DW: Δέκα χρόνια από την προσάρτηση της Κριμαίας - Ο αγώνας για απελευθέρωση συνεχίζεται

Στις 16 Μαρτίου του 2014, η Ρωσική Ομοσπονδία προσάρτησε την ουκρανική χερσόνησο της Κριμαίας. 

Στις 22 Φεβρουαρίου του ίδιου έτους, ο Ρώσος πρόεδρος Βλαντιμίρ Πούτιν συγκάλεσε ολονύκτια συνάντηση με τους αρχηγούς της υπηρεσίας ασφαλείας. Η συνάντηση κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η Ρωσία πρέπει να εργαστεί «για την επιστροφή της Κριμαίας» στα εδάφη της. 

Τις επόμενες ημέρες, ακολούθησαν φιλορωσικές διαδηλώσεις και τελικά εισβολή των στρατευμάτων στην Κριμαία.

Χιλιάδες κάτοικοι αναγκάστηκα να εγκαταλείψουν τα σπίτια και τους συγγενείς τους, ενώ, ορισμένοι από αυτούς εντάχθηκαν στις ουκρανικές ένοπλες δυνάμεις.

Από το 2014, πολεμούν κατά των ρωσικών δυνάμεων... 

Σε σημερινό της άρθρο, η Deutsche Welle δημοσιεύει τις ιστορίες του Ίσα Ακάγιεφ και της Ιρίνα Χολόσνα.

Το πραγματικό όνομα του 57χρονου Ίσα Ακάγιεφ είναι Ναριμάν Μπιλιαλόφ και έχει ταταρικές ρίζες. Στην Ουκρανία τον γνωριζουν ωστόσο με το ψευδώνυμό του. Από το 2014 ηγείται του τάγματος εθελοντών «Κριμαία» των ουκρανικών ενόπλων δυνάμεων, το οποίο δημιούργησε από κοινού με συμπολίτες του από τη χερσόνησο. Σύμφωνα με τον Ακάγιεφ, υπάρχουν παραλληλίες μεταξύ της σημερινής ρωσικής κατοχής της Κριμαίας και της εποχής που οι Σοβιετικοί εκτόπιζαν μαζικά τους Τατάρους της Κριμαίας στην Κεντρική Ασία, στο τέλος του Β' Παγκοσμίου Πολέμου.

Η οικογένειά του ήταν μεταξύ αυτών που εκδιώχθηκαν: Το 1944 οι γονείς και οι παππούδες του έφυγαν με τη βία από την Κριμαία και μετεγκαταστάθηκαν αναγκαστικά στο Ουζμπεκιστάν. Η οικογένεια του έζησε στην εξορία για τα επόμενα 45 χρόνια. Εκεί γεννήθηκαν ο ίδιος και οι αδελφές του. Κατάφεραν να επιστρέψουν στην πατρίδα τους το 1990, όταν Οι γονείς του τούς είπαν ότι κάποια στιγμή θα επέστρεφαν στην πατρίδα τους. Αυτό κατέστη δυνατό το 1990, λίγο πριν τη διάλυση της Σοβιετικής Ένωσης.

Κριμαία

Ο Ακάγιεφ αναφέρει ότι όταν οι πρώτοι Ρώσοι στρατιώτες εμφανίστηκαν στην Κριμαία τον χειμώνα του 2013 - χωρίς διακριτικά - και άρχισαν να θέτουν υπό έλεγχο διοικητικά κτίρια και στρατιωτικές εγκαταστάσεις, όπως το Κοινοβούλιο της Κριμαίας - οι κάτοικοι δεν είχαν καταλάβει τότε το τι θα ακολουθούσε. 

Σύμφωνα με τον Ακάγιεφ, μετά τη νίκη του φιλοευρωπαϊκού κινήματος διαμαρτυρίας κατά της τότε φιλορωσικής ηγεσίας στο Κίεβο, οι κάτοικοι της Κριμαίας ήταν πεπεισμένοι ότι η αντίσταση δεν θα επέτρεπε στις φιλορωσικές δυνάμεις να επικρατήσουν.

Τότε, μετέβη στο Κίεβο για να ζητήσει από ακτιβιστές να στηρίξουν τους κατοίκους της Κριμαίας. Λίγο αργότερα συνειδητοποίησε ότι πήρε ένα δρόμο χωρίς επιστροφή: η σύζυγός του τού τηλεφώνησε και του ζήτησε να μην επιστρέψει, καθώς τον περίμεναν άγνωστοι έξω από το σπίτι. Μερικές μέρες μετά, η γυναίκα και τα παιδιά του έφυγαν και εκείνοι από την Κριμαία.

Κριμαία, 8 Οκτωβρίου 2022 (AP Photo)

«Κάθε αυτοκρατορία μπορεί να καταρρεύσει»

Πολλοί από τους κατοίκους που παρέμειναν στην Κριμαία, αντιστάθηκαν στις ρωσικές κατοχικές δυνάμεις. Ανάμεσά τους, η Ιρίνα Χολόσνα. Σύμφωνα με την Ουκρανή, όταν οι Ρώσοι εμφανίστηκαν στην περιοχή πριν από δέκα χρόνια χωρίς στρατιωτικά διακριτικά, εκείνη μαζί με άλλες γυναίκες φύλαγαν σκοπιά σε στρατώνες και αποθήκες όπλων για να μην πέσουν σε ρωσικά χέρια.

Τα ρωσικά στρατεύματα κατάφεραν ωστόσο να θέσουν τελικά υπό τον έλεγχό τους τη χερσόνησο τον Μάρτιο. Ακόμα και μετά το παράνομο δημοψήφισμα για την προσάρτηση της Κριμαίας στη Ρωσική Ομοσπονδία, η Χολόσνα συνέχισε να υποστηρίζει δημόσια την Ουκρανία.

Λίγους μήνες αργότερα, τον Σεπτέμβριο του 2014, εγκατέλειψε την Κριμαία μαζί με τα δύο παιδιά της. Ταξίδεψαν στο Λβιβ στη δυτική Ουκρανία, όπου εντάχθηκε στον ουκρανικό στρατό ο οποίος επιχειρούσε κατά των υποστηριζόμενων από τη Ρωσία αυτονομιστών στα ανατολικά της χώρας. Η Χολόσνα είναι πεπεισμένη ότι μόνο με στρατιωτικά μέσα οι Ρώσοι θα αποχωρήσουν από τη χερσόνησο, κάτι που ωστόσο θα χρειαστεί πολύ χρόνο.

Δέκα χρόνια μετά την προσάρτηση της Κριμαίας, ο Ίσα Ακάγιεφ και η Ιρίνα Χολόσνα πολεμούν κατά της Ρωσίας ως μέλη του ουκρανικού στρατού. Στόχος τους, να συμβάλουν στην απελευθέρωση της χερσονήσου και να επιστρέψουν στην πατρίδα τους.

Ουκρανός στρατιώτης, 28 Νοεμβρίου 2018 (AP Photo/Evgeniy Maloletka)

Η Λιεράν έχει διαφύγει από τους Ρώσους εισβολείς δύο φορές την τελευταία δεκαετία, αλλά παραμένει αισιόδοξη ότι θα επιστρέψει μια μέρα στη γενέτειρά της, την Κριμαία. «Ίσως συμβεί σε 50 χρόνια, όπως συνέβη με τη γιαγιά μου όταν επέστρεψε στην Κριμαία. Θα συμβεί, αυτό είναι σίγουρο», δήλωσε στο Reuters η 43χρονη, η οποία ζήτησε να μην κατονομαστεί με το επώνυμό της, καθώς εξακολουθεί να έχει συγγενείς στην Κριμαία.

Η Λιεράν και ο γιος της  - τότε 5 ετών - εγκατέλειψαν την Κριμαία το 2016 και εγκαταστάθηκαν κοντά στο Κίεβο. Στη συνέχεια, αφού οι ρωσικές δυνάμεις παραλίγο να καταλάβουν την πρωτεύουσα κατά τις πρώτες ημέρες της εισβολής τους το 2022, μετακόμισαν στη Λβιβ στη δυτική Ουκρανία.

Όπως και για πολλούς Τατάρους της Κριμαίας, δεν είναι η πρώτη φορά που η  Λιεράν έχει βιώνει τον εκτοπισμό. Γεννήθηκε στο σοβιετικό Ουζμπεκιστάν το 1980 σε μια οικογένεια που, όπως και περισσότεροι από 200.000 Τατάροι της Κριμαίας, απελάθηκαν μαζικά στη Σιβηρία και την Κεντρική Ασία μετά τον Β' Παγκόσμιο Πόλεμο.

Η Λιεράν πιστεύει ότι η κυριαρχία της Ρωσίας στην Κριμαία δεν θα διαρκέσει για πάντα. «Κάθε αυτοκρατορία μπορεί να καταρρεύσει, να πεθάνει, να μεταμορφωθεί, να εξαφανιστεί από τον πολιτικό χάρτη... Η επιθυμία της επιστροφής στην πατρίδα παραμένει, ειδικά για τους Τατάρους της Κριμαίας», δήλωσε.

 Πηγή: DW, Reuters