Θεοδόσης Τάσιος: Oι λέξεις έχασαν το νόημά τους - Zούμε μια τερατώδη ιστορική οπισθοδρόμηση

Τις τελευταίες εβδομάδες βιώνουμε σε όλο της το μεγαλείο την υλοποίηση της μακροχρόνιας στρατηγικής πρώην υψηλόβαθμων στελεχών της Καγκεμπε να αποκαταστήσουν το μεγαλείο της σοβιετικής αυτοκρατορίας. 

Ζούμε μια τερατώδη ιστορική οπισθοδρόμηση, όπως τη περιγράφει ο Θεοδόσης Τάσιος, μιλώντας για τον πιθανό ρόλο της ψυχολογίας του εξουσιομανούς που διέπει τον Β.Πούτιν , στον οποίο δεν φθάνει η «εσωτερική τάξη», παρά έχει ανάγκη από ένα εξωτερικό πόλεμο για να γευθεί και άλλη εξουσία. 

Ο καθηγητής, φιλόσοφος και συγγραφέας αναφέρεται στον εκφοβισμό της ανθρωπότητας που... επιχειρεί ο ρώσος πρόεδρος με τις αναφορές στην πυρηνική απειλή, την ύβρι που αυτός έχει διαπράξει, λέγοντας ότι μια φρενολογική ερμηνεία του φαινομένου θα άφηνε περιθώριο ακόμη και για σενάρια Γ΄ Παγκόσμιο Πόλεμο

Συνέντευξη στον Γιώργο Φιντικάκη

Έχετε μιλήσει για ένα κρεσέντο απολυταρχίας και δικτατορίας. Δώστε μας τη δική σας οπτική γωνία για τον πόλεμο...

Απ’ όπου κι αν το δεις αυτό το απίστευτο γεγονός, προκαλεί πόνο αβάσταχτο. Όσα μισόλογα κι αν λέγονται (από κάμποσες δυστυχώς πλευρές), όλα βοούν πως ετούτες είναι ιστορικές ώρες παγκόσμιου πένθους:
Πότε ξαναδιώχθηκαν ένα εκατομμύριο πρόσφυγες μέσα σε μια βδομάδα; Συν άλλο ένα εκατομμύριο Ουκρανοί που έχουν φύγει απ’ τη νότια χώρα, με τα γεγονότα του 2014; Και τα εκατομμύρια προσφύγων που πιθανολογεί ο ΟΗΕ ότι θ’ ακολουθήσουν; Και τα εκατομμύρια αμάχων που λιμοκτονούν τώρα στα καταφύγια;
Αυτή η γιγαντο-δυστυχία γίνεται για να αλλάξει μια κυβέρνηση; Έλεος.
Άραγε, η συστηματική καταστροφή των υποδομών μιας ολόκληρης χώρας, καθώς και οι χιλιάδες νεκροί που ήδη αριθμούνται εκατέρωθεν, είναι αδελφοσύνη λαών; Χάσαν οι λέξεις την αξία τους;
Και η φρικτή διακινδύνευση απ’ τις πολεμικές επιχειρήσεις στα πυρηνικά εργοστάσια της Ουκρανίας; Τρέμομε όλες οι γύρω χώρες. Τι ήρθε επιτέλους, κύριε Πούτιν;
Κι ακόμη, πώς αποφασίζεις με μια φράση να καταργείς ένα έθνος το οποίο έχει ήδη χάσει και 5 εκατομμύρια νεκρούς απ’ την πείνα (στο «χολοντομόρ», τον καιρό της άγαρμπης κολλεκτιβοποίησης απ’ τον Στάλιν), ή το οποίο έχει ακόμη ανοιχτές πληγές απ’ το 1986, απ’ τη σταχανοβίστικη τεχνολογία του Τσερνομπίλ.
Πόνος πάνω στη μνήμη του πόνου…
Και να σκεφθείς ότι η σημερινή ανθρωπιστική τραγωδία είναι παντελώς ασύμμετρη με τις πολύ ειρηνικές αιτιολογήσεις της εισβολής κατα την αναγγελία της.

Ρωτάτε και για τα προσωπικά-μου αισθήματα, όσο κι αν μάλλον δεν ενδιαφέρουν ίσως τους αναγνώστες σας. Εγώ πονάω και για τον ρωσικό λαό τον οποίον παιδιόθεν αγαπώ για πολλούς λόγους (η τέχνη, τα επιτεύγματα, οι θυσίες, ο ιστορικός φιλελληνισμός, η επαφή - μου με τη γλώσσα - ακόμα δε και η πολυετής συνεργασία μου με τρία σοβιετικά επιστημονικά Ινστιτούτα). Δυστυχώς το ισχυρό έλλειμμα δημοκρατίας στη Ρωσία, δεν μας αφήνει περιθώρια να αντιληφθούμε την πραγματική θέληση του ρωσικού λαού πίσω απ’ αυτόν τον Αρμαγεδδόνα.
Απ’ την άλλη μεριά, με τους Ουκρανούς, θυμάμαι ότι οι σημαντικότεροι Ρώσοι Δεκεμβριστές (οι υπέρ των δουλοπαροίκων επαναστάτες του 1825) είχαν έδρα το Κίεβο ή ήσαν εξόριστοι στην Ουκρανία – όπως και ο Πούσκιν. Και πώς να ξεχάσομε το ότι το λίκνο της Φιλικής Εταιρείας ήταν η Οδησσός. Τέλος, θυμάστε τις εκατοντάδες χιλιάδες ελληνόφωνους της περιοχής της Μαριόπολης, τους οποίους εκτόπισε ο Στάλιν στο Καζακστάν;
Ετούτες οι μνήμες πονάνε νομίζω τον Έλληνα ακόμη περισσότερο.

Για ποιο λόγο νομίζετε ότι έγινε η εισβολή;

Καταρχάς, γι’ αυτήν την έκρηξη πολέμου στη γηραιά Ευρώπη, θα μας βοηθούσε να κατανοήσουμε και τις αιτιάσεις του κυρίου Πούτιν.
Η πρώτη, λέει, είναι ότι χρειαζόταν αποναζιστικοποίηση. Ωστόσο, η σύγκριση του δημοκρατικού ουκρανικού καθεστώτος με τη Λευκορωσική δικτατορία και τη Ρωσική απολυταρχία, δεν άφηνε κανένα περιθώριο να ικανοποιηθεί αυτή η απαίτηση («…τον πετεινό κεφάλα»).
Η δεύτερη είναι «οι γειτονικές χώρες προσχωρούν στο ΝΑΤΟ». Εδώ, θα υπήρχε περιθώριο βελτίωσης - αλλά ήταν περισσότερο στο χέρι του κυρίου Πούτιν: έπρεπε να μην τον φοβούνται τόσο - κι αυτός ο ευλογημένος μπήκε στην Ουκρανία και επαλήθευσε τους φόβους εκείνων που πρόλαβαν να μπουν στο ΝΑΤΟ. Σε αυτό, δεν μπορούσαμε να βοηθήσομε εμείς.
Και η τρίτη αιτία ήταν, «ήθελα την αποστρατιωτικοποίηση της γείτονος χώρας». Αλλά πρώτον, από πού κι ως πού αποφασίζεις τι στρατό θά ’χει ο διπλανός σου; Και δεύτερον, δύσκολα κατανοεί κανείς τον κίνδυνο που διατρέχει το 10 απ’ το 1…
Ύστερα πώς να μελετήσομε τις αιτιάσεις του, όταν ο κύριος Πούτιν τις κουκούλωνε ο ίδιος με το τελικό του επιχείρημα «δεν υπάρχει έθνος ουκρανικό – κακώς τους δώσαμε την ανεξαρτησία τους» - επιχείρημα που αιτιολογεί από μόνο του - την εισβολή! Τί ψαχνόμαστε.

Καθώς λοιπόν δεν βλέπομε τι θα μπορούσαμε να είχαμε κάνει γι’ αυτές τις αιτιάσεις (ενώ και όταν προσαρτήθηκε η Κριμαία στο άψε - σβήσε, δείξαμε υπερβολική κατανόηση), απομένουν οι άλλες δύο πολύ δυσάρεστες δυστυχώς αιτιολογήσεις.

Λέγεται λοιπόν ότι ίσως πρόκειται για μια μακρόχρονη στρατηγική πρώην υψηλόβαθμων στελεχών της Κάγκεμπέ, να αποκαταστήσουν το μεγαλείο της σοβιετικής αυτοκρατορίας. Κι έχομε δυστυχώς τέτοιες ενδείξεις (Τσετσενία, Γεωργία, Κριμαία, αλλά και Συρία, Λιβύη). Αν είναι έτσι, τότε μια τέτοια τερατώδης ιστορική οπισθοδρόμηση θα είχε και άλλες δυσπρόβλεπτες συνέπειες. Άρα και την Ουκρανία – και ας ελπίσομε τίποτε άλλο.

Δεν μπορεί εξ άλλου να αγνοηθεί και ο πιθανός ρόλος της ψυχολογίας του εξουσιομανούς, την οποία ειλικρινώς απευχόμαστε για τον κύριο Πούτιν. Διότι, εκεί που τη Δημοκρατία την παίζουν θέατρο οι θιασάρχες της Αστυνομίας, δεν αποκλείεται ο Απολυτάρχης να έχει ανάγκη από συνεχώς αυξημένες δόσεις της ντρόγκας που είναι η εξουσία· να μην του φθάνει δηλαδή η εσωτερική «τάξις», και να έχει ανάγκη από έναν εξωτερικό πόλεμο για να γευθεί κι άλλη εξουσία. Και είναι δύσκολο να προβλέψεις και σε ποια «δόση» θα σταματήσει…

Λυπάμαι που δεν διαθέτω την ειδικότητα και την ικανότητα να διερευνήσω αυτά τα δύο τελευταία ανησυχητικά ερμηνευτικά ενδεχόμενα.

Σας ανησυχούν οι περί πυρηνικών έμμεσες απειλές; Πόσο πιθανό είναι αυτός ο άνθρωπος, όπως εσείς τον βλέπετε μέσα από τις τηλεοπτικές οθόνες, να κηρύξει έναν παγκόσμιο πόλεμο;

Είναι νομίζω εξαιρετικά μικρές οι πιθανότητες ενός τέτοιου φρικτού ενδεχομένου - παρ’ όλον ότι μια φρενολογική ερμηνεία του φαινομένου θα άφηνε περισσότερο περιθώριο για κάτι τέτοιο.
Πάντως, η ρητή και επανειλημμένη δήλωση της Δύσης «δεν θα στείλομε στρατό μέσα στην Ουκρανία», πρέπει να έχει ηρεμήσει εν προκειμένω τον κύριο Πούτιν. Η δήλωση αυτή βέβαια, έχει και ένα κόστος: Κατά τη βρετανική “Independent”, «αυτό είναι το πράσινο φως που περίμενε ο Ρώσος πρόεδρος». Όμως, υποστηρίζω ότι αξίζει το κόστος μπροστά στην ελάχιστη έστω πιθανότητα αυτοκτονίας του πλανήτη. Δυστυχώς το πιθανώς ενεργό τόξο συμφερόντων «Ρωσία-Κίνα», ενδέχεται να μην ενεργεί αποτρεπτικά για τα μεγαλομανή σχέδια του κυρίου Πούτιν.
Ο φόβος παραμένει: όταν τον άκουσα να λέει στα ρώσικα τη λέξη «πυρηνικά», έπαθα μία στιγμιαία παροξυσμική ταχυκαρδία. Ως άνθρωπος προς άνθρωπο, ως χριστιανός προς χριστιανό, θα μου είναι δύσκολο (σε όση λίγη ζωή μου μένει) να συγχωρήσω τον κύριο Πούτιν γι’ αυτόν τον παντελώς άσχετο με τα πράγματα εκφοβιστικό της ανθρωπότητας υπαινιγμό. Εκεί πια ένιωσα για τα καλά την Ύβριν.

Θεοδόσης Τάσιος