηση που έχει προκύψει από ορισμένους, όχι ακριβώς συνηγόρους του διαβόλου, αλλά κυνικά ρεαλιστές. Καλά, και τόσα χρόνια που διδάσκονταν η Αντιγόνη, γιατί εμφανίστηκαν όλοι αυτοί οι μυαλοφυγόδικοι, οι ΌΧΙδες, οι επιδοτησοτραφείς, οι δραχμολάγνοι, τα μίσθαρνα τρολ, οι μεσήλικες συνταξιούχοι, οι συριζαίοι γενικώς, και όλα τα λοιπά κοπάδια της νεοελληνικής φάρμας των ζώων; Προφανώς από ένα αρχαίο κείμενο, το οποίο ομολογουμένως διδάσκεται επιεικώς σαν… ξένη γλώσσα και όχι στην νοηματική του βάση, δεν αναμένουμε να σωθεί η παραπαίουσα Ελληνική παιδεία. Αυτό δε σημαίνει πως πρέπει να καρφώσουμε ένα ακόμα καρφί στο φέρετρό της, αφαιρώντας την Αντιγόνη δια παντός.
Αρκετά με τον… πρόλογο.
Το ζουμί της παρούσας ελεγείας και, κυρίως, του τίτλου της.
Αρκετοί μελετητές του εν λόγω έργου (και διάφοροι άσχετοι, όπως ο υπογράφων) θεωρούν πως το κεντρικό πρόσωπο του έργου δεν είναι η τιτλώνυμη κόρη του Οιδίποδα, αλλά ο Κρέοντας.
Η Αντιγόνη είναι ένα είδος αντίστροφου «από μηχανής θεού», που αντί να λύει την Ύβρι του κεντρικού ήρωα (σύμφωνα με τη θεώρηση του πρωταγωνιστή Κρέοντα), να τον λυτρώνει από αυτή, την προκαλεί, γίνεται η αφορμή της. Και συνεχίζει να γίνεται η αφορμή, και της Άτης (η πλάνη του υβριστή), και της Νέμεσης (η οργή των θεών), και της Τήσης (η τιμωρία).
Τι είναι όμως η Αντιγόνη. Μια νέα κοπέλα που βάζει τις ανθρώπινες αξίες (αγάπη προς τον αδερφό) και τους νόμους των θεών (τιμή των νεκρών) πάνω από τους γραπτούς νόμους των ανθρώπων. Αν, δηλαδή, αφαιρέσεις το επίπεδο του σεβασμού προς τα θεία, πρόκειται για μια επαναστάτρια. Ενάντια στην άρχουσα τάξη και το νομικό κατεστημένο. Σε καμία περίπτωση δεν πάμε να βγάλουμε την Αντιγόνη… Συριζαία, αντιθέτως, τα αξιακά και συμπεριφορικά της μεγέθη ξεφεύγουν σε επίπεδα πολύ ανώτερα του μέσου αριστεριστή και γιαλαντζί επαναστάτη. Όμως, δεν θα ήταν και δύσκολο να την αξιοποιήσει εργαλειακά ο ΣΥΡΙΖΑ, μέσα από το συνάφι του, που έχει παρεισφρήσει στην εκπαίδευση.
«Δείτε την πως επαναστατεί ενάντια στη διαφθορά και τη διαπλοκή της οικογενειοκρατίας!»
Σα να ακούω κάποια αξύριστη συριζαία, ξεχασμένη από το Θεό καθηγήτρια, να το φωνάζει με στόμφο, με το ένα χέρι υψωμένο και το δάκτυλο να δείχνει προς τα πάνω και το άλλο να ξύνει τη φωλιά για κατσαρίδες που αποκαλεί μαλλί.
Έλα όμως που τους τα χαλάει ο Κρέοντας. Γιατί, πολύ απλά, πλέον είναι οι ίδιοι Κρέοντες. Γιατί, πλέον οι ίδιοι είναι αυτοί που διαλαλούν το ηθικό τους πλεονέκτημα, το οποίο όμως συντρίβεται υπό το βάρος της θηλιάς που έχουν περάσει σε κάθε Έλληνα - Αίμονα, καθώς οδηγούν στον θάνατο την αγαπημένη του Ελλάδα - Αντιγόνη.
Επικίνδυνα πράγματα ρε αδερφέ, τι μας λέει τώρα για επαναστάσεις και κατεστημένα, εδώ προσπαθούμε να κάνουμε το κράτος δικό μας (όπως ομολόγησε χθες σε αγρότες ο Πολάκης). Είναι δυνατόν να δίνεται ελπίδα πως ο Κρέοντας και ο κάθε Κρέοντας θα τιμωρηθεί; Είναι δυνατόν να επιτρέψουμε να διδάσκεται η ευθύνη της εξουσίας και η επικινδυνότητα της έπαρσης όσων την κατέχουν; Αυτά είναι για τους άλλους, όχι για την τιμημένη αριστερά. Η αριστερά δεν πρέπει να συγχέεται με τον Κρέοντα.
Άλλωστε, σε αντίθεση με αυτόν, δεν θα είχε κανένα ενδοιασμό να μας θάψει όλους μερικά μέτρα κάτω από τη γη, όπως έχει δηλώσει, και πάλι, ο Δρ. Πολάκης σε ανύποπτο χρόνο.
TopGunZ
orthografos
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου