Η Λίβερπουλ δείχνει τον δρόμο!

Γιατί άλλο πράγμα η Λέστερ να παίρνει το πρωτάθλημα κι άλλο να έχεις κυβέρνηση Τσίπρα με υπουργό Βαρουφάκη. Ώσπου να μάθουν στοιχειωδώς τους κανόνες του παιχνιδιού κινδύνεψαν να μας χρεοκοπήσουν

Όπως και να το κάνουμε τέσσερις Αγγλικές ομάδες στους δύο τελικούς των Ευρωπαϊκών κυπέλλων είναι μια μοναδική επιτυχία. Τέτοια που ακόμα και οι Financial Times αποφάσισαν να ασχοληθούν. Η δική τους ερμηνεία; Η δημοκρατική...
κατά κάποιο τρόπο, οργάνωση των Αγγλικών πρωταθλημάτων.

Υπάρχουν ορισμένοι τομείς, εξήγησαν, όπου η δημιουργία μονοπωλίων λειτουργεί τελικά εναντίον των ίδιων των μονοπωλίων. Ένα πρωτάθλημα για παράδειγμα στο οποίο μια ομάδα κερδίζει όλους τους τίτλους επί μια δεκαετία, παύει να είναι ενδιαφέρον. Κι όπως ξέρουμε, αν υπάρχει ένα πρωτάθλημα στο οποίο η έκπληξη είναι  κανονικότητα, είναι το Αγγλικό. Αυτό, κατά τους Times, επιτεύχθηκε επειδή ένα μεγάλο μέρος των εσόδων, αυτά που προέρχονται από τα τηλεοπτικά δικαιώματα, μοιράζεται ισότιμα στις ομάδες.

Έτσι ακόμα και οι πιο μικροί σύλλογοι είναι σε καλύτερη θέση να ανταγωνιστούν τα μεγαθήρια. Αντίθετα, στο Ισπανικό πρωτάθλημα, για παράδειγμα, Ρεάλ και Μπαρτσελόνα, διαπραγματεύονται μόνες τους τα δικαιώματα με αποτέλεσμα να εξασφαλίζουν πολύ μεγαλύτερα έσοδα από τους υπόλοιπους συλλόγους. Σε άλλα επιτυχημένα πρωταθλήματα πάλι, όπως το NBA, υπάρχει ειδική μέριμνα για τις αδύνατες ομάδες να έχουν προτεραιότητα στην επιλογή παικτών έτσι ώστε να εξασφαλίζεται μια σχετική ισορροπία. 

Σωστές θεωρίες, δεν λέω, μόνο που στην Ελλάδα, έχουμε ακόμα κάποιες δεκαετίες να διανύσουμε ως που να φτάσουμε σε αυτό το σημείο, να συζητάμε για τα έσοδα. Η θεωρία που περισσότερο εξηγεί την καταβαράθρωση των Ελληνικών πρωταθλημάτων, τόσο στο ποδόσφαιρο όσο και στο μπάσκετ, είναι μάλλον η «τραγωδία των κοινών». Όπου σύμφωνα με αυτή, σε μια δραστηριότητα τα ιδιωτικά συμφέροντα καταλήγουν να υπονομεύουν το κοινό καλό, χωρίς το οποίο η ίδια η δραστηριότητα παύει να υφίσταται. Στην προκειμένη περίπτωση το κοινό καλό είναι βέβαια η αξιοπιστία των πρωταθλημάτων. Όταν αυτή απουσιάζει, όταν επικρατεί η άποψη ότι όλα είναι στημένα, τότε παύει να έχει ενδιαφέρον το ίδιο το πρωτάθλημα, ακόμα και για τους οπαδούς του πρωταθλητή. Τα δοκιμάσαμε όλα, ξένους διαιτητές, VAR και πάλι καταλήξαμε στην αμφισβήτηση.

Εντάξει δεν είναι καμιά σοφία. Ακόμα και ένα μικρό παιδί καταλαβαίνει ότι αν οι ομάδες μπορούσαν να συμφωνήσουν σε ένα κοινά αποδεκτό πλαίσιο διεξαγωγής των αγώνων θα έβγαιναν όλοι κερδισμένοι. Κι ότι όσο σκοτώνονται μεταξύ τους, τόσο αηδιάζουν και διώχνουν τον κόσμο. Το ποιος φταίει περισσότερο, αν οι παράγοντες σέρνουν τον χορό ή αν υποκύπτουν στους οργανωμένους οπαδούς, μικρή σημασία έχει τελικά. Το αποτέλεσμα μετράει. Άλλωστε το ίδιο δεν συμβαίνει και στην πολιτική ζωή; Αν υπήρχε ένα ελάχιστο πλαίσιο συναίνεσης, κερδισμένη θα ήταν η Δημοκρατία αλλά και τα ίδια τα κόμματα που σήμερα εκλέγονται έχοντας εκ των προτέρων υπονομεύσει την αξιοπιστία τους: είναι αδύνατον να πραγματοποιήσουν τις υπερβολικές προεκλογικές τους υποσχέσεις και μάλιστα με ένα εκλογικό σώμα διχασμένο και μαθημένο να αμφισβητεί εκ των προτέρων τις ίδιες τις προθέσεις των αντιπάλων. Η εμπιστοσύνη απουσιάζει ολοκληρωτικά.Το αν η πρώτη ευθύνη ανήκει στους πολιτικούς ή στους ψηφοφόρους, είναι σαν το αυγό με την κότα.

Βέβαια οι μεγάλες ομάδες δεν δέχονται αυτή την ισοτιμία αδιαμαρτύρητα, κάνουν ότι μπορούν για να διατηρήσουν την πρωτοκαθεδρία τους. Στο μπάσκετ ήδη έχει δημιουργηθεί η ημίκλειστη  Euroleague, στην οποία οι ισχυρές ομάδες μετέχουν με μακροχρόνιο συμβόλαιο και έτσι έχουν εξασφαλισμένα έσοδα. Ανάλογη λίγκα προτείνεται να δημιουργηθεί και στο ποδόσφαιρο, με στόχο φυσικά και πάλι τα υψηλά τηλεοπτικά δικαιώματα. Ο κίνδυνος είναι και πάλι η δημιουργία ενός ολιγοπωλίου που θα έχει σαν αποτέλεσμα το μειωμένο ενδιαφέρον των θεατών. Το παράδειγμα προς αποφυγήν το οποίο επικαλούνται, είναι το πρωτάθλημα της φόρμουλα όπου δύο μόνο ομάδες, η Φεράρι και η Μερσεντές κυριαρχούν. Ο δεύτερος κίνδυνος είναι η απώλεια της τοπικής διάστασης. Η Λίβερπουλ είναι η   ομάδα της πόλης κι σ αυτό στηρίζει την απήχησή της και το συναισθηματικό δέσιμο με τους φιλάθλους. Ένα υπερεθνικό πρωτάθλημα κινδυνεύει να χάσει αυτό το στοιχείο.

Με μια έννοια ένας ανάλογος κίνδυνος απειλεί και τα κατεστημένα κόμματα: να χάσουν την επαφή τους με την βάση. Το Λαϊκό κόμμα και οι Σοσιαλιστές, μετά από χρόνια που μονοπωλούν την εξουσία στην Ευρώπη, βρίσκονται σήμερα υπό αμφισβήτηση από νέους λαϊκιστικούς σχηματισμούς τόσο από τα δεξιά όσο και από τα αριστερά. Το πρωτάθλημα είχε χάσει το ενδιαφέρον του, όλοι έλεγαν λίγο πολύ τα ίδια χωρίς να μπορούν να ανταποκριθούν στις προσδοκίες των ψηφοφόρων. 

Οι αναλογίες δυστυχώς σταματούν εδώ. Η αλλαγή ανανεώνει το ποδόσφαιρο, όχι όμως αναγκαστικά και την πολιτική. Γιατί άλλο πράγμα η Λέστερ να παίρνει το πρωτάθλημα κι άλλο να έχεις κυβέρνηση Τσίπρα με υπουργό Βαρουφάκη. Ώσπου να μάθουν στοιχειωδώς τους κανόνες του παιχνιδιού κινδύνεψαν να μας χρεοκοπήσουν. 

Παντελής Καψής