Rafale F4: Οι αισθητήρες και οι δυνατότητες που το καθιστούν ένα ικανό αεροσκάφος πολλαπλού ρόλου

Χωρίς αμφιβολία, το Rafale είναι ένα από τα ικανότερα μαχητικά αεροσκάφη πολλαπλού ρόλου στον κόσμο, ενώ σε εξέλιξη βρίσκεται και η ανάπτυξη της έκδοσης F4, η οποία θα αυξήσει, ακόμα περισσότερο, της ικανότητες του. 

Στον ελληνικό αμυντικό τύπου έχουν γραφεί πολλά για το Rafale. 

Το παρόν άρθρο δεν έχει στόχο μια απλή παρουσίαση του αεροσκάφους, της ιστορίας και... των τεχνικών χαρακτηριστικών του, αφού αυτά μπορεί να τα βρει κανείς εύκολα στο διαδίκτυο. Στόχος του άρθρου είναι να παρουσιάσει τις τελευταίες εξελίξεις του αεροσκάφους, από την έκδοση F3-R στην έκδοση F4, και τις επιχειρησιακές του ικανότητες, όπως αυτές παράγονται από τη λειτουργία των κύριων αισθητήρων του αεροσκάφους και τη συνεργασία-διασύνδεση μεταξύ τους.

Η εξέλιξη του Rafale, όπως θα το γνωρίσουμε στο εγγύς μέλλον, ξεκίνησε το Μάρτιο του 2017 όταν ανακοινώθηκε η πρόθεση ανάπτυξης της έκδοσης F4 (το συμβόλαιο υπογράφηκε τον Ιανουάριο του 2019), η ολοκλήρωση της οποία προσδιορίζεται για το 2022. Η Γαλλική Πολεμική Αεροπορία θα παραλάβει 28 αεροσκάφη, την περίοδο 2023-2026, έναντι του ποσού των € 2 δισεκατομμυρίων (κόστος ανά αεροσκάφος: € 71,5 εκατομμύρια, πιθανότατα Fly-Away τιμή, δηλαδή χωρίς όπλα και υλικά-υπηρεσίες υποστήριξης). Την περίοδο 2027-2030 η Γαλλία έχει προγραμματίσει την προμήθεια άλλων 30 αεροσκαφών της συγκεκριμένης έκδοσης.

Στο μεταξύ, το Νοέμβριο του 2018 ανακοινώθηκε ότι η Γαλλία ενέκρινε την ανάπτυξη της έκδοσης F3-R, η οποία ενσωματώνει σημαντικές βελτιώσεις όπως το ραντάρ RBE-2AA, τεχνολογίας ηλεκτρονικής σάρωσης (AESA), την πιστοποίηση των βλημάτων αερομαχίας MICA NG (New Generation) και Meteor (μέγιστου βεληνεκούς άνω των 100 χιλιομέτρων), των κατευθυνόμενων βομβών AASM (Armement Air-Sol Modulaire) και των ατρακτιδίων  εντοπισμού, αναγνώρισης και κατάδειξης (λέιζερ) στόχων TALIOS και τακτικής και στρατηγικής αναγνώρισης AEROS. Επίσης, το Rafale F3-R ενσωματώνει αυτόματο σύστημα αποφυγής πρόσκρουσης στο έδαφος. Η Γαλλία έχει εγκρίνει την αναβάθμιση των 144 Rafale που διαθέτει στο επίπεδο F3-R, ενώ την ίδια έκδοση έχουν επιλέξει η Ινδία, το Κατάρ και η Αίγυπτος.

Σε τι διαφέρει όμως η έκδοση F3-R από την F4; 

Αρχικά το F4 θα διαθέτει αυξημένες ικανότητες εκτέλεσης αποστολών και επιχειρήσεων σε δικτυοκεντρικό περιβάλλον (Network-Centric), ενώ οι διαδικασίες συλλογής, επεξεργασίας και διαβίβασης πληροφοριών και δεδομένων θα ενισχυθούν, τόσο σε επίπεδο υπολογιστικής ισχύος και αποθηκευτικού χώρου, όσο και σε επίπεδο ταχύτητας στην επεξεργασία δεδομένων και ασφάλειας κατά τη διαβίβαση τους από και προς άλλες φίλιες πλατφόρμες.

Η εξέλιξη του Rafale, όπως θα το γνωρίσουμε στο εγγύς μέλλον, ξεκίνησε το Μάρτιο του 2017 όταν ανακοινώθηκε η πρόθεση ανάπτυξης της έκδοσης F4, η ολοκλήρωση της οποίας προσδιορίζεται για το 2022.

Οι προσθήκες αυτές θα επιτρέπουν στο F4 να παράγει και να μοιράζεται, γρήγορα και με ασφάλεια, μια ολοκληρωμένη εικόνα της τακτικής κατάστασης που επικρατεί, ανά πάσα στιγμή, στο πεδίο μάχης. Οι βελτιώσεις αυτές θα πλαισιώνονται από την προσθήκη και της ικανότητας επικοινωνίας του F4, μέσω δορυφορικών συστημάτων, καθώς και της υιοθέτησης νέου, βελτιωμένου, συστήματος απεικόνισης δεδομένων επί της κάσκας του πιλότου. Έμφαση θα δοθεί και στον τομέα της ενίσχυσης της ικανότητας προσβολής στόχων εδάφους, μέσω της αναβάθμισης του ραντάρ RBE-2AA, μέγιστου βεληνεκούς 200 χιλιομέτρων.

Επίσης η έκδοση F4 θα είναι εφοδιασμένη με νέο λογισμικό τεχνητής νοημοσύνης, υπεύθυνο για τον έλεγχο και τη διαχείριση των ατρακτιδίων αναγνώρισης και στόχευσης. Το νέο λογισμικό θα επιτρέπει την ταχύτερη συλλογή και επεξεργασία πληροφοριών και δεδομένων, τα οποία θα παρουσιάζονται στον πιλότο ως μια ολοκληρωμένη εικόνα της τακτικής κατάστασης. Έτσι ο πιλότος θα έχει στη διάθεση του ακριβείς πληροφορίες σχετικά με τον στόχο, άρα θα μπορεί να τον προσβάλει γρήγορα και με ακρίβεια.

Έμφαση θα δοθεί και στην επιβιωσιμότητα του αεροσκάφους, μέσω της ενίσχυσης του συστήματος αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου SPECTRA με νέους και ισχυρότερους παρεμβολείς, ενώ και το κομμάτι της έγκαιρης και ορθής διάγνωσης βλαβών θα βελτιωθεί με την υιοθέτηση ενός νέου φορητού διαγνωστικού συστήματος για το τεχνικό προσωπικό. Στόχος η αύξηση της διαθεσιμότητας του αεροσκάφους και η μείωση του κόστους τεχνικής υποστήριξης, μέσω γρήγορων και αξιόπιστων διαγνωστικών διαδικασιών.

Ομοίως, βελτιώσεις θα υπάρξουν και στους ψηφιακούς ηλεκτρονικούς υπολογιστές που ελέγχουν τη λειτουργία των κινητήρων M88. Αυτή η έμφαση στην οικονομική υποστήριξη του αεροσκάφους είναι ένα αντίμετρο εξισορρόπησης της χαμηλότερης τιμής απόκτησης, αλλά μεγαλύτερου κόστους χρήσης, του αμερικανικού F-35 Lightning II. Το χαμηλότερο κόστος απόκτησης του F-35 προκύπτει από τις οικονομίες κλίμακας, οι οποίες επιτυγχάνονται λόγω του μεγάλου όγκο των παραγγελιών που ήδη έχει εξασφαλίσει το F-35.

Στον τομέα του οπλισμού οι σημαντικότερες προσθήκες αφορούν στην υιοθέτηση των βλημάτων αέρος-αέρος MICA NG και Meteor. Η ανάπτυξη του MICA NG ξεκίνησε τον Νοέμβριο του 2018. Θα διαθέτει μεγαλύτερη εμβέλεια και ικανότερους αισθητήρες, σε σχέση με τον MICA (ελάχιστο-μέγιστο βεληνεκές: 500 μέτρα και 60 χιλιόμετρα αντίστοιχα) και αναμένεται να ενταχθεί σε υπηρεσία το 2026. Θα μπορούν να παραχθούν ως νέοι πύραυλοι ή να προκύψουν κατόπιν αναβάθμισης παλαιότερων MICA, δεδομένου ότι οι όποιες αλλαγές θα γίνουν στο εσωτερικό, ενώ το εξωτερικό του βλήματος θα παραμείνει αμετάβλητο.

Οι MICA NG θα μπορούν να εκτοξεύονται χωρίς να έχει προϋπάρξει εγκλωβισμός αεροσκάφους και να καθοδηγούνται, μέσω συστήματος ζεύξης δεδομένων, προς μια συγκεκριμένη περιοχή ενδιαφέροντος. Σε δεδομένη στιγμή ο πιλότος θα μπορεί να ενεργοποιεί είτε τον υπέρυθρο, είτε τον ερευνητή ραντάρ του βλήματος προκειμένου να επιτευχθεί ο εγκλωβισμός του στόχου, η καθοδήγηση του βλήματος προς αυτόν και τελικά η προσβολή του. Επίσης θα ενσωματώνουν και ακροφύσσια κατευθυνόμενης ώσης για την εκτέλεση απότομων και βίαιων ελιγμών.

Δεδομένου ότι τόσο το Rafale, μέσω του υπέρυθρου αισθητήρα έρευνας και ανίχνευσης (IRTS : Infra-Red Search and Track) OSF (Front Sector Optronics) μέγιστου βεληνεκούς 100 χιλιομέτρων,  όσο και ο MICA NG μπορούν να εκτελέσουν παθητική υπέρυθρη στόχευση, σημαίνει ότι ο αντίπαλος δεν θα έχει έγκαιρη προειδοποίηση της απειλής.

Εκτός των MICA NG και Meteor το F4 θα πιστοποιηθεί και με τις κατευθυνόμενες βόμβες AASM των 2.200 λιβρών. Πρόκειται για βόμβες αντίστοιχες των JDAM (Joint Direct Attack Munitions), αλλά με προωθητικό κινητήρα, ο οποίος αυξάνει το μέγιστο βεληνεκές τους στα 60 χιλιόμετρα περίπου, με την προϋπόθεση όμως της άφεσης τους από μεγάλο ύψος. Φυσικά τα F4 θα διατηρήσουν την ικανότητα χρήσης των βλημάτων SCALP-EG και Exocet.

Η εξέλιξη του Rafale F4 στηρίζεται στο ραντάρ AESA RBE-2AA, το σύστημα IRST OSF, το σύστημα αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου SPECTRA και στον τρόπο που αυτοί οι αισθητήρες λειτουργούν και αλληλεπιδρούν.

Η εξέλιξη του Rafale, και ιδιαίτερα η έκδοση F4 στηρίζεται στο ραντάρ AESA RBE-2AA, το σύστημα IRST OSF, το σύστημα αυτοπροστασίας και ηλεκτρονικού πολέμου SPECTRA και στον τρόπο που αυτοί οι αισθητήρες λειτουργούν και αλληλεπιδρούν. Η αξία του RBE-2AA έγκειται στην ικανότητα του να εκτελεί ταυτόχρονα πολλαπλές λειτουργίες έρευνας και ανίχνευσης πολλαπλών εναέριων στόχων, στο μικρό και μεγάλο βεληνεκές, μια πολύ σημαντική ικανότητα στην εναέρια μάχη.

Επίσης έχει την ικανότητα παραγωγής, σε πραγματικό χρόνο, τρισδιάστατων (3D) χαρτών για πτήσεις ακολουθίας του ανάγλυφου του εδάφους σε αχαρτογράφητες περιοχές και με συνθήκες μηδενικής ορατότητας, παραγωγής, σε πραγματικό χρόνο, υψηλής ανάλυσης δισδιάστατων (2D) χαρτών εδάφους για πλοήγησης, αλλά και για εντοπισμό, αναγνώριση και κατάδειξη χερσαίων στόχων, εντοπισμό και ανίχνευση θαλάσσιων στόχων και πλήρη κάλυψη του μέγιστου βεληνεκούς Meteor, κάτι που σημαίνει ότι το Rafale F4 θα μπορεί να εκμεταλλευτεί τον Meteor στο ακρότατα όριο του επιχειρησιακού του φακέλου.

Το σύστημα FSO παρουσιάζει πολύ υψηλό βαθμό ανθεκτικότητας σε ηλεκτρονικά αντίμετρα και σε μεθόδους/τακτικές ηλεκτρονικής καταστολής. Αποστολή του είναι ο εντοπισμός, η ανίχνευση και η αναγνώριση στόχων σε μεγάλο βεληνεκές, η υψηλής ανάλυσης ανίχνευση στόχων και η ακριβής καταμέτρηση της απόστασης του στόχου, μέσω αποστασιόμετρου λέιζερ. Γενικά, το FSO επιτρέπει την ακριβή αναγνώριση του στόχου, άρα μειώνει τον κίνδυνο φίλιων απωλειών.

To SPECTRA δεν είναι μόνο ένα ολοκληρωμένο σύστημα αυτοπροστασίας, το οποίο απλά προειδοποιεί και αντιμετωπίζει με αντίμετρα την επερχόμενη απειλή. Είναι και ένα ολοκληρωμένο σύστημα ηλεκτρονικού πολέμου. Εκτελεί λειτουργίες εντοπισμού, αναγνώρισης και τοπογραφικού προσδιορισμού της απειλής, επιτρέποντας έτσι στον χειριστή να επιλέγει, ανά πάσα στιγμή το πιο αποτελεσματικό αντίμετρο που μπορεί να είναι η παρεμβολή του εχθρικού ραντάρ, η χρήση αντιμέτρων ή πραγματοποίηση ελιγμών αποφυγής της απειλής. Η ικανότητα τοπογραφικού προσδιορισμού της απειλής σημαίνει ότι το SPECTRA μπορεί να εντοπίσει, με ακρίβεια, την απειλή και που ακριβός βρίσκεται στο έδαφος. Έτσι μπορεί είτε να την αποφύγει, είτε να τη στοχοποιήσει και να την προσβάλει με κατευθυνόμενα βλήματα και βόμβες ακριβείας.

Ομοίως, το SPECTRA μπορεί να προσδιορίσει τη θέση της πηγής της επερχόμενης απειλής (εχθρικό αεροσκάφος, πλοίο ή χερσαίο αντιαεροπορικό σύστημα), κάτι που επιτρέπει στο αεροσκάφος να έχει μια ολοκληρωμένη αντίληψη της τακτικής κατάστασης, σε επίπεδο απειλών. Αυτό φάνηκε το 2011, στις επιχειρήσεις στη Λιβύη, όταν τα γαλλικά μαχητικά προσέβαλαν, με επιτυχία, εχθρικούς στόχους σε αποστολές καταστολής της εχθρικής αεράμυνας (SEAD : Suppression of Enemy Air Defense), ανεξάρτητα και χωρίς άλλη βοήθεια. Ένα άλλο χαρακτηριστικό του SPECTRA είναι ότι ενσωματώνει βιβλιοθήκη καταγραφής απειλών, η οποία μπορεί να ενημερωθεί άμεσα και γρήγορα.

Η αξία του Rafale F4, ως αεροσκάφος πολλαπλών ρόλων, βρίσκεται στην ικανότητα σύνθεσης και διάχυσης των πληροφοριών μεταξύ του RBE-2AA, του FSO και του SPECTRA.

Η αξία του Rafale F4, ως αεροσκάφος πολλαπλών ρόλων, βρίσκεται στην ικανότητα σύνθεσης και διάχυσης (Fusion) των πληροφοριών μεταξύ του RBE-2AA, του FSO και του SPECTRA. Στην ουσία αυτοί οι αισθητήρες αλλάζουν ριζικά και αναβαθμίζουν τον τρόπο που ένα μαχητικό αεροσκάφος πολλαπλών ρόλων αντιλαμβάνεται και παράγει την επιχειρησιακή αλυσίδα C4ISTAR (Command, Control, Communications, Computer, Intelligence, Surveillance, Target Acquisition, and Reconnaissance : Διοίκηση, έλεγχος, επικοινωνίες, πληροφορίες, επιτήρηση, πρόσκτηση στόχων και αναγνώριση).

Αυτό που κάνει το Rafale F4 είναι να παράγει ολοκληρωμένη εικόνα της τακτικής κατάστασης, σε πραγματικό χρόνο και να υποβοηθά τον πιλότο στην λήψη των αποφάσεων. Δεν είναι τυχαίο ότι στη Γαλλική Πολεμική Αεροπορία, το Rafale αντικαθιστά επτά (7) διαφορετικές εκδόσεις αεροσκαφών, έκαστη εξειδικευμένη για συγκεκριμένες αποστολές. Γι’ αυτό πρόκειται για ένα αεροσκάφος πολλαπλών ρόλων («Omnirole» όπως το αποκαλούν οι Γάλλοι, από το λατινικό «Omni» που σημαίνει «Όλα»).

Αλλά πως τεκμαίρεται ο ορισμός «αεροσκάφος πολλαπλών ρόλων»; Μια απόδειξη είναι η ικανότητα του να εναλλάσσει ρόλους, ανάλογα με την υπάρχουσα τακτική κατάσταση ή όταν αυτή μεταβάλλεται: Από το ρόλο επιτηρητή αέρος, το αεροσκάφος μπορεί να κλιθεί να εκτελέσει αερομαχία, με τους MICA NG (μικρές αποστάσεις) ή τους Meteor (μεγάλες αποστάσεις) και αφού έχει επιτύχει αεροπορική υπεροχή να προσβάλει στρατηγικού ή μη στόχους στο έδαφος ή τη θάλασσα, με τα βλήματα SCALP-EG, Exocet ή τις βόμβες AASM.

Παρατηρώντας το πιλοτήριο του Rafale, στη χαμηλότερη αριστερή γωνία της οθόνης HLD (Head Level Display) υπάρχει η ένδειξη «PCWRITE» η οποία ενημερώνει τον πιλότο, ανά πάσα στιγμή, για το ποιοι αισθητήρες είναι ενεργοί: Το ραντάρ, το FSO, το SPECTRA, το σύστημα αναγνώρισης φίλου ή εχθρού (IFF :  Identification Friend-or-Foe) κ.ά. Το σημαντικό όμως είναι ότι όλα τα δεδομένου που συλλέγουν οι εν ενεργεία αισθητήρες διαβιβάζονται στο σύστημα MDPU (Processing Unit Data Modules), αναλύονται, και κατηγοριοποιούνται. Στη συνέχεια χρησιμοποιούνται, ως επεξεργασμένα δεδομένα πια, για την παραγωγή αυτού που αποκαλείται επίγνωση της τακτικής κατάστασης σ’ ολόκληρο το τόξο των 360ο. Το τελικό αποτέλεσμα είναι διαθέσιμο στον πιλότο και προβάλλεται σε οθόνη.

Η εργονομία των αισθητήρων του Rafale, ο τρόπος διασύνδεσης τους και οι επιλογές αλληλουχίας της λειτουργίας τους εξουδετερώνουν τους περιορισμούς που έχουν.

Το MDPU αποτελείται από 19 μονάδες LRU (Flight-line Replaceable Unit), έκαστη με δυνατότητα επεξεργασίας 50 φορές μεγαλύτερης από τα αεροσκάφη προηγούμενης γενιάς. Ποιο είναι το αποτέλεσμα: Ο πιλότος έχει μειωμένο φόρτο εργασίας και επικεντρώνεται περισσότερο στη λήψη αποφάσεων. Ο επιχειρησιακός κύκλος δράσης μειώνεται σημαντικά, ο χρόνος αντίδρασης σε μια απειλή μειώνεται, επίσης σημαντικά, άρα αυξάνουν οι πιθανότητες επιβίωσης και επικράτησης στο πεδίο της μάχης.

Ένας εξίσου κρίσιμος παράγοντας για το Rafale είναι το γεγονός ότι η εργονομία των αισθητήρων, ο τρόπος διασύνδεσης τους και οι επιλογές αλληλουχίας της λειτουργίας τους εξουδετερώνουν τους περιορισμούς που έχουν. Αυτό εξασφαλίζεται από την ιδιότητα του MDPU να συλλέγει ολοκληρωμένα, άρα επεξεργάσιμα, δεδομένα από διαφορετικές πηγές και να τα επεξεργάζεται μέσω διαφορετικών τεχνικών. Σε δοκιμές αποδείχθηκε η ικανότητα του MDPU να αλληλοσυμπληρώνει πληροφορίες, να τις οργανώνει και να παράγει-προβάλει ολοκληρωμένα αποτέλεσμα και ολοκληρωμένη εικόνα τακτικής κατάστασης-επίγνωσης. Έτσι το Rafale συνεχίζει να διατηρεί το πλεονέκτημα της πληροφοριακής υπεροχής ακόμα και αν είναι αναγκασμένο να λειτουργεί τους αισθητήρες του υπό περιορισμό (για παράδειγμα μια έκτακτη τεχνική βλάβη).

Η ασφάλεια των πιλότων είναι ένας ακόμα τομέας που το Rafale F4, αλλά και οι προγενέστερες εκδόσεις, έχουν δώσει έμφαση. Τα καθίσματα είναι τοποθετημένα με κλίση 29º, κάτι, που σύμφωνα με την Dassault Aviation, περιορίζει το φαινόμενο G-LOC (G-force Loss of Consciousness : Απώλεια των αισθήσεων, αποτέλεσμα των φορτίσεων G), ακόμα και σε φορτίσεις 9g. Υπάρχει και το αυτόματο σύστημα αποφυγής πρόσκρουσης στο έδαφος, ενώ το σύστημα GPW (Ground Proximity Warning) ενημερώνει τον πιλότο, ηχητικά και οπτικά, για προσέγγιση σε επιφάνεια (έδαφος, νερό). Σε περίπτωση αδυναμίας του πιλότου να ελέγξει το αεροσκάφος, το Rafale ενσωματώνει αυτόματο σύστημα, το οποίο επαναφέρει τις πτέρυγες του αεροσκάφους σε οριζόντια θέση, το δε αεροσκάφος σε ανοδική πορεία με κλίση 5ο και με ταχύτητα 648 χιλιομέτρων την ώρα.

Ένα ακόμα χαρακτηριστικό ασφαλείας του Rafale, το οποίο όμως έχει και σπουδαία επιχειρησιακή αξία, είναι η χρήση του συστήματος CFIT (Controlled Flight Into Terrain : Ελεγχόμενη πτήση στο έδαφος), κάτι που επιτρέπει στο αεροσκάφος να πετά χαμηλά και να ακολουθεί το ανάγλυφο του εδάφους, άρα να αποφεύγει τον εντοπισμό. Το σύστημα λειτουργεί αυτόνομα από το ραντάρ του αεροσκάφους, ως ένας δεύτερος πιλότος μέσα στο αεροσκάφος, επιτρέποντας έτσι στον πιλότο να μην απασχολεί τη σκέψη του με την πτήση, αλλά με την εκπλήρωση της αποστολής του (προσβολή ενός στόχου στο έδαφος ή τη θάλασσα, για παράδειγμα).

Παράλληλα, το ραντάρ του αεροσκάφους παραμένει διαθέσιμο για συνεχή επιτήρηση και εντοπισμό πιθανών στόχων. Σε δοκιμές που πραγματοποιήθηκαν στη Γαλλία, το Rafale πέταξε σε υψόμετρο 90 μέτρων και με ταχύτητα 835 χιλιομέτρων την ώρα, για μια μικρή απόσταση, από μια ορεινή περιοχή, έξω από την Ιστρ, προς τη Μεσόγειο. Στη διάρκεια της πτήσης το υψόμετρο σταδιακά μειώθηκε από τα 90 στα 30 μέτρα, ενώ το αεροσκάφος δεν εντοπίστηκε από τα ραντάρ.

Η λογική επιλογής του Rafale, από την ΠΑ, έχει να κάνει με τους λόγους επιλογής των Mirage-2000 τη δεκαετία του 1980: Διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας οπλικών συστημάτων και αγορές από χώρες που λειτουργούν ανεξάρτητα και δεν ελέγχονται από τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα στην αποδέσμευσης στρατηγικών όπλων.

Κατά τη διάρκεια της αξιολόγησης του Rafale από τη Βραζιλία, στο πλαίσιο του προγράμματος F-X2, το αεροσκάφος πέτυχε εμβέλεια αποστολής 1.704 χιλιομέτρων με εσωτερικό καύσιμο 4.700 κιλών, τρείς (3) εξωτερικές δεξαμενές καυσίμου των 2.000 λίτρων έκαστη, δύο (2) σύμμορφες δεξαμενές καύσιμου των 1.150 λίτρων έκαστη και έξι (6) βλήματα αέρος-αέρος, χωρίς βλήματα/βόμβες αέρος-εδάφους.

Με βλήματα/βόμβες αέρος-εδάφους πέτυχε εμβέλεια αποστολής 1.463 χιλιομέτρων. Με συνδυασμό όπλων δύο (2) βλήματα αερομαχίας και δύο (2) βλήματα SCALP-EG, η μέγιστη εμβέλεια αποστολής ξεπερνά τα 1.850 χιλιόμετρα. Αυτές οι επιδόσεις, σε συνδυασμό με την ικανότητα του αεροσκάφους να πετά στο ανάγλυφο του εδάφους ή κοντά στην επιφάνεια της θάλασσας, καθιστά το Rafale εξαιρετικό σε αποστολές υποστήριξης της κυπριακής άμυνας, για παράδειγμα. Επίσης, ο λόγος βάρος προς την ισχύ του Rafale επιτρέπει στο αεροσκάφος να μεταφέρει βάρη της τάξεως του 140% του βάρους του. Αυτό πρακτικά σημαίνει μέγιστο βάρος απογείωσης 24 τόνους.

Πολλοί αναγνώστες μας έχουν εκφραστεί θετικά για το Rafale, ενώ άλλοι εκφράζουν την στήριξη τους στο αμερικανικό F-35, με κύριο επιχείρηση ότι το F-35 είναι ένα αεροσκάφος τεχνολογίας απόκρυψης του ίχνους (Stealth), ενώ το Rafale όχι. Είναι όμως έτσι; Για το F-35 τα χαρακτηριστικά απόκρυψης του ίχνους είναι εμφανή, τόσο σε επίπεδο σχεδίασης όσο και σε επίπεδο τεχνολογίας υλικών. Από την άλλη και το Rafale είναι κατασκευασμένο από συνθετικά υλικά και κράμα ελαφρού αλουμινίου με ικανότητα απορρόφησης ακτινοβολίας ραντάρ. Επίσης, ο χώρος του κινητήρα είναι κατασκευασμένος σε σχήμα «S», με οδοντωτές απολήξεις, ενώ ενσωματώνει και ένα κανάλι απόρριψης καυσαερίων με ψύξης, για μείωση του υπέρυθρου ίχνους του αεροσκάφους. Όλα αυτά προσδίδουν στο Rafale μικρή διατομή ραντάρ (RCS : Radar Cross Section).

Το κόστος του Rafale (Fly-Away) είναι συγκρίσιμο απ’ αυτό του F-35, αλλά το κόστος ανά ώρα πτήσης είναι μικρότερο. Το Rafale είναι πιο ευέλικτο, σε σχέση με το F-35, με ανώτερο ρυθμό ανόδου και ρυθμό στροφής (ιδιαίτερα κρίσιμη παράμετρος για τις κλειστές αερομαχίες). Επίσης μπορεί να πετάξει περισσότερη ώρα υπερηχητικά, χωρίς τη χρήση μετάκαυσης (Mach 1,4 με πλήρη φόρτο). Οι πτέρυγες canard, στο ρύγχος του αεροσκάφους του επιτρέπουν εξαιρετικές επιδόσεις ανόδου και καθόδου με μεγάλες ταχύτητες. F-35 και Rafale μοιράζονται παρόμοιες επιδόσεις και διαφέρουν ελάχιστα σε επίπεδο μέγιστη ταχύτητα και επιχειρησιακής οροφής.

Εν κατακλείδι, η εξέλιξη του Rafale, από την έκδοση F3-R στην έκδοση F4, καθιστά ικανότερο ένα ήδη ικανό αεροσκάφος πολλαπλού ρόλου. Η λογική μιας πιθανής επιλογής του Rafale από την ΠΑ (Πολεμική Αεροπορία) δεν έχει να κάνει μόνο με τις ικανότητες του αεροσκάφους, άλλα έχει να κάνει με τους λόγους επιλογής των Mirage-2000 τη δεκαετία του 1980: Διαφοροποίηση των πηγών προμήθειας κύριων οπλικών συστημάτων και αγορές από χώρες που λειτουργούν ανεξάρτητα και δεν ελέγχονται από τις ΗΠΑ, ιδιαίτερα στην αποδέσμευση στρατηγικών όπλων. Ενδεικτική είναι η περίπτωση άρνησης των ΗΠΑ να αποδεσμεύσουν τα βλήματα JASSM για την Ελλάδα και οι σφοδρές, ευτυχώς ανεπιτυχείς, αντιδράσεις της Ουάσιγκτον στην πώληση των SCALP-EG στην Ελλάδα.

Και δεν είναι μόνο η Ελλάδα. Θέμα με τους SCALP-EG αντιμετώπισε και η Αίγυπτος, λόγω του δικαιώματος της Αμερικανικής Κυβέρνησης να επιτρέπει ή όχι την πώληση των SCALP-EG σε τρίτες χώρες, καθώς τα βλήματα ενσωματώνουν ορισμένα συστήματα που κατασκευάζονται στις ΗΠΑ, άρα η Ουάσιγκτον διατηρεί το δικαίωμα παροχής πιστοποιητικού τελικού χρήστη. Ο περιορισμός αυτός ανάγκασε το Παρίσι, στα μέσα του 2018, να ανακοινώσει ότι ζήτησε από την MBDA να προχωρήσει στην ανάπτυξη αντίστοιχων συστημάτων, τα οποία θα αντικαταστήσουν τα αμερικανικής προέλευσης, έτσι ώστε να μην υπονομευτεί η εμπορική επιτυχία των γαλλικών όπλων.

Ευθύμιος Λάζος