Ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Πατρών Αβραάμ Ζεληλίδης (ειδικός στη γεωλογία πετρελαίων, με 70 εργασίες σε διεθνή επιστημονικά περιοδικά, οι περισσότερες από τις οποίες επικεντρώνονται στην πιθανότητα ανάπτυξης πεδίων υδρογονανθράκων στην Ελλάδα) δεν κρύβει τους φόβους του για την εξέλιξη των υδρογονανθράκων στη χώρα μας.Μου έκανε εντύπωση αυτό που μου είπατε σε πρόσφατη εκδήλωση του ΙΕΝΕ (Ινστιτούτο Νοτιοανατολικής Ευρώπης), ότι τα πετρέλαια στην Κρήτη θα μείνουν εκεί όπου είναι. Λόγω πίεσης χρόνου δεν πήρα μια απάντηση που να αιτιολογεί αυτή σας την άποψη, την οποία δεν σας κρύβω ότι θεωρώ υπερβολική.
Με την προκήρυξη των θαλάσσιων περιοχών το 2010, αυτόματα ορίσαμε έμμεσα και την ΑΟΖ μας στις περιοχές όπου είχαμε σύνορα με άλλες χώρες...
όπως με την Αλβανία στην περιοχή 1, με την Ιταλία στην περιοχή 2 και με τη Λιβύη στις περιοχές νότια της Κρήτης. Παρακολουθώντας από κοντά τις εξελίξεις ως προς τη διαγωνιστική διαδικασία για την παραχώρηση περιοχών εξεύρεσης πεδίων υδρογονανθράκων, καταλαβαίνεις ότι κάτι δεν πάει καλά.
Παραδείγματα: Α) Έχουμε τον διαγωνισμό για την περιοχή των Διαποντίων Νήσων (περιοχή 1). Πέρασαν περίπου 6 χρόνια από τότε που έληξε η προθεσμία υποβολής φακέλου υποψηφιότητας. Ξέρουμε ότι η μοναδική εταιρία που υπέβαλε πρόταση αξιοποίησης είναι τα ΕΛ.ΠΕ. Αν θέλετε για καθαρά γεωπολιτικούς λόγους έπρεπε να είχε λήξει αυτή η διαδικασία και τώρα να έχουμε τα ΕΛ.ΠΕ. να αναζητούν και να προγραμματίζουν τη γεώτρησή τους. Το έκαναν οι Αλβανοί, με την παραχώρηση του δικού τους οικοπέδου σε αμερικανική εταιρία, και μας βοήθησαν με αυτόν τον τρόπο για τη μεταξύ μας ΑΟΖ… Αλλά εμείς; Β) Η περιοχή 2, όπου η κυβέρνηση, με πολλές καθυστερήσεις, τελικά υπέγραψε τις συμβάσεις παραχώρησης (συμμετέχει η TOTAL) ύστερα από απειλές αποχώρησης, αλλά προφανώς εκεί δεν υπήρχε πρόβλημα, αφού με την Ιταλία έχουμε κατά κάποιον τρόπο ορίσει μια άτυπη ΑΟΖ.
Σήμερα, έχουμε EXXON και TOTAL μαζί με τα ΕΛ.ΠΕ. να έχουν αναλάβει μια μεγάλη περιοχή νότια και δυτικά της Κρήτης. Μεγάλη η επιτυχία των ΕΛ.ΠΕ. να φέρουν αυτούς τους δύο πετρελαϊκούς κολοσσούς στην Ελλάδα, γιατί μας καθορίζουν οριστικά την ΑΟΖ με τη Λιβύη και είναι ίσως οι μοναδικές ή από τις λίγες εταιρίες που μπορούν να κάνουν γεωτρήσεις σε τόσο βαθιά νερά.
Αν δεχτούμε λοιπόν ότι ο έμμεσος ορισμός της ΑΟΖ Ελλάδας – Λιβύης σταματά μια για πάντα όποιες αμφισβητήσεις της Λιβύης σχετικά με τα όρια (αν, δηλαδή, ο Κόλπος της Σύρτης είναι κλειστός ή ανοιχτός, και συνεπώς καθορίζει τα όρια της ΑΟΖ με την Ελλάδα), δεν σας φαίνεται περίεργο που καθυστερεί να έρθει προς κύρωση στη Βουλή η σύμβαση;
Αν αποφασίσουν EXXON και TOTAL να αποχωρήσουν, λόγω αναποφασιστικότητας και δικών μας καθυστερήσεων, προφανώς η ευθύνη είναι δική μας. Πιστεύω ακόμα ότι δεν θα προχωρήσουν οι παραχωρήσεις νότια της Κύπρου και θα έχουμε αρνητικές εξελίξεις για τη χώρα μας ως προς την ΑΟΖ, αλλά και στην αξιοποίηση όποιων πεδίων υδρογονανθράκων νότια της Κρήτης.
Έχετε την ίδια άποψη και για τις περιοχές του Ιονίου και της δυτικής Πελοποννήσου;
Θα ήθελα να δω την ίδια αποφασιστικότητα της κυβέρνησης και στο θέμα των υδρογονανθράκων. Έχουμε μια μεγάλη εταιρία, την ισπανική REPSOL, που προσπαθεί να κάνει σεισμικές έρευνες στα Γιάννενα και αντιμετωπίζει εμπόδια από μια μερίδα ανθρώπων (50-100) οι οποίοι σαμποτάρουν όποιες ενέργειες. Αν συνεχιστεί αυτή η κατάσταση, τότε πολύ φοβάμαι ότι θα φύγει και η REPSOL, οπότε η αποφασιστικότητα της κυβέρνησης θα καθορίσει και το μέλλον των ερευνών στις χερσαίες περιοχές.
Η Ήπειρος είναι σχεδόν εγκαταλειμμένη. Τους τρεις τελευταίους μήνες ήμουν για γεωλογικές μελέτες εκεί. Η μεγάλη πλειονότητα των κατοίκων πιστεύει ότι η αξιοποίηση των υδρογονανθράκων θα φέρει ανάπτυξη και ζωντάνεμα της υπαίθρου.
Από τα υπάρχοντα δεδομένα, η μόνη περιοχή όπου έχει προγραμματιστεί γεώτρηση είναι αυτή του Πατραϊκού, ίσως το πρώτο τρίμηνο του 2020, αν και η πιο «ώριμη» ήταν αυτή του Κατακόλου – όπως ανακοινώθηκε, προγραμματίζεται γεώτρηση μάλλον για το 2021. Αν τελικά γίνει η γεώτρηση στον Πατραϊκό και πετύχει, τότε ΟΛΑ θα αλλάξουν στην Ελλάδα. Αλλά, ξαναλέω: «αν» γίνει.
Ενώ, λοιπόν, μέχρι σήμερα πιστεύαμε ότι θα γίνει η γεώτρηση στον Πατραϊκό, που είχε παραχωρηθεί σε ΕΛ.ΠΕ. και EDISSON, τα δεδομένα άλλαξαν. Μετά την εξαγορά της EDISSON από την ENERGEAN μένει να δούμε πώς θα πάει η συνεργασία ΕΛ.ΠΕ. -ENERGEAN, αν έχουν την ίδια φιλοσοφία και αν όλα θα πάνε σύμφωνα με τα χρονοδιαγράμματα.
Η ανάπτυξη της ENERGEAN με την εξαγορά της EDISSON θα μας απασχολήσει τα επόμενα χρόνια και θα καθορίσει τις έρευνες και τον έλεγχο των υδρογονανθράκων στη ΝΑ Μεσόγειο. Μένει να μάθουμε αν υπάρχει -και ποιος μπορεί να είναι- ο μεγάλος «παίκτης» πίσω από την ENERGEAN.
Η μόνη περιοχή όπου εμπλέκεται μόνο μία εταιρία (ΕΛ.ΠΕ.) είναι αυτή του Κυπαρισσιακού – και εκεί υπάρχει καθυστέρηση με τις συμβάσεις και την κύρωσή της από τη Βουλή. Για μένα, η περιοχή αυτή είναι η πιο πολλά υποσχόμενη.
Πώς βλέπετε την πορεία του φυσικού αερίου;
Θεωρώ πως τα περισσότερα κοιτάσματα στην Ελλάδα αναφέρονται σε φυσικό αέριο, συνεπώς η αξιοποίησή τους θα προσφέρει πολλά στην εθνική οικονομία, μειώνοντας το ενεργειακό κόστος στη χώρα μας.
Περιοχές, όπως ο Κυπαρισσιακός Κόλπος, ο Κόλπος της Πρέβεζας, τα Διαπόντια Νησιά, θεωρώ ότι «κρύβουν» τεράστια κοιτάσματα φυσικού αερίου, που θα πρέπει να προγραμματιστούν για σύνδεση με τους διαφαινόμενους αγωγούς μεταφοράς προς την Ευρώπη. Και σε αυτόν τον τομέα είμαστε πολύ πίσω. Όταν σχεδιάζαμε τη διέλευση του ΤΑΠ από την Ελλάδα, το μόνο που είχαμε στον νου μας ήταν τα «θέλω» της Ε.Ε., με την αξιοποίηση του αζέρικου φυσικού αερίου για να απεξαρτηθεί η Ευρώπη από το ρωσικό αέριο, χωρίς όμως να εξασφαλίσουμε τον EastMed, που θα αξιοποιούσε τα κοιτάσματα της Κύπρου, του Ισραήλ και της Ελλάδας. Ο ΤΑΠ μπορεί να δίνει στρατηγικό πλεονέκτημα στην Ελλάδα, αλλά μόνο αυτό, αφού δεν υπάρχει τέλος διέλευσης για την Ελλάδα, δηλαδή δεν υπάρχουν έσοδα για τη χώρα μας.
Η Ελλάδα έμεινε πολύ πίσω στην αξιοποίηση των κοιτασμάτων της, ενώ, αντίθετα, η Αίγυπτος προετοιμάστηκε και είναι έτοιμη να προσφέρει τον τρόπο αξιοποίησης των κοιτασμάτων της Κύπρου με τους σταθμούς υγροποίησης που κατασκεύασε και κατασκευάζει. Μήπως χάσουμε και αυτό το στοίχημα; Μήπως χάσουμε τον EastMed;
Πώς βλέπετε τον περιορισμό του ρόλου του πετρελαίου, λόγω της κλιματικής αλλαγής;
Δεν μπορεί, με τις υφιστάμενες πηγές ενέργειας, να περιοριστεί ο ρόλος του πετρελαίου στις ενεργειακές ανάγκες των χωρών. Ακόμα και το κάρβουνο, που τόσο έχει «κατηγορηθεί» για περιβαλλοντικά θέματα στην Ελλάδα, σε άλλες χώρες εξακολουθεί να αποτελεί τον πρωταγωνιστή στην παραγωγή ενέργειας αλλά και στην οικονομική ανάπτυξη. Η Αυστραλία αντιμετωπίζει οικονομικά προβλήματα όταν μειώνονται οι τεράστιες εξαγωγές κάρβουνου, ενώ χώρες της Ε.Ε. αγνοούν όποιες κυρώσεις και συνεχίζουν την παραγωγή ενέργειας από το κάρβουνο.
Επίσης, μην ξεχνάμε τους υδρίτες (παγωμένο μεθάνιο), που υπάρχουν σε αφθονία (εκτιμάται ότι βρίσκονται περίπου 5 τρισ. κ.μ. μεθανίου, παγωμένα, νότια του Καστελόριζου). Στην Ιαπωνία ξεκίνησε η εκμετάλλευσή τους και πιστεύω πως τους αξιοποιούν και οι Ρώσοι. Εμείς, πότε;
Να δούμε τις επιπτώσεις των ΑΠΕ
«Θα πρέπει να δούμε διαχρονικά τις ΑΠΕ. Σήμερα υπάρχει μια έκρηξη διαφήμισης και προβολής της παραγωγής ενέργειας είτε μέσω ανεμογεννητριών είτε μέσω φωτοβολταϊκών ή μέσω υδροηλεκτρικών μονάδων. Υπάρχει όρος στις συμβάσεις τους για την αποκατάσταση των γερασμένων υλικών; Υπάρχει όρος στις συμβάσεις τους για προστασία του περιβάλλοντος; Προφανώς ΟΧΙ» τονίζει ο καθηγητής Αβραάμ Ζεληλίδης. «Στην Ελλάδα είμαστε πάντα της υπερβολής. Έπειτα από 20 χρόνια, να δούμε τι θα γίνει με όλα αυτά τα σκουπίδια που θα δημιουργηθούν (σημειώνεται ότι ο χρόνος ζωής των ανεμογεννητριών εκτιμάται σε 30-35 χρόνια). Μιλάμε για κλιματική αλλαγή, αλλά δεν ασχοληθήκαμε με τις επιπτώσεις όλων αυτών των ΑΠΕ στο περιβάλλον. Ξέρετε πόσο στοιχίζει η παραγόμενη ενέργεια από ένα αιολικό πάρκο; Αν ήταν συμφέρουσες οι τιμές παραγωγής, γιατί τις επιδοτούμε; Αν βλέπαμε πώς δημιουργείται ένα αιολικό πάρκο, τότε θα ήμασταν όλοι αντίθετοι στην κατασκευή τους – μεγάλοι δρόμοι, αποψίλωση, δίκτυα μεταφοράς, τσιμεντένιες τεράστιες θεμελιώσεις, καταστροφή οικοσυστημάτων κ.λπ.
Το κλίμα αλλάζει, με αποτέλεσμα οι βροχοπτώσεις να είναι μειωμένες σε διάρκεια και αυξημένες σε ένταση. Πόσα από τα μικρά υδροηλεκτρικά θα αντέξουν στη λειτουργία τους, αν θέλουμε να εφαρμόζουμε τους νόμους για τις παροχές των ρεμάτων και τη διάρκεια λειτουργίας τους; Κανένα. Τα ποτάμια θα παρουσιάζουν πλημμυρικά φαινόμενα, με όχι διαρκή και συνεχή ροή, με αποτέλεσμα τα υδροηλεκτρικά να μην έχουν νερό για να λειτουργήσουν».
του Φίλη Καϊτατζή
Δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα Παρασκήνιο
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου