Μάθημα 1: Αποφυγή πολιτικοποίησης των μέτρων δημόσιας υγείας και προστασία των υγειονομικών θεσμών. Δυστυχώς στην τρέχουσα πανδημία η κομματική εργαλειοποίηση της πανδημίας σε πολλές χώρες της Δύσης (όπως πρωτίστως π.χ. στις ΗΠΑ) αποτέλεσε σημαντική τροχοπέδη στη συλλογική προσπάθεια αντιμετώπισης της κρίσης και κόστισε πολύ σε ανθρώπινες απώλειες.
Μάθημα 2: Αναγνώριση της κρισιμότητας της συνεργασίας κρατών, οργανισμών, φιλανθρωπικών ιδρυμάτων και εταιρειών (warp speed μοντέλο). Το παράδειγμα του «warp speed» εγχειρήματος, που οδήγησε στη δημιουργία νέων αποτελεσματικών εμβολίων σε χρόνο-ρεκόρ, αναδεικνύει με τον καλύτερο τρόπο την τεράστια άξια συνεργασίας όλων των εμπλεκόμενων θεσμών και φορέων για την επίτευξη κρίσιμων εργαλείων σε περιόδους κρίσης.
Μάθημα 3: Επένδυση στη σωστή και έγκαιρη επικοινωνία της επιστήμης (πριν και κατά την κρίση). Η επιστήμη ξεκινά από τον πάγκο και καταλήγει στην επικοινωνία της παραέξω. Ειδικά για θέματα Δημόσιας Υγείας η άρτια επικοινωνία της επιστήμης είναι κρισιμότατο μέτωπο. Εξίσου σημαντικό με την πρωτογενή παραγωγή νέας γνώσης.
Μάθημα 4: Ρυθμιστική προσαρμοστικότητα και ευελιξία σε περιόδους κρίσης. Η γραφειοκρατική/ρυθμιστική αδράνεια σε περιόδους κρίσεων έχει τεράστιο κόστος. Οι ρυθμιστικοί περιορισμοί πρέπει να μπορούν να ακολουθούν τις επιταγές της έκτακτης κατάστασης και να μη δημιουργούν ανυπέρβλητα εμπόδια, ωσάν να είμαστε σε μια κανονικότητα.
Μάθημα 5: Η μεγάλη άξια τής «εκ του ασφαλούς» δράσης στο ξέσπασμα μιας πανδημίας. Την πανδημία πρέπει να την πνίξεις στην αρχή. Αν σου ξεφύγει ο ιός, θα τον κληρονομήσεις για πάντα με τεράστιο κόστος. Προς αυτή την κατεύθυνση απαιτείται συνολική αναβάθμιση των μεθόδων τακτικής επιδημιολογικής και διαγνωστικής επιτήρησης (λυμάτων, δειγματοληπτικών ασθενών κ.λπ.).
Μάθημα 6: Η σημασία τής όσο το δυνατόν ευρύτερης συμμετοχής πολιτών στην κοινωνία της γνώσης. Για να μπορέσουμε την επόμενη φορά να κινηθούμε συντεταγμένα και συλλογικά, προέχει να μπορούμε όσο το δυνατόν περισσότεροι να αντιληφθούμε τις άξιες των αρχών Δημόσιας Υγείας και των εργαλείων της.
Μάθημα 7: Η ενίσχυση των εθνικών συστημάτων Υγείας και η συνολική αναβάθμιση εξαερισμών σε δημόσιους (νοσοκομεία, ΜΜΜ, σχολεία, εκκλησίες) και ιδιωτικούς χώρους συνωστισμού (μπαρ, κλαμπ, σούπερ μάρκετ κ.λπ.). Το μεγάλο crash test της τρέχουσας πανδημίας ανέδειξε με τον καλύτερο τρόπο την επιτακτική ανάγκη ενίσχυσης των εθνικών συστημάτων Υγείας και της συνολικής αναβάθμισης των μεθόδων καθαρισμού του αέρα σε όλους τους χώρους συγχρωτισμού.
Μάθημα 8: Η επιθετικότερη επένδυση στην έρευνα. Η ασφαλέστερη πυξίδα κατά τη διάρκεια μιας πανδημίας είναι η επιστήμη. Η ενίσχυση των κονδυλίων για έρευνα και ανάπτυξη (R&D) είναι η αποδοτικότερη επένδυση.
Μάθημα 9: Η πανδημία είναι μία και είναι παγκόσμια (ίσως το βασικότερο μάθημα)
Μάθημα 10: Οι πανδημίες πάντοτε κάνουν τον κύκλο τους και περνούν.
Θα υπάρχουν και αλλά πολλά μαθήματα που προκύπτουν από μια τέτοια έντονη κρίση. Άλλωστε οι πανδημίες δεν αποτελούν αποκλειστικά υγειονομικές κρίσεις, αλλά άπτονται σχεδόν σε όλους τους τομείς και δραστηριότητες της ζωής μας. Η ιστορία μάς έχει δείξει, δυστυχώς, ότι ξεχνάμε εύκολα. Εύχομαι αυτή τη φορά έστω κάποια από τα παραπάνω μαθήματα να αποτελέσουν αφορμή για προληπτική δράση.
Τέλος, ελπίζω να κρατήσουμε καλά στη μνήμη μας ότι οι συλλογικές κρίσεις απαιτούν συλλογική δράση. Για να μας βρει περισσότερο μαζί η επόμενη κρίση, πρέπει να οριοθετήσουμε ως κεντρικό στόχο τη δημιουργία περισσότερο συμμετοχικών κοινοτήτων με βασικούς πυλώνες τη διαφάνεια, την εμπιστοσύνη, τον σεβασμό στους θεσμούς και την κοινωνική ενσυναίσθηση (ιδιαίτερα προς τους λιγότερο προνομιούχους συμπολίτες μας).
ΥΓ. Υπάρχει και άλλο ένα μάθημα. Ότι δεν πρέπει να μιλάς για ‘μαθήματα πανδημίας´την ώρα που η τελευταία καίει και κάποιοι σήμερα λιώνουν κυριολεκτικά για να κρατηθεί όρθιο το ΕΣΥ. Σε καμία περίπτωση δεν πρέπει η σκέψη για την επόμενη μέρα να μας αποπροσανατολίσει από την μάχη που μαίνεται (ειδικά όταν ξέρουμε ότι οι επόμενες εβδομάδες θα είναι εξαιρετικά δύσκολες).
Ευχαριστώ θερμά τον Kyriakos Athanasiadis και την Athens Voice (official)για τον φιλόξενο χωρο και την τιμή να εκφράσω κάποιες πρόχειρες σκεψεις δίπλα από ανθρώπους που εκτιμάω ιδιαίτερα.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου