Νομισματική και Πιστωτική κρίση στις Χώρες της Ανατολικής Ευρώπης !

Σε τεντωμένο σχοινί η Ανατολική Ευρώπη Αντιμετωπίζουν νομισματική και πιστωτική κρίση, τεράστια ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών και πτώση εξαγωγών
Reuters
Ο,τι κι αν κάνουν κινδυνεύουν.
Για τις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης δεν υπάρχει ασφαλής διέξοδος από τη χρηματοπιστωτική κρίση. Είτε επιτρέψουν τη διακύμανση των νομισμάτων τους είτε τα συνδέσουν με το ευρώ, το μέλλον είναι αβέβαιο. Και η σκέψη να αλλάξεις πορεία στη μέση της καταιγίδας φαίνεται πολύ επικίνδυνη.
Καθώς οι χώρες-μέλη της Ευρωπαϊκής Ενωσης από την Ανατολική Ευρώπη αντιμετωπίζουν τεράστια ελλείμματα τρεχουσών συναλλαγών, πτώση της ζήτησης για εξαγωγές και πιστωτική κρίση, η πολιτική συναλλαγματικών ισοτιμιών που υιοθέτησαν πριν από μια δεκαετία έχει γίνει δίκοπο μαχαίρι για πολίτες, εταιρείες και κυβερνήσεις.
Το αποτέλεσμα είναι βαθύτερη ύφεση και περικοπές πληρωμών στις χώρες με καθορισμένες συναλλαγματικές ισοτιμίες και καταβολή δυσθεώρητων δόσεων - από όσους έχουν πάρει στεγαστικά δάνεια σε ευρώ ή ελβετικά φράγκα - στις χώρες που επιτρέπουν ελεύθερη διακύμανση των νομισμάτων τους.
Σε αντίθεση, όμως, με τις ασιατικές χώρες που κατόρθωσαν να παρουσιάσουν πλεονάσματα αμέσως μετά τη νομισματική κρίση της διετίας 1997-98, οι ανατολικο-ευρωπαίοι δεν έχουν ελπίδες να ανακάμψουν μέσω των εξαγωγών τους καθώς έχει καταρρεύσει η διεθνής ζήτηση και η πίστωση.
Από τον περασμένο Αύγουστο έχουν χάσει έως και το 32% της αξίας τους έναντι του ευρώ τα νομίσματα της Πολωνίας, Τσεχίας, Ουγγαρίας και Ρουμανίας, πλήττοντας όσους έχουν δανεισθεί σε ξένο νόμισμα.
Οι Τσέχοι έχουν εκτεθεί λιγότερο από όλους και δυσανασχετούν που τους βάζουν στην ίδια μοίρα με τους υπόλοιπους. Λεττονία, Λιθουανία, Εσθονία και Βουλγαρία έχουν διατηρήσει τα νομίσματά τους συνδεδεμένα με το ευρώ με αρνητικές συνέπειες για την ανταγωνιστικότητά τους ακριβώς επειδή έχουν υποτιμηθεί τα νομίσματα των γειτονικών τους χωρών.
Σλοβενία και Σλοβακία πρόλαβαν και έφτασαν στο ασφαλές καταφύγιο της Ζώνης του Ευρώ και είναι προστατευμένες από επιθέσεις. Και αυτές, όμως, κινδυνεύουν να χάσουν την ανταγωνιστικότητά τους.

Οσες δεν ανήκουν στη Ζώνη του Ευρώ δεν μπορούν να ενταχθούν τώρα καθώς οι ηγέτες της Ευρωπαϊκής Ενωσης επιβεβαίωσαν προ ημερών την προσήλωσή τους στους αυστηρούς κανόνες της νομισματικής ένωσης, που προβλέπουν πως τα νομίσματα των υποψηφίων θα είναι συνδεδεμένα με τον Β΄ Μηχανισμό Συναλλαγματικών Ισοτιμιών (ΜΣΙ ΙΙ) για τουλάχιστον δύο χρόνια πριν από την ένταξή τους.
Δεδομένης της αστάθειας στις αγορές, ο καθορισμός της δέουσας ισοτιμίας προς το ευρώ και η κατοχύρωση ενός νομίσματος σε μια περιορισμένη διακύμανση έναντι των κερδοσκοπικών επιθέσεων φαίνεται δύσκολη υπόθεση.
Η Πολωνία μόλις άρχισε συνομιλίες για την ένταξή της στο ευρώ, ευελπιστώντας να εμφανισθεί πιο φερέγγυα στις αγορές βάσει της προοπτικής προσχώρησής της το 2012. Ταυτοχρόνως η υποτίμηση του ζλότι προσφέρει στην πολωνική οικονομία μια ανταγωνιστική ισοτιμία κατά την ένταξή του στον ΜΣΙ ΙΙ. Σύμφωνα, όμως, με στελέχη της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που προτίμησαν την ανωνυμία, θα είναι δύσκολο να συμφωνηθεί μια κεντρική ισοτιμία για το ζλότι εξαιτίας της αναστάτωσης. Και οποιαδήποτε τιμή θα δεχθεί τις επιθέσεις της αγοράς. Σε δημοσκόπηση του Ρόιτερς μεταξύ οικονομικών αναλυτών οι περισσότεροι εξέφρασαν την εκτίμηση ότι οι υποψήφιοι για το ευρώ, συμπεριλαμβανομένης της Πολωνίας, δεν θα ενταχθούν πριν από το 2013.
Η κοινή λογική λέει πως χώρες με ελεύθερη διακύμανση των νομισμάτων τους αντεπεξέρχονται καλύτερα σε περιόδους κρίσης καθώς έχουν τη δυνατότητα να προσαρμόζονται πιο ανώδυνα.
Οι Βρυξέλλες, πάντως, έχουν αποθαρρύνει τις χώρες της Βαλτικής από την αποδέσμευση του νομίσματός τους από το ευρώ παρά τη θηριώδη πίεση της αγοράς και τη μεγάλη πτώση του ΑΕΠ τους.
Η Λεττονία προβλέπει πως το τρέχον έτος θα συρρικνωθεί η οικονομία της κατά 12%.
Στελέχη της Ε.Ε. τονίζουν πως όποια χώρα εγκαταλείψει τη σύνδεση του νομίσματός της με το ευρώ θα διακινδυνεύσει μια υπερβολική υποτίμηση, ενώ οποιαδήποτε προσπάθεια για μια τακτική υποτίμηση του νομίσματός τους και επανασύνδεσή του με το ευρώ σε μια χαμηλότερη ισοτιμία θα αντιμετωπίσει τις έντονες προκλήσεις της αγοράς.
Επιπλέον ενδέχεται να υποκινήσει κύμα ανταγωνιστικών υποτιμήσεων προκαλώντας εμπορικές διενέξεις στο εσωτερικό της Ε.Ε. και μεγάλες ζημίες σε δυτικοευρωπαϊκές τράπεζες με μεγάλη έκθεση στην Ανατολική Ευρώπη, κυρίως σε εκείνες της Σουηδίας και της Αυστρίας.
Δεδομένων των κινδύνων που εγκυμονεί η αλλαγή συναλλαγματικής πολιτικής και η έλλειψη μηχανισμού για εσπευσμένη ένταξη στο ευρώ, οι χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ίσως αναγκασθούν να διατηρήσουν την υφιστάμενη πολιτική τους, εκτός κι αν ένα τσουνάμι στην αγορά ανατρέψει τους αμυντικούς μηχανισμούς της Βαλτικής. Στην περίπτωση αυτή δεν υπάρχουν ζώνες ασφαλείας.