Η γαλλική εφημερίδα θέτει αυτό το ερώτημα στο εξώφυλλό της, το οποίο κοσμεί ένα ολοσέλιδο πορτρέτο του Ρώσου προέδρου, σε μια γνωστή φωτογραφία, που κλείνει πονηρά το μάτι.
"Ο Πούτιν είναι αυτός που φτιάχνει πλέον τους βασιλιάδες;" είναι κατά λέξη ο τίτλος του εξωφύλλου της γαλλικής εφημερίδας...
Και γράφει αναλυτικά:
Νίκη του Τραμπ, πιθανή νίκη του Φρανσουά Φιγιόν, ήττα των φιλοευρωπαίων υποψηφίων στη Μολδαβία και στη Βουλγαρία. Οι φιλορωσικές δυνάμεις κερδίζουν συνεχώς έδαφος και ενισχύουν τη δημοφιλία του Πούτιν σε πολίτες ανά τον κόσμο που αναζητούν πλέον αυταρχικούς ηγέτες.
Και ενώ η Ρωσία έχει ξεκινήσει ένα μπρα ντε φερ με τη Δύση από την αρχή της Ουκρανικής κρίσης και την προσάρτηση της Κριμαίας, το 2014, φιλορωσικές δυνάμεις άρχισαν να ανοίγουν δρόμο προς την εξουσία σε ορισμένες δυτικές χώρες αλλά και σε πρώην σοβιετικές: προς πολύ μεγάλη ικανοποίηση του Κρεμλίνου, η Μεγάλη Βρετανία επέλεξε το Brexit. Οι Ολλανδοί ψήφισαν εναντίον μια συμφωνίας ένωσης της ΕΕ με την Ουκρανία. Ο Ντόναλντ Τραμπ πήρε τα κλειδιά του Λευκού Οίκου. Ο Φρανσουά Φιγιόν έχει πολλές πιθανότητες να μπει στο προεδρικό μέγαρο της Γαλλίας. Ο Μολδαβός Igor Dodon και ο Βούλγαρος Roumen Radev, φιλορώσοι και οι δύο, κέρδισαν τις προεδρικές εκλογές αντίστοιχα στις χώρες τους. Ακόμη και στην Εστονία, όπου κυριαρχεί ακόμη το αντιρωσικό αίσθημα, το φιλορωσικό κόμμα του Κέντρου αυξάνει τα ποσοστά του.
Και ενώ η Ρωσία έχει ξεκινήσει ένα μπρα ντε φερ με τη Δύση από την αρχή της Ουκρανικής κρίσης και την προσάρτηση της Κριμαίας, το 2014, φιλορωσικές δυνάμεις άρχισαν να ανοίγουν δρόμο προς την εξουσία σε ορισμένες δυτικές χώρες αλλά και σε πρώην σοβιετικές: προς πολύ μεγάλη ικανοποίηση του Κρεμλίνου, η Μεγάλη Βρετανία επέλεξε το Brexit. Οι Ολλανδοί ψήφισαν εναντίον μια συμφωνίας ένωσης της ΕΕ με την Ουκρανία. Ο Ντόναλντ Τραμπ πήρε τα κλειδιά του Λευκού Οίκου. Ο Φρανσουά Φιγιόν έχει πολλές πιθανότητες να μπει στο προεδρικό μέγαρο της Γαλλίας. Ο Μολδαβός Igor Dodon και ο Βούλγαρος Roumen Radev, φιλορώσοι και οι δύο, κέρδισαν τις προεδρικές εκλογές αντίστοιχα στις χώρες τους. Ακόμη και στην Εστονία, όπου κυριαρχεί ακόμη το αντιρωσικό αίσθημα, το φιλορωσικό κόμμα του Κέντρου αυξάνει τα ποσοστά του.
«Πουτινοφιλία»
Ποιόν ρόλο μπορεί να έπαιξε ο Ρώσος πρόεδρος, πραγματικό ή φαντασιακό, στις εκλογικές αναμετρήσεις και στο κύμα «Πουτινοφιλίας» που έχει ξεσπάσει στη Δύση; «Κανέναν», απαντάει ξερά ο Dmitri Trenin, διευθυντής του κέντρου Carnegie της Μόσχας, ο οποίος δεν πιστεύει καθόλου στην «Πουτινοφιλία» του Τραμπ ή του Φιγιόν. Η τουλάχιστον όχι σε σημείο που θα άλλαζαν πραγματικά τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης.
«Ο Πούτιν δεν έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τις εκλογές σε τόσο σημαντικές χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία», αναφέρει. «Το γεγονός ότι τον παρουσιάζουν τόσο σημαντικό και ότι του αποδίδουν τόση δύναμη υποδηλώνει ότι τα πολιτικά συστήματα των ανεπτυγμένων χωρών βρίσκονται σε βαθιά κρίση», προσθέτει.
Ποιόν ρόλο μπορεί να έπαιξε ο Ρώσος πρόεδρος, πραγματικό ή φαντασιακό, στις εκλογικές αναμετρήσεις και στο κύμα «Πουτινοφιλίας» που έχει ξεσπάσει στη Δύση; «Κανέναν», απαντάει ξερά ο Dmitri Trenin, διευθυντής του κέντρου Carnegie της Μόσχας, ο οποίος δεν πιστεύει καθόλου στην «Πουτινοφιλία» του Τραμπ ή του Φιγιόν. Η τουλάχιστον όχι σε σημείο που θα άλλαζαν πραγματικά τις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ της Ρωσίας και της Δύσης.
«Ο Πούτιν δεν έχει τη δυνατότητα να επηρεάσει τις εκλογές σε τόσο σημαντικές χώρες όπως οι ΗΠΑ και η Γαλλία», αναφέρει. «Το γεγονός ότι τον παρουσιάζουν τόσο σημαντικό και ότι του αποδίδουν τόση δύναμη υποδηλώνει ότι τα πολιτικά συστήματα των ανεπτυγμένων χωρών βρίσκονται σε βαθιά κρίση», προσθέτει.
Παρότι δεν υπάρχει απόδειξη ανάμειξης στις εκλογικές αναμετρήσεις, αν εξαιρεθεί το φαινόμενο με τις υποκλοπές της Χίλαρι στις ΗΠΑ, το Κρεμλίνο διατηρεί και αναπτύσσει κάθε τρόπο για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά του και για να προσελκύσει την κοινή γνώμη της Δύσης, να την κάνει αποδέκτη των ρωσικών θέσεων και στη συνέχεια να επηρεάσει την πολιτική ατζέντα.
Τα πιο σημαντικά και αποτελεσματικά μέσα που χρησιμοποιεί η ρωσική ηγεσία είναι τα think tanks, τα πολιτιστικά κέντρα, οι χορηγίες σε πολιτικά κόμμα της άκρας δεξιάς (όπως το Εθνικό Μέτωπο της Μαρίν Λεπέν στη Γαλλία) αλλά και τα ΜΜΕ προπαγάνδας τα οποία χρηματοδοτεί το Κρεμλίνο. Ο Ομιλος RT (Russia Today) διαθέτει πολλά γραφεία σε όλο τον κόσμο καθώς και τρία διεθνή κανάλια. Το Sputnik, είναι μια πλατφόρμα που στοχεύει σε ξένο κοινό και έχει παρουσία σε τριάντα χώρες. «Δεν μιλάμε για το κλασικό soft power classique, το οποίο προσπαθεί να περάσει ένα θετικό μήνυμα για τη Ρωσία. Η ρωσική διπλωματία είναι επιθετική, δουλεύει για να δημιουργήσει φιλορωσικό κλίμα και παίζει με το χαρτί της εθνικής κυριαρχίας, του αντι-ιμπεριαλισμού, του αντι-αμερικανισμού και του ευρωσκεπτικισμού», δηλώνει ο ερευνητής Maxime Audinet, του πανεπιστημίου Paris-Ouest.
Εύφορο έδαφος
«Ο Πούτιν δεν ελέγχει όλα αυτά τα πεδία. Το κίνημα μεγαλώνει, αλλά δεν το προκαλεί πάντα ο ίδιος. Απλά βρέθηκε σε αυτή τη θέση σε μια στιγμή που στη Δύση μεγαλώνει το αίτημα για ισχυρούς ηγέτες που θα αντικαταστήσουν τους αδύναμους που υπάρχουν σήμερα», δηλώνει η καθηγήτρια Tatiana Jean, του Γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
«Τα μίντια χειραγωγούν την κοινή γνώμη, αλλά το επιζητά η ίδια. Η απόρριψη των μίντια, των ελίτ και των ηγετών δεν επινοήθηκε από την ρωσική προπαγάνδα αλλά βοήθησε. Αυτή η ρωσική προπαγάνδα δεν μιλάει για τον ίδιο τον Πούτιν, απλά ανασύρει το αίσθημα ότι η Δύση είναι διαλυμένη και δέχεται απειλές από παντού. Ενώ η Ρωσία εμφανίζεται ως μια καθησυχαστική δύναμη, σταθερή, ισχυρή, και εγγυάται παραδοσιακές αξίες», προσθέτει η πανεπιστημιακός Cécile Vaissié, συγγραφέας του βιβλίου «Τα Δίκτυα του Κρεμλίνου στη Γαλλία».
Ετσι, σιγά σιγά ο Ρώσος ηγέτης έπαψε να είναι αγαπητός μόνο σε περιθωρειακές ομάδες. Απόδειξη αποτελούν οι εκδηλώσεις του Φρανσουά Φιγιόν όπου οι εκκλήσεις για συμμαχία με τη Ρωσία προκαλούν ενθουσιασμό. Αυτό συμβαίνει γιατί η Γαλλία μπατάρει προς τα Δεξιά; Ισως. Γινόμαστε πάντως μάρτυρες μιας συνολικής μετακίνησης της πολιτικής τάσης σε όλο το βόρειο ημισφαίριο. Το όραμα της προοδευτικότητας έχει αντικατασταθεί από μια συντηρητική εσωστρέφεια. Η δημοκρατική αντιπροσωπευτικότητα βρίσκεται σε κρίση, η ρήξη ανάμεσα στις ελίτ και στους λαούς μεγαλώνει.
Μέσα σε αυτή την γενικευμένη ατμόσφαιρα απομυθοποίησης, ο Πούτιν ενσαρκώνει, σχεδόν άθελά του, τον προστάτη των παραδοσιακών αξιών, τον αποφασισμένο ηγέτη ο οποίος δρα τη στιγμή που η Δύση διστάζει, έτοιμος να πολεμήσει το απόλυτο κακό, δηλαδή τους τζιχαντιστές. Είναι ο άνθρωπος που αψηφά την παγκόσμια τάξη και την αμερικανική ηγεμονία και ο οποίος δεν διστάζει να επικαλεστεί τη βία για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά του.
Ο κόσμος αλλάζει και αυτό ωφελεί τον Πούτιν. «Ο Πούτιν απελευθέρωσε ένα τεράστιο εκλογικό σώμα το οποίο αρνείται το πολιτικά ορθό, θαυμάζει τη δύναμη, θέλει λύσεις καθαρές, γρήγορες και αποφασιστικές και αναζητά χαρισματικούς ηγέτες», αναλύει η Tatiana Jean.
«Ο Πούτιν δεν ελέγχει όλα αυτά τα πεδία. Το κίνημα μεγαλώνει, αλλά δεν το προκαλεί πάντα ο ίδιος. Απλά βρέθηκε σε αυτή τη θέση σε μια στιγμή που στη Δύση μεγαλώνει το αίτημα για ισχυρούς ηγέτες που θα αντικαταστήσουν τους αδύναμους που υπάρχουν σήμερα», δηλώνει η καθηγήτρια Tatiana Jean, του Γαλλικού Ινστιτούτου Διεθνών Σχέσεων.
«Τα μίντια χειραγωγούν την κοινή γνώμη, αλλά το επιζητά η ίδια. Η απόρριψη των μίντια, των ελίτ και των ηγετών δεν επινοήθηκε από την ρωσική προπαγάνδα αλλά βοήθησε. Αυτή η ρωσική προπαγάνδα δεν μιλάει για τον ίδιο τον Πούτιν, απλά ανασύρει το αίσθημα ότι η Δύση είναι διαλυμένη και δέχεται απειλές από παντού. Ενώ η Ρωσία εμφανίζεται ως μια καθησυχαστική δύναμη, σταθερή, ισχυρή, και εγγυάται παραδοσιακές αξίες», προσθέτει η πανεπιστημιακός Cécile Vaissié, συγγραφέας του βιβλίου «Τα Δίκτυα του Κρεμλίνου στη Γαλλία».
Ετσι, σιγά σιγά ο Ρώσος ηγέτης έπαψε να είναι αγαπητός μόνο σε περιθωρειακές ομάδες. Απόδειξη αποτελούν οι εκδηλώσεις του Φρανσουά Φιγιόν όπου οι εκκλήσεις για συμμαχία με τη Ρωσία προκαλούν ενθουσιασμό. Αυτό συμβαίνει γιατί η Γαλλία μπατάρει προς τα Δεξιά; Ισως. Γινόμαστε πάντως μάρτυρες μιας συνολικής μετακίνησης της πολιτικής τάσης σε όλο το βόρειο ημισφαίριο. Το όραμα της προοδευτικότητας έχει αντικατασταθεί από μια συντηρητική εσωστρέφεια. Η δημοκρατική αντιπροσωπευτικότητα βρίσκεται σε κρίση, η ρήξη ανάμεσα στις ελίτ και στους λαούς μεγαλώνει.
Μέσα σε αυτή την γενικευμένη ατμόσφαιρα απομυθοποίησης, ο Πούτιν ενσαρκώνει, σχεδόν άθελά του, τον προστάτη των παραδοσιακών αξιών, τον αποφασισμένο ηγέτη ο οποίος δρα τη στιγμή που η Δύση διστάζει, έτοιμος να πολεμήσει το απόλυτο κακό, δηλαδή τους τζιχαντιστές. Είναι ο άνθρωπος που αψηφά την παγκόσμια τάξη και την αμερικανική ηγεμονία και ο οποίος δεν διστάζει να επικαλεστεί τη βία για να υπερασπιστεί τα συμφέροντά του.
Ο κόσμος αλλάζει και αυτό ωφελεί τον Πούτιν. «Ο Πούτιν απελευθέρωσε ένα τεράστιο εκλογικό σώμα το οποίο αρνείται το πολιτικά ορθό, θαυμάζει τη δύναμη, θέλει λύσεις καθαρές, γρήγορες και αποφασιστικές και αναζητά χαρισματικούς ηγέτες», αναλύει η Tatiana Jean.
Αυταρχικό καθεστώς
«Η δαινομοποίηση που έκανε η Δύση του Πούτιν τον ωφελεί», προειδοποιεί ο Jean-Robert Raviot, καθηγητής ρωσικού πολιτισμού στο πανεπιστήμιο της Ναντέρ. «Πολλοί άνθρωποι που δηλώνουν ότι συμπαθούν τον Πούτιν δεν το κάνουν γιατί είναι θετικοί απέναντί του αλλά γιατί αντιδρούν στη δαιμονοποίησή του», προσθέτει.
Εξάλλου, ο Πούτιν παραμένει μάλλον άγνωστος στους οπαδούς του. Θαυμάζουν την αποφασιστικότητά του να προστατεύσει τα συμφέροντα της χώρας του και του λαού του, αλλά αγνοούν την πραγματικότητα του αυταρχικού καθεστώτος που εγκατέστησε στη Ρωσία, κλείνοντας το στόμα της αντιπολίτευσης και καταπιέζοντας κάθε κριτική φωνή. Πέρασε 15χρυσά χρόνια με την πετρελαϊκή αφθονία, αλλά δεν κατόρθωσε ποτέ να ανοίξει την ρωσική οικονομία, η οποία στηρίζεται ακόμη εν πολλοίς στους υδρογονάνθρακες. Η Ρωσία κατατρώγεται από την διαφθορά και είναι βυθισμένη σε οικονομική και κοινωνική κρίση.
«Η δαινομοποίηση που έκανε η Δύση του Πούτιν τον ωφελεί», προειδοποιεί ο Jean-Robert Raviot, καθηγητής ρωσικού πολιτισμού στο πανεπιστήμιο της Ναντέρ. «Πολλοί άνθρωποι που δηλώνουν ότι συμπαθούν τον Πούτιν δεν το κάνουν γιατί είναι θετικοί απέναντί του αλλά γιατί αντιδρούν στη δαιμονοποίησή του», προσθέτει.
Εξάλλου, ο Πούτιν παραμένει μάλλον άγνωστος στους οπαδούς του. Θαυμάζουν την αποφασιστικότητά του να προστατεύσει τα συμφέροντα της χώρας του και του λαού του, αλλά αγνοούν την πραγματικότητα του αυταρχικού καθεστώτος που εγκατέστησε στη Ρωσία, κλείνοντας το στόμα της αντιπολίτευσης και καταπιέζοντας κάθε κριτική φωνή. Πέρασε 15χρυσά χρόνια με την πετρελαϊκή αφθονία, αλλά δεν κατόρθωσε ποτέ να ανοίξει την ρωσική οικονομία, η οποία στηρίζεται ακόμη εν πολλοίς στους υδρογονάνθρακες. Η Ρωσία κατατρώγεται από την διαφθορά και είναι βυθισμένη σε οικονομική και κοινωνική κρίση.
«Οι ρεαλιστές της εξωτερικής πολιτικής εκτιμούν ότι όποια κι αν είναι τα λάθη του Πούτιν, πρέπει να υπολογίζουμε τη Ρωσία», εξηγεί ο πρώην ΥΠΕΞ της Γαλλίας Υμπέρ Βεντρίν και προσθέτει ότι η επιθυμία του Ρώσου προέδρου να επηρεάζει τα πράγματα δεν είναι μεγαλύτερη από όλων των ηγετών των μεγάλων δυνάμεων. Το να συνεχίζει κανείς να τον εξοστρακίζει δεν βοηθάει, προσθέτει ο Βεντρίν: «Δεν έχω ψευδαισθήσεις για τον Πούτιν, περιφρονεί την Ευρώπη και δεν κάνει ιδιαίτερες προσπάθεις για να οικοδομήσει βαθιές σχέσεις μαζί της. Αξιοποιεί μια κοντόφθαλμη πολιτική επιρροών. Αλλά το πρόβλημα είναι πως δεν βρίσκεται κανείς απέναντί του για να το ισορροπήσει», λέει ο Βεντρίν.
Η πρόσφατη πρωτοβουλία του Ευρωκοινοβουλίου, η οποία υιοθέτησε την περασμένη Τετάρτη μια οδηγία με την οποία καταγγέλλει «κάθε προπαγάνδα που κατευθύνεται εναντίον της Ευρώπης από τρίτους», υπονοώντας τη Ρωσία (αλλά και το ισλαμικό κράτος) δεν πρόκειται να τρομάξει τον Πούτιν. Για τον Ρώσο πρόεδρο αυτή η οδηγία είναι σχεδόν κομπλιμέντο. Δήλωσε εις απάντηση ότι βλέπει «μια προφανή οπισθοχώρηση της δημοκρατίας στις δυτικές κοινωνίες» και επαίνεσε την «αποτελεσματική» και «ταλαντούχα» δουλειά των Ρώσων δημοσιογράφων που την προκάλεσαν.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου