Οι στέρεες βάσεις της σχέσης Αθήνας - Καΐρου απέναντι στις όποιες «αναταράξεις»

Το μήνυμα ότι οι ελληνο- αιγυπτιακές σχέσεις βρίσκονται σε τέτοιο σημείο ώστε να μην επηρεάζονται από εξωγενείς παράγοντες, ούτε από την εντεινόμενη προσπάθεια ομαλοποίησης των σχέσεων Τουρκίας -Αιγύπτου, έστειλαν οι Κυριάκος Μητσοτάκης και Αλ Σίσι από το Ελ Αλαμέιν.

Σε μια συγκυρία όπου η επίθεση φιλίας της Άγκυρας προς την Αίγυπτο βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, με χαρακτηριστικό τον προ ημερών διορισμό Τούρκου πρέσβη στο Κάιρο μετά από δέκα χρόνια, η δήλωση Μητσοτάκη ότι «οι ελληνοαιγυπτιακές σχέσεις δεν ετεροπροσδιορίζονται», δείχνει ακριβώς ότι αυτό που δένει την Αθήνα με το Κάιρο είναι μια στρατηγική συμμαχία με βάθος και ότι οι ισορροπίες δεν πρόκειται να αλλάξουν, ακόμη και αν γίνει τελικά πράξη η αναμενόμενη, όπως όλα δείχνουν, προσέγγιση Ερντογάν - Αλ Σίσι...

Τόσο, γιατί η ελληνοαιγυπτιακή συμφωνία για μερική οριοθέτηση της μεταξύ τους ΑΟΖ είναι προς το συμφέρον και των δύο χωρών ακυρώνοντας επί της ουσίας το τουρκολυβικό μνημόνιο, όσο και επειδή ο Πρόεδρος Αλ Σίσι γνωρίζει ότι η Αίγυπτος δεν έχει να χωρίσει τίποτα με την Ελλάδα, κάτι που δεν ισχύει για την περίπτωση της Τουρκίας, όπου οι δύο χώρες έχουν μεταξύ τους δομικές διαφορές. Ο Ταγίπ Ερντογάν ήταν από τις διεθνείς προσωπικότητες που είχαν υποστηρίξει τους Αδελφούς Μουσουλμάνους, οι οποίοι είχαν μέχρι το 2014 την εξουσία στην Αίγυπτο, όταν και τους ανέτρεψε ο Αλ Σίσι, ωστόσο η αντιπαλότητα συνεχίζει να συντηρείται στο εσωτερικό της χώρας. Το ζήτημα συνεχίζει να αποτελεί αγκάθι στις μεταξύ τους σχέσεις και μένει να φανεί με ποιο τρόπο και πότε θα κεφαλαιοποιηθεί η προσπάθεια επαναπροσέγγισης της Τουρκίας προς την Αίγυπτο. Ούτε έχει ακόμη οριστεί νέα ημερομηνία επίσκεψης του Αλ Σίσι στην Άγκυρα, μετά την πρόσφατη αναβολή του ταξιδιού του, με το επιχείρημα ότι έπρεπε να παρευρεθεί στη Σύνοδο Κορυφής Ρωσίας – Αφρικής.

Αλλά η Αθήνα γνωρίζει ότι η σύσφιξη των σχέσεων μεταξύ των δύο χωρών είναι θέμα χρόνου. Η Τουρκία αποτελεί τη μεγαλύτερη αγορά εξαγωγών της Αιγύπτου και τον μεγαλύτερο αγοραστή αιγυπτιακού φυσικού αερίου και μια περαιτέρω ενδυνάμωση των σχέσεών τους μόνο οφέλη, τόσο στο οικονομικό, όσο και σε άλλα επίπεδα, μπορεί να έχει για τις δύο χώρες.

Σε μια συγκυρία λοιπόν, που η Άγκυρα επιχειρεί να δείξει ένα άλλο «πρόσωπο», βελτιώνοντας τις σχέσεις με τους γείτονές της και το διπλωματικό παιχνίδι στην Αν. Μεσόγειο βρίσκεται σε πλήρη κινητικότητα, η επίσκεψη Μητσοτάκη στο Κάιρο είχε σκοπό να ξαναπιάσει το νήμα και να επιβεβαιώσει αυτή τη στρατηγική σχέση βάθους που έχει η Ελλάδα με την κυβέρνηση Αλ Σίσι, μέσα από ένα ευρύτατο πλέγμα συνεργασιών σε όλους τους τομείς. Αμυντικό, γεωπολιτικό, οικονομικό, ασφάλειας και φυσικά ενεργειακό.

Στα γεωπολιτικά, έχει τη δική του αξία η αναφορά που έχει συμπεριληφθεί στο ανακοινωθέν της αιγυπτιακής προεδρίας για τη Λιβύη, θέμα που απασχόλησε τη συνάντηση Μητσοτάκη – Αλ Σίσι. Στην αυτό σημειώνεται η θέση του Αλ Σίσι «για υποστήριξη της πολιτικής πορείας της Λιβύης και τη σημασία της διεξαγωγής προεδρικών και κοινοβουλευτικών εκλογών, την έξοδο όλων των ξένων δυνάμεων και μισθοφόρων από το λιβυκό έδαφος και την αποκατάσταση της κυριαρχίας, της εδαφικής ακεραιότητας και σταθερότητας της χώρας».

Στο ενεργειακό, κυριάρχησε η διασύνδεση Ελλάδας – Αιγύπτου μήκους 950 χλμ, μέσω του έργου Gregy, που στόχο έχει να μεταφέρει «πράσινη» φθηνή ενέργεια από την Αίγυπτο στις ευρωπαϊκές αγορές, όχι μόνο έτυχε ειδικής μνείας στη χθεσινή συνάντηση Μητσοτάκη – Αλ Σίσι, αλλά και οι δύο κυβερνήσεις θα καταβάλλουν κάθε δυνατή προσπάθεια για να επιταχυνθούν οι διαδικασίες ωρίμανσής του. Η παρουσία κατά τη χθεσινή συνάντηση, τόσο του πρωθυπουργικού συμβούλου για τα ενεργειακά Νίκου Τσάφου, όσο και των αιγυπτίων υπουργών Πετρελαίου Ταρεκ Μόλα και Ενέργειας – ΑΠΕ, Μοχάμεντ Σακερ, δεν ήταν τυχαία.

Τα επόμενα βήματα για το καλώδιο που πήρε πρόσφατα το «πράσινο φως» από τις Βρυξέλλες για την ένταξή του στα έργα PCI/PMI, είναι η εκπόνηση από το φθινόπωρο των τριών πιο βασικών και δύσκολων μελετών, περιβαλλοντικής, final engineering και seabed mapping, της πλέον απαιτητικής όλων που αφορά την απεικόνιση του βυθού κατά μήκος της υποθαλάσσιας διαδρομής. Ένα έργο, του οποίου ο προϋπολογισμός μαζί με τα αιολικά και φωτοβολταϊκά επί αιγυπτιακού εδάφους φτάνει τα 3,5 δισ. και που η διαδρομή του έχει από πέρυσι επαναχαρακτεί, προκειμένου να μην τέμνει, όπως αρχικά, την περιοχή του τουρκολυβικού μνημονίου, αλλά να διέρχεται αποκλειστικά μέσα από τις συντεταγμένες που ορίζει η συμφωνία για τις θαλάσσιες ζώνες Ελλάδας-Αιγύπτου.

Τριμερής συνάντηση Ελλάδας-Ισραήλ-Κύπρου στις 3-4 Σεπτεμβρίου

Όπως ακριβώς με το Ισράηλ, και την επίσκεψή τον Ιούλιο στην Αθήνα του ισραηλινού ΥΠΕΞ Ελ. Κοέν, έτσι και με την Αίγυπτο, η Αθήνα θέλει να επαναβεβαιώσει το υψηλό επίπεδο των μεταξύ τους σχέσεων ενόψει μάλιστα και των επόμενων τριμερών συνόδων κορυφής. Η επόμενη τριμερής θα γίνει στις 3 και 4 Σεπτεμβρίου στη Λευκωσία, μεταξύ Ελλάδας- Ισραήλ – Κύπρου, όπως ανακοινώθηκε χθες από το πρωθυπουργικό γραφείο της Ιερουσαλήμ. Η τριμερής είχε προγραμματιστεί για τον Ιούλιο, ωστόσο λόγω του προβλήματος υγείας που είχε ο Νετανιάχου, η σύνοδος είχε αναβληθεί, όπως άλλωστε και όλες οι προγραμματισμένες συναντήσεις του, μεταξύ των οποίων και εκείνη με τον Ερντογάν.

Σημειωτέον ότι όπως χθες στο Κάιρο, μεταξύ Ελλάδας-Αιγύπτου, έτσι και τον Ιούλιο, κατά τη συνάντηση Γεραπετρίτη – Κοέν στην Αθήνα, είχαν επιβεβαιωθεί οι γερές βάσεις στις σχέσεις Ελλάδας - Ισραήλ και είχε σταλεί το μήνυμα ότι δεν επηρεάζονται από εξωγενείς παράγοντες, ούτε από τη συνεχιζόμενη προσπάθεια ομαλοποίησης των τουρκο - ισραηλινών σχέσεων. Ταυτόχρονα, εξετάζεται μια ευρύτερη διμερή ενεργειακή συνεργασία με το Ισραήλ, που δεν θα αφορά μόνο το φυσικό αέριο, αλλά και ζητήματα ηλεκτρισμού.

Τα φώτα πέφτουν πάνω στη διασύνδεση Ασίας - Ευρώπης με το EuroAsia Interconnector, προϋπολογισμού 1,9 δισ., που θα συνδέει τα δίκτυα ηλεκτρικής ενέργειας Ισραήλ - Ελλάδας - Κύπρου, τη στήριξη προς το οποίο εξέφρασε πρόσφατα ο ισραηλινός ΥΠΕΞ, ενώ το ίδιο ισχύει και για τις ΗΠΑ, καθώς διασφαλίζει την ενεργειακή θωράκιση του νησιού και διασυνδέει την περιοχή με την Ευρώπη.

Για το Ισραήλ, το καλώδιο είναι απαραίτητο για την ενίσχυση της ενεργειακής του ασφάλειας, καθώς η χώρα πρόκειται να παρουσιάσει σοβαρότατο έλλειμμα εγχώριας παραγωγής μέχρι τα τέλη της δεκαετίας. Και ακριβώς επειδή δεν προβλέπεται να κατασκευάσει νέα εργοστάσια ηλεκτροπαραγωγής, εξετάζονται σενάρια να καλύπτει τις ανάγκες του από μονάδες που θα γίνουν στην Κύπρο, οι οποίες θα «καίνε» ισραηλινό αέριο, όπως προέκυψε από τις επαφές του κύπριου υπ. Ενέργειας Γ. Παπαναστασίου στο Τελ Αβίβ.

Γιώργος Φιντικάκης