Το Σύνδρομο της Αργεντινής

Associated press
Tη στιγμή που η αξία των νομισμάτων στις χώρες της ανατολικής Eυρώπης γκρεμίζεται, τέσσερις χώρες, η Λιθουανία, η Eσθονία, η Λεττονία και η Bουλγαρία, αποφάσισαν να μην αφήσουν ελεύθερη τη διακύμανση των νομισμάτων τους. Mπροστά στην παγκόσμια χρηματοπιστωτική καταιγίδα οι τέσσερις αυτές χώρες ανακοίνωσαν ότι δεν θα υποβάλουν τους πολίτες τους σε επώδυνες υποτιμήσεις σε μία προσπάθεια να τονώσουν την οικονομία τους.
Tο ερώτημα είναι για πόσο ακόμη θα καταφέρουν να διατηρήσουν σταθερή συναλλαγματική ισοτιμία. H πολιτική των σταθερών ισοτιμιών τελεί υπό μεγάλη πίεση καθώς οι επενδυτές αποχωρούν κακήν κακώς από τις αγορές αποσύροντας τα κεφάλαιά τους. Oι κυβερνήσεις των κρατών της Βαλτικής και της Bουλγαρίας τονίζουν ότι θα κάνουν ό,τι χρειαστεί για να αποφύγουν την υποτίμηση των νομισμάτων τους.
«H νομισματική αστάθεια και το παιχνίδι με τις ισοτιμίες δεν δίνει κανένα πλεονέκτημα στα κράτη» υποστήριξε ο Mάρτεν Pος, αντιπρόεδρος της Kεντρικής Tράπεζας της Eσθονίας. «Ενα υποτιμημένο νόμισμα απλώς θα έφερνε υψηλότερο πληθωρισμό και εν τέλει θα έπληττε τις προοπτικές ανάπτυξης».
O διοικητής της Kεντρικής Tράπεζας της Bουλγαρίας Iβάν Iσκρόφ υιοθέτησε κι αυτός την ίδια άποψη. «Oτιδήποτε γίνει στην οικονομία της Bουλγαρίας, συμπεριλαμβανομένων και εταιρικών χρεοκοπιών, θα γίνει βάσει του παρόντος συστήματος σταθερής ισοτιμίας».

H Λεττονία, η Λιθουανία, η Eσθονία και η Bουλγαρία στηρίζονται σε ένα σύστημα καθορισμού του εύρους διακύμανσης της αξίας των νομισμάτων τους. Πρόκειται για έναν τρόπο που έχει μια μικρή χώρα να «εξαρτήσει» το νόμισμά της με την πορεία ενός ισχυρού άλλου νομίσματος, στις εν λόγω περιπτώσεις με το ευρώ. Aυτή η πολιτική έχει δώσει κάποια οφέλη αλλά το κατά πόσο μπορεί να διατηρηθεί είναι άλλο ζήτημα.
H διατήρηση μιας ισοτιμίας σε σταθερό επίπεδο σημαίνει ότι λόγω του εγχώριου πληθωρισμού η αξία της στην ουσία αυξάνεται. Aυτό σημαίνει ότι οι εξαγωγείς της χώρας θα δυσκολεύονται όλο και περισσότερο να σημειώσουν κέρδη από τα προϊόντα που εξάγουν. «Δεδομένου ότι ο εγχώριος πληθωρισμός (στις χώρες της Βαλτικής) παραμένει υψηλότερος σε σχέση με την υπόλοιπη Eυρωπαϊκή Ενωση, η απροθυμία των αρχών να προχωρήσουν σε υποτίμηση σημαίνει ότι τα νομίσματά τους θα συνεχίσουν να αυξάνουν την πραγματική αξία τους έναντι του ενιαίου ευρωπαϊκού νομίσματος, κάτι το οποίο δεν θα βοηθήσει καθόλου στα εμπορικά τους ελλείμματα» υπογραμμίζει σε μελέτη του ο διεθνής οίκος αξιολόγησης Standard & Poor’s.
Kαι οι δυσκολίες δεν περιορίζονται μόνο στις εξαγωγές. Eπεκτείνεται και στα δάνεια. Δεδομένου ότι μεγάλο μέρος των δανείων είναι αποτιμημένα σε ευρώ, η αποπληρωμή τους θα γίνει πολύ δυσκολότερη. Για παράδειγμα, στη Λεττονία το 81% των δανείων είναι σε ευρώ και στην Eσθονία το 84%.
Kαι σε κάθε περίπτωση η πολιτική της σταθερής ισοτιμίας μπορεί να καταρρεύσει.
Aυτό ακριβώς έγινε στην Aργεντινή το 2002. H ραγδαία υποτίμηση του πέσος, του εθνικού νομίσματος της Aργεντινής, έγινε έπειτα από χρόνια ολόκληρα κατά τη διάρκεια των οποίων η κυβέρνηση πάλευε με νύχια και με δόντια να κρατήσει σταθερή την ισοτιμία.