ΣΤΟ ΜΥΑΛΟ ΤΟΥ ΒΛΑΝΤΙΜΙΡ ΠΟΥΤΙΝ: Τι σχεδιάζει για την Ευρώπη και τον κόσμο – Τι είναι το «Δόγμα Πούτιν»

Την αποκρυπτογράφιση της  πολυσχιδούς προσωπικότητας του Ρώσου προέδρου Βλαντιμίρ Πούτιν επιχειρεί ο Γάλλος διανοούμενος και καθηγητής της ρωσικής φιλοσοφίας Μισέλ Ελτσανινόφ, στο νέο του βιβλίο με τίτλο «Στο μυαλό του Πούτιν».

Το βιβλίο, βασίζεται σε πολύχρονη και βαθιά έρευνα για τις φιλοσοφικές και θρησκευτικές επιρροές που δέχθηκε ο Πούτιν, σε μελέτη...

των δημόσιων λόγων του ενώ περιέχει ντοκουμέντα και προβαίνει σε αναλύσεις για τον τρόπο αντίδρασης του Ρώσου ηγέτη σε διάφορα γεγονότα που επηρρεάζουν την χώρα του.

Ο συγγραφέας διαπιστώνει την αγάπη του Πούτιν για τη φιλοσοφία, καθώς η επήρεια κάποιων φιλοσοφικών ιδεών γίνεται αντιληπτή τόσο στους δημόσιους λόγους του όσο και στις πράξεις του. Ο Πούτιν καταλαβαίνει, από πολύ νωρίς, ότι αν θέλει να καθησυχάσει τους πολίτες (ένα συνονθύλευμα από νοσταλγούς του σοβιετικού καθεστώτος, αντικομμουνιστές δημοκράτες, εθνικιστές φιλοσοβιετικούς) για τη σοβαρότητα της σκέψης του και της δράσης του, χρειάζεται ιδεολογικά ερείσματα. Ο Ρώσος πρόεδρος θέλει να αφήσει ανεξίτηλη την σφραγίδα του στην ιστορία και για να το καταφέρει χρειάζεται ιδέες. Ιδέες που έχουν τις ρίζες τους βαθιά στη φιλοσοφία και στην ιστορία της χώρας. Κάπως έτσι εξηγούνται οι πάμπολλες αναφορές του στον Μεγάλο Πέτρο και στην Αικατερίνη Β’, αλλά και στον Κάντ ως «θεωρητικό των αρχών την σύγχρονης δημοκρατίας». Όπως σημειώνει ο συγγραφέας, «η φιλοσοφία βασιλεύει στη Ρωσία του 2014 και είναι ο ίδιος ο πρόεδρος που σηματοδοτεί το κίνημα, με τις αναφορές του στους διανοητές»

Κατά τον Ελτσανινόφ, ο Ρώσος πρόεδρος έχει στο μυαλό του ένα πολύ καλά οργανωμένο σχέδιο, ιεραρχημένο σε επίπεδα, το οποίο ονομάζει «Δόγμα Πούτιν». 
Στο πρώτο επίπεδο βρίσκεται ένα συντηρητικό όραμα που στηρίζεται στη σοβιετική κληρονομιά, αλλά και σε έναν προσποιητό φιλελευθερισμό (για να καθησυχάσει τους Δυτικούς). 
Στο δεύτερο επίπεδο βρίσκεται η θεωρία της Ρωσικής Οδού, ενώ 
στο τρίτο ένα ιμπεριαλιστικό όνειρο εμπνευσμένο από τους ιδεολογικούς θεωρητικούς της Ευρασιατικής Ένωσης. 
«Αυτό το υβριδικό, ασταθές δόγμα επιφυλάσσει σε όλους μας ένα μέλλον ταραχώδες», σημειώνει ο συγγραφέας.

Ο Γάλλος μελετητής στηρίζεται όχι μόνο σε θεωρητικά δεδομένα, αλλά κυρίως στα διάφορα γεγονότα που έλαβαν χώρα στη διάρκεια της Προεδρίας Πούτιν. Μια άλλη πολύ σημαντική πηγή είναι οι ομιλίες του Ρώσου Προέδρου, όπου αντιλαμβάνεται ότι ο Πούτιν δεν λέει ποτέ και τίποτε τυχαία. Σε μια από τις πιο χαρακτηριστικές ομιλίες του, το 2014, δηλώνει χαρακτηριστικά: « Η πολιτική της αναχαίτισης της Ρωσίας, που διατηρήθηκε τον 18ο, τον 19ο και τον 20ο αιώνα, συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Προσπαθούν πάντα να μας στριμώξουν σε μια γωνία γιατί έχουμε θέση και την υπερασπιζόμαστε, γιατί λέμε τα πράγματα με το όνομά τους απέχοντας από κάθε υποκρισία· όμως, υπάρχουν και όρια που, σε ό,τι αφορά την Ουκρανία, οι δυτικοί εταίροι μας τα παραβίασαν. Συμπεριφέρθηκαν άκομψα, ανεύθυνα και αντιεπαγγελματικά».

Το σχέδιο για την Ευρώπη και τον κόσμο

Ο Ελτσανινόφ υποστηρίζει ότι ο Πούτιν έχει στο μυαλό του ένα ολοκληρωμένο και καλά οργανωμένο σχέδιο, όχι μόνο για τη Ρωσία ή την Ευρώπη, αλλά και για ολόκληρο τον κόσμο. Ο Πούτιν θέλει να αποκαταστήσει το κύρος της χώρας του και τον μείζονα ρόλο της παγκοσμίως. Η Ρωσία διαθέτει έναν ιδιαίτερο πολιτισμό, μια ξεχωριστή ταυτότητα και αποτελεί τον θεματοφύλακα αυθεντικών χριστιανικών αξιών. Για τον Πούτιν η Ρωσία είναι μια χώρα που αρνείται να υποκύψει στις επιταγές ενός μονοπολικού και ισοπεδωτικού κόσμου. Οφείλει να υπερασπιστεί την ιδιαιτερότητά της και να ακολουθήσει «τον δικό της δρόμο». Η «Ρωσική οδός» περνάει μέσα από τις ιστορικές ρίζες, τις θρησκευτικές καταβολές και τις αξίες του λαού, όπως η ευσπλαχνία, η αλληλοϋποστήριξη και η κατανόηση.

Το σχέδιο του Πούτιν αποτελείται από δύο βασικούς άξονες. Από τη μια, αυτό που ονομάζει «ρωσικό κόσμο» και περιλαμβάνει τους απανταχού Ρώσους του πλανήτη και από την άλλη τον συντηρητισμό, ένα σύστημα που απεχθάνεται τον αθεϊσμό, τον κοσμοπολιτισμό, το διαδίκτυο και γενικότερα οτιδήποτε έρχεται να αμφισβητήσει ή να διαταράξει την επιβεβλημένη τάξη. Το συντηρητικό μήνυμα του Πούτιν απευθύνεται όχι μόνο στους Ρώσους, αλλά σε όλους τους Ευρωπαίους. Ο Πούτιν είναι πεπεισμένος ότι η Ευρώπη θα πρέπει να βοηθηθεί για να μην χάσει τις παραδοσιακές αξίες και τις χριστιανικές ρίζες της.

«Τα διάφορα σχέδια της ιδεολογίας του Πούτιν έχουν απόλυτη συνοχή. Για την οικοδόμηση της ευρύτερης δυνατής Ευρασιατικής αυτοκρατορίας, ο Πούτιν πρέπει να κινητοποιήσει τον ρωσικό πληθυσμό γύρω από την ιδέα μιας ιδιαίτερης ιστορικής “οδού”, ενώ για να ταχθεί υπέρ του ο υπόλοιπος κόσμος, αποφάσισε να γίνει ο κατεξοχήν απόστολος ενός αντιμοντερνισμού κι ενός αρχαϊκού συντηρητισμού, παραμένοντας έτσι πιστός στην πρωταρχική σοβιετική κληρονομιά του [...] Ο συντηρητισμός της εθνικής ταυτότητας πρέπει να γίνει φάρος για άλλους τους λαούς του κόσμου, ενώ η συντηρητική κινητοποίηση, η οποία εισήχθη και κατευθύνεται από το Πεκίνο, δεν έχει πλέον σύνορα. Και όπως η ΕΣΣΔ δεν ήταν χώρα, αλλά έννοια, η Ρωσία του Πούτιν είναι, εκ νέου, το όνομα μιας ιδέας» καταλήγει ο Ελτσανίνοφ.

Το βιβλίο «Στο μυαλό του Βλαντιμίρ Πούτιν» κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Διάμετρος, έναν νέο εκδοτικό οίκο που προτείνει σύγχρονα δοκίμια με στόχο να συμβάλει στην κατανόηση του σημερινού σύνθετου κόσμου.