Ήταν
μια τραγική αλυσίδα λαθών.
Η δεκατετράχρονη Ματίλντα Κράμπτρι ήθελε να
σκαρώσει μια απλή φάρσα στον πατέρα της. Πήδηξε λοιπόν από το ντουλάπι,
όπου είχε σκαρφαλώσει, και φώναξε «Μπου-ου!» στους γονείς της που
επέστρεφαν, στη μία τη νύχτα, από ένα φιλικό σπίτι.
Όμως ο Μπόμπι Κράμπτρι και η γυναίκα του
νόμιζαν ότι η Ματίλντα θα έμενε με φίλους της εκείνη τη νύχτα.
Μπαίνοντας στο σπίτι και ακούγοντας θόρυβο, ο κύριος Κράμπτρι έπιασε το
τριανταπεντάρι του και πήγε στο δωμάτιο της Ματίλντα για να ελέγξει.
Καθώς η κόρη του πηδούσε από το ντουλάπι, ο Κράμπτρι την πυροβόλησε στο
λαιμό. Η Ματίλντα Κράμπτρι ξεψύχησε δώδεκα ώρες αργότερα...
Μια συναισθηματική κληρονομιά της
ανθρώπινης εξέλιξης είναι ο φόβος που μας ωθεί να προστατεύσουμε την
οικογένεια μας από τον κίνδυνο.
Αυτή η παρόρμηση υπαγόρευσε στον Μπόμπι
Κράμπτρι να πάρει το όπλο του και να ερευνήσει το σπίτι του για τον
εισβολέα που νόμισε ότι κρυβόταν εκεί. Ο φόβος τον έσπρωξε να
πυροβολήσει πριν καλά-καλά μπορέσει να αντιληφθεί τι ήταν αυτό που
πυροβολούσε, πριν καν μπορέσει να αναγνωρίσει τη φωνή της κόρης του.
Αυτόματες αντιδράσεις αυτού του τύπου έχουν χαραχθεί βαθιά στο νευρικό
μας σύστημα, σύμφωνα με τους ισχυρισμούς των εξελικτικών βιολόγων,
επειδή επί μια πολύ μακρά και κρίσιμη περίοδο στην ανθρώπινη πρόίστορία
από αυτές τις αντιδράσεις εξαρτιόταν άμεσα η επιβίωση ή ο θάνατος. Ακόμα
πιο σπουδαίο ρόλο έπαιζαν στο κύριο έργο της εξέλιξης. στην ικανότητα
του ατόμου να φέρει στον κόσμο απογόνους που θα μπορούσαν να
μεταβιβάσουν αυτές ακριβώς τις γενετικές προδιαθέσεις — τραγική
ειρωνεία, αν σκεφθεί κανείς την τραγωδία στο σπίτι των Κράμπτρι.
Ενώ όμως τα συναισθήματα μας υπήρξαν
σοφοί καθοδηγητές μας για ένα μεγάλο χρονικό διάστημα της εξέλιξης μας,
τα νέα δεδομένα που παρουσιάζει ο πολιτισμός ξεπρόβαλαν με τέτοια
ταχύτητα που ο αργός ρυθμός της εξέλιξης δεν μπορεί πια να προφθάσει.
Πράγματι, οι πρώτοι ηθικοί κανόνες και εντολές (ο Κώδικας του
Χαμμουραμπί, οι Δέκα Εντολές των Εβραίων, τα Διατάγματα του Αυτοκράτορα
Ασόκα) μπορούν να ερμηνευθούν ως απόπειρες να χαλιναγωγηθεί, να
καθυποταχθεί και να εξημερωθεί η συναισθηματική ζωή. Καθώς περιέγραψε ο
Φρόιντ στο έργο του με τίτλο Ο Πολιτισμός Πηγή Δυστυχίας, η κοινωνία
υποχρεώθηκε να επιβάλει από τα έξω κανόνες με στόχο να καθυποτάξει την
πλημμυρίδα της συναισθηματικής περίσσειας που ξεχείλιζε τόσο αβίαστα από
μέσα.
Παρ’ όλους τους κοινωνικούς αυτούς
περιορισμούς, τα πάθη ανέκαθεν ξεπερνούσαν τη λογική. Αυτό το δεδομένο
της ανθρώπινης φύσης προκύπτει από τη βασική αρχιτεκτονική δομή της
νοητικής ζωής.
Αν το βλέπαμε σύμφωνα με το βιολογικό
σχέδιο του βασικού νευρωνικού κυκλώματος του συναισθήματος, τα στοιχεία
με τα οποία γεννιόμαστε είναι αυτά που λειτούργησαν καλύτερα για τις
τελευταίες πενήντα χιλιάδες γενιές ανθρώπων, όχι για τις τελευταίες
πεντακόσιες —και σίγουρα όχι για τις τελευταίες πέντε. Οι αργές,
αποφασιστικές δυνάμεις της εξέλιξης που διαμόρφωσαν τα συναισθήματα μας
ολοκλήρωσαν το έργο τους μέσα σε ένα εκατομμύριο χρόνια. Τα τελευταία
10.000 χρόνια -παρόλο που στάθηκαν μάρτυρες της γοργής ανάπτυξης του
ανθρώπινου πολιτισμού και της έκρηξης του ανθρώπινου πληθυσμού από πέντε
εκατομμύρια σε πέντε δισεκατομμύρια ανθρώπους— άφησαν λιγοστά ίχνη πάνω
στο βιολογικό κώδικα της συναισθηματικής ζωής.
Καλώς ή κακώς, η εκτίμηση κάθε προσωπικής
εμπειρίας και ο τρόπος με τον οποίο αντιδρούμε σ’ αυτήν διαμορφώνονται
όχι μόνο από τις λογικές κρίσεις μας ή την ατομική μας ιστορία, αλλά και
από το απώτατο παρελθόν των προγόνων μας.
Αυτό συνήθως μάς προικίζει με
κάποιες συχνά ολέθριες ροπές, όπως μαρτυρούν τα τραγικά γεγονότα στο
σπίτι των Κράμπτρι.
Με λίγα λόγια, πολύ συχνά αντιμετωπίζουμε τα
μεταμοντέρνα διλήμματα με ένα συναισθηματικό οπλισμό που έχει
κατασκευαστεί για να καλύπτει τις ζωτικές ανάγκες της Πλειστόκαινης
Περιόδου!
Αυτή λοιπόν η δυσχέρεια βρίσκεται στην καρδιά της μελέτης μου.
Daniel Goleman Η συναισθηματική νοημοσύνη – Γιατί το “E Q” είναι πιο σημαντικό από το “I Q”?
by Αντικλείδι , http://antikleidi.wordpress.com
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου