Η αλήθεια για τα εμβόλια (που, δυστυχώς, δύσκολα θα διαβάσετε αλλού)

Με αφορμή το “πώς να εμπιστευτούμε ένα εμβόλιο που βγήκε με μηδενική έρευνα;”

Από τη Νένα Μαυρίδη, Quantum applications engineer, PhD

Ανέβασε η Λένα status στο Facebook για το εμβόλιο της Pfizer και έγινε από κάτω της άποψης το πανηγύρι. Και επειδή μου αρέσουν τα πανηγύρια και επειδή έψαχναν επιστήμονα – ερευνητή οι σχολιαστές έγραψα και εγώ την αποψάρα μου. Καλά εντάξει, μεταξύ μας, επειδή «φούντωσα» την έγραψα...

 

Μέρος 1ο

 

‘Πως να εμπιστευτείς ένα εμβόλιο που βγήκε τόσο γρήγορα και με μηδενική έρευνα;’

 

(σχολίασε μια φίλη -όχι δική μου!)

Είμαι ερευνήτρια από το 2014 και ακόμα και τώρα σοκάρομαι μερικές φορές από τα χρήματα που απαιτούνται για να γίνει μια έρευνα. Η δική μου έρευνα στην Βρετανία χρηματοδοτήθηκε από τους φορείς EPSRC και UKRI. Για να χρηματοδοτηθούμε βγάζουμε τα μάτια μας να γράψουμε προτάσεις έρευνας, να τις στηρίξουμε με προκαταρκτικά αποτελέσματα, να βρούμε υποστήριξη από άλλους επιστήμονες και πανεπιστήμια, να πάμε σε συνεντεύξεις, να περάσουμε από επιτροπές και να βάλουμε τα δυνατά μας για να πείσουμε ότι η έρευνα μας αξίζει. Μιλάμε για πολύ κόπο και πολύ χρόνο, για περίπου 1 εκατομμύριο λίρες και για έρευνα διάρκειας 3.5 – 4 χρόνια. Μετα ξανά τα ίδια, από την αρχή, για ακόμα 3 – 4 χρόνια. Και πάει λέγοντας και συχνά κλαίγοντας επειδή αυτές οι αιτήσεις έχουν τα μεγαλύτερα ποσοστά αποτυχίας, της τάξης του 70% και πάνω. Δηλαδή πάμε γνωρίζοντας ότι έχουμε μεγάλες πιθανότητες να κοπούμε, που σημαίνει ότι πρέπει να γυρίσουμε πίσω στα εργαστήρια να δουλέψουμε ακόμα πιο πολύ και να επιστρέψουμε με καλύτερη πρόταση.

Ένα μέρος της αίτησης για χρηματοδότηση είναι ο προϋπολογισμός. Πρέπει να καθίσουμε να υπολογίσουμε, να παραθέσουμε προτιμολόγια κτλ, και να γράψουμε μέσα στην αίτηση πόσα λεφτά θα χρειαστούμε, και με κάθε λεπτομέρεια που θα τα ξοδέψουμε (προσωπικό, μηχανήματα, εγκαταστάσεις, εξοπλισμός, συνέδρια, δημοσιεύσεις… τα πάντα). Εννοείται ότι στο τέλος του προγράμματος γίνεται αξιολόγηση και ένα μέρος της είναι να καταθέσουμε όλες τις αποδείξεις από τα χρήματα που ξοδεύτηκαν. Εάν έχει γίνει κακοδιαχείριση πολύ απλά ο ερευνητής μπαίνει σε μαύρη λίστα και δεν ξαναβλέπει χρηματοδότηση, από Βρετανικό φορέα τουλάχιστον, σε αυτή τη ζωή. Εάν περισσέψουν χρήματα επιστρέφουν στο ταμείο.

Το πρόγραμμα του πανεπιστημίου της Οξφόρδης για το εμβόλιο του Covid-19 χρηματοδοτήθηκε από τον UKRI με περίπου 70 εκατομμύρια λίρες με fast-track διαδικασίες μέσα σε μια νύχτα. Ούτε αιτήσεις, ούτε συνεντεύξεις, ούτε προϋπολογισμοί, ούτε τίποτα. Ξυπνήσαμε ένα πρωί εκεί κατά τα τέλη Μαρτίου και από το πουθενά διαβάσαμε την ανακοίνωση. Αυτή τη στιγμή μόνο ο UKRI στην Βρετανία έχει επενδύσει 400 εκατομμύρια λίρες για την αντιμετώπιση του Covid-19. Οι ερευνητές του προγράμματος προχωράνε την έρευνα με ταχείς ρυθμούς γιατί πολύ απλά δεν έχουν να νοιάζονται για το οικονομικό, δεν έχουν να τηρήσουν προϋπολογισμό! Πόσα θα ξοδέψουν, πως, που και πότε ώστε να μην ξεμείνουν και μείνει η έρευνα στην μέση. Αφοσιώνονται στο στόχο τους και δεν κάθονται με τα κομπιουτεράκια να δουν αν θα τους φτάσουν τα λεφτά να αγοράσουν έναν καινούριο μηχάνημα ή να προσλάβουν προσωπικό.

Ένα χρόνο πριν περίπου είχα πάει σε συνάντηση του UKRI όπου ανακοινώσανε γύρω στα 100 εκατομμύρια λίρες χρηματοδότηση τα οποία θα δοθούν τμηματικά σε διάστημα 5 χρόνων και χαιρόμασταν.

Ελπίζω να γίνεται κατανοητή η διαφορά, από το πως και πόσα χρήματα δίνονται για έρευνα υπό κανονικές συνθήκες, και πως και πόσα δόθηκαν για να αντιμετωπιστεί η πανδημία.

Ελπίζω να είναι προφανές για ποιο λόγο αναπτύχθηκε τόσο γρήγορα το συγκεκριμένο εμβόλιο και δεν πήγε με τους γνωστούς αργούς ρυθμούς που πάνε συνήθως οι έρευνες.

 Μυαλά και ιδέες έχουμε – λεφτά δεν έχουμε!

Πάμε και στο δείγμα και το μέγεθος της έρευνας. Ξέρεις γιατί μερικές φορές παρακαλάνε οι ασθενείς να μπούνε σε κλινικές έρευνες φαρμάκων και δέχονται να περάσουν από ένα σωρό εξετάσεις και πρέπει να αποδείξουν ότι ικανοποιούν όλες τις αυστηρές προϋποθέσεις για να γίνουν δεκτοί στην έρευνα; Επειδή τα λεφτά της έρευνας είναι συγκεκριμένα. Ο προϋπολογισμός έχει γίνει για ένα συγκεκριμένο δείγμα και αν το δείγμα είναι μεγαλύτερο, ο προϋπολογισμός θα πέσει έξω και η έρευνα θα σταματήσει, είτε για πάντα είτε μέχρι να ξαναβρεθούν χρήματα. Επίσης εάν το δείγμα λέει ψέματα για την κατάσταση του τότε η έρευνα δεν θα αποδώσει σωστά και αξιόπιστα αποτελέσματα, αυτό θα φανεί στην αξιολόγηση, δύσκολα θα δοθούν λεφτά για επανάληψη και η έρευνα θα πάει στον κουβά.

Το δείγμα που χρησιμοποιήθηκε για την έρευνα και ανάπτυξη του εμβολίου του Covid-19 είναι τεράστιο και καλύπτει μεγάλο εύρος υποπεριπτώσεων του γενικού πληθυσμού, σε σχέση με ανάλογες κλινικές μελέτες. Αυτό είναι εξαιρετικά καλό σημάδι για την αξιοπιστία των αποτελεσμάτων. Οι μέθοδοι, τα δεδομένα, η ανάλυση τους και τα αποτελέσματα θα αξιολογηθούν από ανεξάρτητες επιστημονικές επιτροπές και εάν ΔΕΝ βρεθούν πολύ σοβαρές παρενέργειες το προϊόν θα πάρει έγκριση και θα δοθεί στο γενικό πληθυσμό. Ακόμα όμως και εάν βρεθούν παρενέργειες για κάποιες ομάδες του πληθυσμού, πχ. παιδιά συγκεκριμένων ηλικιών ή βρέφη ή νοσουντες από κάποια ασθένεια ή οτιδήποτε, το προϊόν πάλι θα δοθεί στην κυκλοφορία απλά θα αποκλειστούν οι συγκεκριμένες ομάδες. Συνήθως και αυτή η διαδικασία είναι χρονοβόρα αλλά σε αυτή την περίπτωση θα γίνει fast-track επειδή πολύ απλά έχει γονατίσει όλος ο πλανήτης.

Οι “κακές οι φαρμακοβιομηχανίες που μόνο λεφτά τους ενδιαφέρει να βγάζουν”, βάζουν αμύθητα ποσά στην έρευνα. Επίσης βάζουν αμύθητα ποσά στον κουβά γιατί πολύ απλά πολλές έρευνες αποτυγχάνουν και δεν φέρνουν τα επιθυμητά αποτελέσματα. Για να βάζουν λεφτά στην έρευνα πρέπει να βγάζουν κιόλας. Είναι γνωστό ότι δεν είναι φιλανθρωπικά ιδρύματα και δεν το κρύψανε και ποτέ. Και δεν θέλω να σοκάρω κανέναν, αλλά οι ερευνητές έχουν την απαίτηση να πληρώνονται. Εάν εγώ φάω τα νιάτα μου και τη μισή μου ζωή μέσα σε ένα εργαστήριο, για να κατεβάζω ιδέες, να βρισκω τρόπους να τις υλοποιήσω και να λύνω προβλήματα, έχω την απαίτηση να πληρώνομαι ακριβά!

Και για να τελειώνουμε…

Παρενέργειες έχουν όλα τα φάρμακα. ΟΛΑ. Ο Λ Α. Εάν διαβάσετε όλα τα φυλλάδια όλων των φαρμάκων του πλανήτη δεν θα βρείτε ούτε ένα χωρίς παρενέργειες.

Ποσοστό αποτυχίας έχουν όλες οι ιατρικές επεμβάσεις και διαδικασίες. ΟΛΕΣ. Ο Λ Ε Σ. Εάν ποτέ βρεθείτε σε ένα ιατρείο και ο γιατρός ενημερώνοντας σας για μια οποιαδήποτε επέμβαση μικρή ή μεγάλη σας πει ότι είναι 100% εγγυημένο ότι θα είναι επιτυχής θα σας συμβούλευα να φύγετε, τρέχοντας. Κανένας σοβαρός και σωστός επιστήμονας δεν λέει 100%.

Citation needed!

Αυτά που έγραψα έχουνε καμιά βάση ή τα έβγαλα από τη φαντασία μου άραγε; Τι σόι ερευνήτρια είμαι και δεν έβαλα ούτε ένα λινκ;

Οι φορείς EPSRC και UKRI έχουν ιστοσελίδες. Η Pfizer έχει ιστοσελίδα. Το Nature και το Science έχουν ιστοσελίδες. Όλα τα πανεπιστήμια, οι βιβλιοθήκες, έγκυρα ενημερωτικά έντυπα, ερευνητικά κέντρα, ερευνητικοί φορείς, επιστημονικές ομάδες, έχουν ιστοσελίδες ενημερωμένες με πλούσιο υλικό. Έχουμε όλα τα εργαλεία που χρειαζόμαστε για να ενημερωνόμαστε σωστά και έγκυρα και, να διασταυρώνουμε πληροφορίες που μας πασάρουν κάτι τύποι σαν εμένα.

Μέρος 2ο

‘Πρέπει να βρούνε φάρμακα και εμβόλια και θεραπείες για όλες τις ασθένειες, τους ιούς, τις αρρώστιες…’

Μια από τις πιο σημαντικές ερωτήσεις, η απάντηση της οποίας κρίνει σε μεγάλο βαθμό την τύχη μιας αίτησης για χρηματοδότηση είναι, τι αντίκτυπο θα έχει το αποτέλεσμα-προϊόν της έρευνας σου στην κοινωνία και την οικονομία της χώρας και κατ’ επέκταση του πλανήτη. Στην ουσία σε ρωτάνε εάν το προϊόν της έρευνας σου θα κουνήσει χρήμα στην βιομηχανία και στην αγορά και αν ναι, πόσο; Ναι, πρέπει να κάνεις πρόβλεψη και να την παρουσιάσεις με στοιχεία. Εάν κρίνουν ότι η αγορά είναι μικρή και δεν αξίζει, κόβεσαι.

Θυμάσαι το 2014 που παίζατε μπουγέλο και σηκώνατε βίντεο στο ίντερνετ και προκαλούσατε τους φίλους σας να παίξουνε και αυτοί μπουγέλο και να σηκώσουν και αυτοί βίντεο. Ναι, το ice bucket challenge. Υποτίθεται ότι όλοι όσοι συμμετείχαν στο μπουγέλωμα έπρεπε να δωρίσουν χρήματα για τη μάχη κατά του A.L.S. Κάποιοι το έκαναν και τα χρήματα που μαζεύτηκαν από αυτή την ιστορία ήταν περίπου 200 εκατομμύρια δολάρια και χρηματοδότησαν κάποιες έρευνες. Μερικές πήγαν στον κουβά, μερικές συνεχίζονται αλλά είναι on n’ off επειδή η χρηματοδότηση είναι on n’ off, και μια τα κατάφερε!

Τα αποτελέσματα της δημοσιεύτηκαν το περασμένο Σεπτέμβριο στο New England Journal of Medicine.

Δεν είναι θεραπεία, είναι ένα φάρμακο που καθυστερεί την εξέλιξη της νόσου, αλλά για τους ανθρώπους που υποφέρουν από A.L.S. ήταν ίσως το καλύτερο νέο που πήραν τα τελευταία χρόνια. Το A.L.S. είναι σπάνια και απαίσια ασθένεια το χρήμα όμως δεν ρέει στην έρευνα επειδή η αγορά είναι μικρή. Ναι, είναι ακόμα πιο σκληρό από όσο ακούγεται αλλά είναι η πραγματικότητα.

“Αυτό το κίνημα των αντιεμβολιαστών από που το ψωνίσαμε και γιατί δεν μπορούμε να το ξεφορτωθούμε;”

Το 1998 ένας τύπος, ο Andrew Wakefield (και υπάρχει λόγος που δεν βάζω τον τίτλο Dr. μπροστά από το όνομα του) δημοσίευσε στο Lancet μια έρευνα που έκανε σε 12 παιδιά και ισχυρίστηκε ότι υπάρχουν ενδείξεις ότι το εμβόλιο για την ιλαρά προκαλεί αυτισμό. Έγινε στην Βρετανία ο κακός χαμός. Οικογένειες με αυτιστικά παιδιά που είχαν κάνει το εμβόλιο, έκαναν μηνύσεις στο υπουργείο υγείας, στην κυβέρνηση, στις φαρμακοβιομηχανίες, σε γιατρούς, νοσοκομεία, σε όλους! Η δικαστική έρευνα όμως απέδειξε ότι ο Andrew τα είχε κάνει πλακάκια με τα δικηγορικά γραφεία που είχαν αναλάβει τις ομαδικές μηνύσεις και θα έπαιρνε ποσοστό από τις αποζημιώσεις. Επίσης εκατοντάδες επιστημονικές έρευνες απέδειξαν ότι η έρευνα του ήταν αναξιόπιστη και δεν υπάρχει καμία σύνδεση μεταξύ του εμβολίου και του αυτισμού. Το αποτέλεσμα ήταν ο Andrew να πάει φυλακή, να τον ξηλώσουν από πτυχία και τίτλους και να ανακληθεί το άρθρο.

Η ζημιά που έκανε βέβαια είναι ανυπολόγιστη και είναι πολύ δύσκολο να διορθωθεί γιατί πολύ απλά η βλακεία είναι ανίκητη.

Οι ψευδοεπιστήμες έχουν βρει έδαφος σε ακατοίκητα από μυαλά κεφάλια και διαδίδονται με απίστευτα γρήγορους ρυθμούς. Όσο μεγαλύτερη είναι ζημιά που προκαλούν στην κοινωνία τόσο πιο πολλά είναι τα λεφτά που κερδίζουν αυτοί που ελέγχουν τη διακίνηση και τη διάδοση τους. Η επιστήμη, η έρευνα και η τεχνολογία όμως πάντα θα κερδίζουν περισσότερο έδαφος και όσο και να χτυπιούνται μερικοί, η πολιομυελίτιδα πίσω δεν θα γυρίσει!

Καμιά φορά παρατηρώ διάφορα που συμβαίνουν γύρω μου ή διαβάζω σχόλια στο ίντερνετ και αισθάνομαι θυμό, απογοήτευση και απελπισία. Το ξεπερνάω γρήγορα όμως γιατί θυμάμαι ότι ζω στην εποχή που το προσδόκιμο ζωής συνεχώς αυξάνεται, η πείνα και η φτώχεια μειώνονται, φτιάχνουμε ανθρώπινα όργανα με 3D εκτυπωτές, φωτογραφίσαμε μια μαύρη τρύπα στο διάστημα και κινήματα όπως το #metoo και το #blacklivesmatter αλλάζουν νοοτροπίες.

Α,μπά team

Ακολουθήστε την Α,ΜΠΑ; στο Google News