Τρίπτυχο κρίσης και ελπίδες

Του Γιάννη Λούλη

Το ότι η κοινή γνώμη πιστεύει με όλο και πιο υψηλά ποσοστά ότι θεσμοί και ευρύτερα σύνολα περνούν μια βαθύτατη κρίση είναι δεδομένο. Οι αντιδράσεις αυτές πολλαπλασιάζονται καθώς μεγαλώνει η ανασφάλεια των πολιτών μέσα από τη διεθνή οικονομική κρίση.
Οπως κατέγραψε πρόσφατη δημοσκόπηση (ΚΑΠΑ Research), πάνω από δύο στους τρεις ψηφοφόρους δεν είναι ικανοποιημένοι από τη λειτουργία του δημοκρατικού πολιτεύματος. Ενώ τρεις στους τέσσερις διαπιστώνουν πως η χώρα βρίσκεται σε παρακμή.
Υπάρχει κάποια ομάδα ή συγκεκριμένος θεσμός που να δημιουργεί αίσθηση εμπιστοσύνης;
Δυστυχώς όχι. Η Δικαιοσύνη, η Αστυνομία, το Κοινοβούλιο, ο επιχειρηματικός κόσμος, το εκπαιδευτικό σύστημα, η Εκκλησία συγκεντρώνουν πολύ χαμηλά ποσοστά, μεταξύ 30% και 20%. Από εκεί και πέρα ξεκινά το ναδίρ της απουσίας εμπιστοσύνης με φθίνουσα τροχιά: συνδικάτα, δημόσια διοίκηση, κόμματα (8,8%) και ΜΜΕ (3,8%).
Ειδικά την εικόνα των ΜΜΕ «χρωματίζει» κυρίως η τηλεόραση, που προκαλεί (όπως δείχνουν όλες οι δημοσκοπήσεις) έντονη αναξιοπιστία. Ετσι, η ραχοκοκαλιά της παθογένειας του πολιτικο-κοινωνικού πλαισίου εντοπίζεται κυρίως (αλλά όχι μόνο) στο τρίπτυχο «κόμματα, κράτος, ενημέρωση».
Τα κόμματα έχουν προφανώς χάσει ακόμη περισσότερο έδαφος τις ημέρες αυτές, καθώς φωτίζονται ο αδιανόητος νόμος περί «ευθύνης υπουργών» αλλά και η ασυλία των βουλευτών, διαχωρίζοντας τους πολιτικούς από τους απλούς πολίτες.
Ταυτόχρονα, στελέχη, πρακτικές και νοοτροπίες τραυματίζουν τη συνολική εικόνα των κομμάτων, αδικώντας όσους διαθέτουν ήθος και ικανότητες. Το κράτος προβάλλει ως ηθικά διάτρητο, αναξιόπιστο και παγερά αδιάφορο.
Τέλος, τα ΜΜΕ και κυρίως η τηλεόραση, ως ισοπεδωτικοί τιμητές των πάντων, αποδεικνύονται ακόμη πιο αναξιόπιστα από το ούτως ή άλλως λαβωμένο αντικείμενο της κριτικής τους.
Βεβαίως το παραπάνω τρίπτυχο της κρίσης δεν ενσωματώνει το εύρος και το βάθος της.
Αν η απογοήτευση της κοινής γνώμης έχει εκτιναχθεί, τούτο οφείλεται στο ότι οι εστίες της κρίσης είναι πολλαπλές.
Μια κρίσιμη διαπίστωση είναι η ακόλουθη: Δεν ευθύνεται για την κρίση κάποιο κόμμα, ένας θεσμός, μια ομάδα, λίγα πρόσωπα. Είναι μάλιστα αμφίβολο εάν ευθύνεται κάποιο ευρύτερο «σύστημα». Διότι το όποιο σύστημα προϋποθέτει συγκρότηση.
Εκείνο που φαίνεται να κυριαρχεί είναι η απουσία οποιουδήποτε δομημένου συστήματος - έστω και προβληματικού!
Για την κοινή γνώμη τα «σήματα» που εισπράττει στην καθημερινότητά της είναι η παρουσία βαθιά ριζωμένων νοοτροπιών και συμπεριφορών που συνδυάζουν αυθαιρεσία, προχειρότητα και αδυναμία προστασίας των πολιτών.
Μέσα στο συγκεκριμένο κλίμα βρίσκει άραγε η κοινή γνώμη κάποιο αποκούμπι; Υπάρχουν όντως πρόσωπα που διατηρούν την ατομική τους αξιοπιστία, παρά τη φθορά του πλαισίου που τα περιβάλλει.
Ο Πρόεδρος της Δημοκρατίας, λ.χ., έχει υψηλό κύρος, αλλά δεν διαχειρίζεται ζητήματα εξουσίας.
Ο Αρχιεπίσκοπος, σεμνός και χαμηλότονος, δεν συμπαρασύρεται από τη φθορά της Εκκλησίας.
Ο πρωθυπουργός προσωπικά αποτελεί καταφύγιο ελπίδων, παρά τις πληγές ατομικών διαδρομών που τραυμάτισαν το κόμμα του.
Ο αρχηγός της αξιωματικής αντιπολίτευσης είναι συμπαθής και σύγχρονος, αλλά δεν πείθει ηγετικά, ενώ και το κόμμα του δεν πείθει κυβερνητικά.
Εν τέλει, πάντως, τα περισσότερα αποθέματα ελπίδων αναζητούνται έξω από τα σύνορά μας: στην Ε.Ε.!
Κάτι εν μέρει παρήγορο. Αλλά και ταυτόχρονα όχι ιδιαίτερα αισιόδοξο για το πώς νιώθει ο πολίτης στην ίδια του τη χώρα.
http://blogs.e-tipos.com/giannisloulis/entry/τρίπτυχο_κρίσης_και_ελπίδες