Η αναβάθμιση του ΧΑ, ο Τραμπ, η Λεπέν και η ακρίβεια

Η αναβάθμιση του Ελληνικού Χρηματιστηρίου στις ανεπτυγμένες αγορές από τις αναδυόμενες 

δεν είναι απλώς μια τυπική στατιστική μεταβολή. 

Είναι μια ακόμη επιβεβαίωση ότι η ελληνική οικονομία έχει αλλάξει επίπεδο. 

Συμπίπτει με μια περίοδο κατά την οποία το δημόσιο χρέος αποκλιμακώνεται, η ανάπτυξη υπερβαίνει τον μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης και η ανεργία πλησιάζει τα επίπεδα της υπόλοιπης Ευρώπης.

Ωστόσο, τις επόμενες μέρες, πολλοί αριστεροί οικονομολόγοι και άλλοι τόσοι οικονομικά αναλφάβητοι θα θέσουν ευθαρσώς και μαζικά το ερώτημα, για τα οφέλη του μέσου Έλληνα από την αναβάθμιση στις ανεπτυγμένες αγορές;

Θα πουν ότι οι μόνοι ωφελημένοι είναι οι επιχειρηματίες, οι μέτοχοι και όσοι «τζογάρουν» στο χρηματιστήριο. Είναι μια γνώριμη αφήγηση που βασίζεται στην παρεξήγηση ότι οι αγορές είναι κάτι αποκομμένο από την πραγματική οικονομία.

Η πραγματικότητα είναι διαφορετική.

Η ένταξη του ελληνικού χρηματιστηρίου στις ανεπτυγμένες αγορές σημαίνει πρόσβαση σε μια τεράστια δεξαμενή διεθνών κεφαλαίων. Οι ελληνικές επιχειρήσεις θα μπορούν να αντλούν χρήματα φθηνότερα και ευκολότερα, μέσω ομολογιακών εκδόσεων ή αυξήσεων μετοχικού κεφαλαίου. Αυτό μεταφράζεται σε νέες επενδύσεις, δημιουργία θέσεων εργασίας και ενίσχυση των μισθών...

Η διαδικασία είναι απλή: περισσότερες επενδύσεις σημαίνουν περισσότερη ζήτηση για εργασία· περισσότερη ζήτηση σημαίνει υψηλότερους μισθούς· υψηλότεροι μισθοί σημαίνουν μεγαλύτερες εισφορές και, τελικά, μεγαλύτερη ασφάλεια για το σύστημα κοινωνικής ασφάλισης. Με αυτή την έννοια, η αναβάθμιση δεν αφορά μόνο τους μετόχους αλλά και τους εργαζόμενους, τους συνταξιούχους, ολόκληρη την κοινωνία.

Από την άλλη πλευρά, η θετική αυτή εξέλιξη δεν μπορεί να ακυρώσει τις διεθνείς πιέσεις στο κόστος ζωής. 

Η τιμή του μοσχαριού έχει σχεδόν διπλασιαστεί και του καφέ τετραπλασιαστεί τα τελευταία χρόνια.

Αυτές οι μεταβολές δεν οφείλονται σε εσωτερικούς παράγοντες αλλά σε διεθνείς ανισορροπίες προσφοράς και ζήτησης.

Το ίδιο ισχύει και για την αύξηση του κόστους υπηρεσιών, που συνδέεται με τη δημογραφική γήρανση και τη μείωση της προσφοράς εργατικών χεριών.

Προσθέστε την αύξηση των τιμών από δασμούς και αποπαγκοσμιοποίηση.

Καταλυτικό επίσης ρόλο παίζει και η χαλαρή νομισματική πολιτική που θέλει τα επιτόκια χαμηλά.

Το κοκτέιλ πράγματι θα μπορούσε να γίνει εκρηκτικό. Η τρελή άνοδος των χρηματιστηρίων και του χρυσού οφείλεται και στην μείωση της αγοραστικής αξίας των νομισμάτων.

Οι δημαγωγοί

Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, οι κοινωνίες γίνονται πιο ευάλωτες σε δημαγωγούς κάθε είδους. Η ακρίβεια τροφοδοτεί την αγανάκτηση· η αγανάκτηση τα άκρα.

Οι ακροδεξιοί υπόσχονται εύκολες λύσεις απέναντι στους μετανάστες· οι ακροαριστεροί υπόσχονται εύκολες λύσεις απέναντι στην ακρίβεια. Και οι δύο καλλιεργούν ψευδαισθήσεις.

Στο τέλος βέβαια οι ακροδεξιοί κερδίζουν... Καμία όμως από αυτές τις προσεγγίσεις δεν μπορεί να απαντήσει στις πραγματικές προκλήσεις.

Η αναβάθμιση του Χρηματιστηρίου είναι μια θετική εξέλιξη μέσα σε ένα γενικότερα ασταθές διεθνές σκηνικό. Δεν αρκεί για να εξαλείψει την ακρίβεια, μπορεί όμως να λειτουργήσει ως σταθεροποιητικός παράγοντας. Η Ελλάδα, μέσα σε έναν κόσμο γεμάτο αβεβαιότητες, τα καταφέρνει καλύτερα απ’ ό,τι πολλοί θα περίμεναν.

Το ζητούμενο τώρα είναι να διατηρηθεί αυτή η πορεία. Να μετατραπεί η εμπιστοσύνη των αγορών σε εμπιστοσύνη των πολιτών. Να συνειδητοποιήσουμε ότι οι ευνοϊκές συγκυρίες δεν κρατούν για πάντα· κι ότι, αν δεν τις αξιοποιήσουμε, τα χειρότερα μπορεί πράγματι να έρθουν.

Η ανάπτυξη και αναβάθμιση είναι θετικές εξελίξεις αλλά δεν σημαίνει πως θα κερδίσουμε το πόλεμο της ακρίβειας.

Κώστας Στούπας

kstoupas@liberal.gr