( μνημειώδη ομιλία του στο Α’ Συνέδριο της Νέας Δημοκρατίας στην Κασσάνδρα της Χαλκιδικής, περιεχομενοδότησε την πολιτική φιλοσοφία του κόμματος και οριοθέτησε την ιδεολογία του τον Ριζοσπαστικό Φιλελευθερισμό, τόσο από τα «δεξιά», όσο και από τα «αριστερά» του. )Αγαπητοί φίλοι,
Είναι γνωστόν ότι στην κοινή γνώμη υπάρχει μια έντονη προκατάληψη κατά των κομμάτων. Και τούτο γιατί πολλές φορές εκτρέπονται από την αποστολή τους, είτε γιατί προτάσσουν το δικό τους από το γενικό συμφέρον, είτε γιατί προκαλούν πάθη πολιτικά και διχάζουν το έθνος.
Τα κόμματα όμως, παρά τις γνωστές αδυναμίες τους, είναι απαραίτητα – θα έλεγα αναγκαίο κακό – στην δημοκρατία. Γιατί αν...
οι θεσμοί αποτελούν τον σκελετό της δημοκρατίας, τα κόμματα αποτελούν την σάρκα και το αίμα της. Σ’ αυτά ενσωματώνεται και δι’ αυτών εκφράζεται ο λαός. Και δι’ αυτών συνεπώς κατοχυρώνεται η ελευθερία.
Για να μπορούν όμως τα κόμματα να εκπληρώνουν την αποστολή τους πρέπει:
Πρώτον, να έχουν σαφή ιδεολογία και σταθερό προσανατολισμό.
οι θεσμοί αποτελούν τον σκελετό της δημοκρατίας, τα κόμματα αποτελούν την σάρκα και το αίμα της. Σ’ αυτά ενσωματώνεται και δι’ αυτών εκφράζεται ο λαός. Και δι’ αυτών συνεπώς κατοχυρώνεται η ελευθερία.
Για να μπορούν όμως τα κόμματα να εκπληρώνουν την αποστολή τους πρέπει:
Πρώτον, να έχουν σαφή ιδεολογία και σταθερό προσανατολισμό.
Η διαφοροποίηση των κομμάτων ούτε μπορεί, ούτε πρέπει να γίνεται με τα καθ’ έκαστον προγράμματα, τα οποία είναι δυνατόν και να μεταβάλλωνται, προσαρμοζόμενα κάθε τόσο στις εξελισσόμενες συνθήκες. Τα κόμματα οφείλουν να διαφοροποιούνται διακηρύσσοντας τις βασικές και σταθερές αρχές τους. Οφείλουν να χαράσσουν κατευθυντήριες γραμμές και να λαμβάνουν θέσεις σε θεμελιώδη προβλήματα της χώρας, όπως είναι το πολιτικό και κοινωνικό καθεστώς· όπως είναι ο διεθνής προσανατολισμός της χώρας· όπως είναι ο καθορισμός των μακροπροθέσμων επιδιώξεων του έθνους.
Οι πάγιες θέσεις στα βασικά αυτά ζητήματα που απασχολούν ένα έθνος και προδιαγράφουν την πορεία του, δεν μπορεί να είναι πολλές. Εκ των πραγμάτων οι δυνατές επιλογές είναι ολίγες. Συνεπώς η ύπαρξη πολυαρίθμων κομμάτων με αυτοσχέδια προγράμματα, όχι μόνο δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες ενός λαού, αλλά προκαλεί σύγχυση και πολιτική αστάθεια, που είναι η πληγή της δημοκρατίας.
Δεύτερον πρέπει να κατέχωνται από υψηλό αίσθημα ευθύνης.
Οι πάγιες θέσεις στα βασικά αυτά ζητήματα που απασχολούν ένα έθνος και προδιαγράφουν την πορεία του, δεν μπορεί να είναι πολλές. Εκ των πραγμάτων οι δυνατές επιλογές είναι ολίγες. Συνεπώς η ύπαρξη πολυαρίθμων κομμάτων με αυτοσχέδια προγράμματα, όχι μόνο δεν ανταποκρίνεται στις ανάγκες ενός λαού, αλλά προκαλεί σύγχυση και πολιτική αστάθεια, που είναι η πληγή της δημοκρατίας.
Δεύτερον πρέπει να κατέχωνται από υψηλό αίσθημα ευθύνης.
Κατά τεκμήριο σκοπός κάθε κόμματος είναι η ευημερία του λαού. Το κόμμα όμως για να σταθή στα ύψος αυτού του σκοπού, οφείλει χάριν αυτού να υποβάλλεται και σε θυσίες. Και πάντως οφείλει να μη χρησιμοποιή για την πραγματοποίησή του μέσα ανορθόδοξα όπως είναι η δημαγωγία, το ψεύδος και η υποκρισία. Τα κόμματα οφείλουν να καθοδηγούν και να διδάσκουν τον λαό, αντί να τον κολακεύουν· και οφείλουν να καλλιεργούν τις αρετές του, αντί να ενθαρρύνουν τις αδυναμίες του. Άλλωστε η σχέση του πολιτικού προς το λαό είναι σχέση προσφοράς υπηρεσίας. Αν συνεπώς ο πολιτικός είναι ικανός και τίμιος υπηρέτης δεν έχει ανάγκη να κολακεύη τον λαό για να τον υπηρετήση. Ο λαός έχει ανάγκην αυτού.
Τρίτον, πρέπει να είναι δημοκρατικά ωργανωμένα.
Τρίτον, πρέπει να είναι δημοκρατικά ωργανωμένα.
Για να εκπληρώση την αποστολή του ένα κόμμα χρειάζεται χρόνο. Και για να είναι μακρόβιο, πρέπει να είναι δημοκρατικά ωργανωμένο. Δεν πρέπει δηλαδή να ταυτίζη την τύχη του με την τύχη του αρχηγού του. Και αυτό όχι μόνο γιατί δεν μπορεί βιολογικά να καλύψη ένα πρόσωπο την ζωή ενός κόμματος, αλλά και γιατί δεν επιτρέπεται στο κόμμα να επωμίζεται τα σφάλματα ή ακόμη και τα ατυχήματα του αρχηγού του. Η ανανέωση στις περιπτώσεις αυτές της ηγεσίας, όταν γίνεται στον κατάλληλο χρόνο και με τον κατάλληλο τρόπο, ενδυναμώνει το κόμμα με τις καινούργιες ελπίδες που δημιουργεί.
Στην Ευρώπη και στην Αμερική οι αλήθειες αυτές έχουν κατανοηθή. Υπάρχουν κόμματα που ο βίος τους μετριέται με αιώνες και που έδωσαν δεκάδες αρχηγών και πρωθυπουργών. Έτσι μπόρεσαν να εξασφαλίσουν αδιατάρακτη συνέχεια στη δράση τους και σταθερότητα δημοκρατική στην χώρα τους. Βέβαια για να το επιτύχουν, εσυνειδητοποίησαν από πολύ νωρίς την ανάγκη της συνοχής τους, που αποτελεί δύναμη ισχυρότερη από τους αριθμούς.
Στην Ελλάδα, αντιθέτως, τα κόμματα υπήρξαν πάντα προσωπικά και βραχύβια. Όχι τόσο γιατί το ήθελαν οι αρχηγοί τους, όσο γιατί είναι εξ αντικειμένου δύσκολη στον τόπο μας η δημοκρατική οργάνωση των κομμάτων. Και είναι δύσκολη αφ’ ενός γιατί στερούμεθα της σχετικής παραδόσεως και αφ’ ετέρου γιατί η ιδιοσυγκρασία του Έλληνος δεν διευκολύνει προσπάθειες συλλογικές.
Η πολιτική, όμως, είναι κατ’ εξοχήν συλλογική προσπάθεια. Πρέπει πολλοί άνθρωποι να συνεργάζονται ειλικρινά για τον ίδιο σκοπό, στον οποίο και να πιστεύουν. Και να υποτάσσουν σ’ αυτόν τον σκοπό φιλοπρωτίες, εγωϊσμούς και πάθη, που αποτελούν τα νοσηρά σύνδρομα της πολιτικής μας ζωής.
Πρέπει, συνεπώς, ν’ αλλάξωμε νοοτροπία πολιτική, αν θέλωμε να έχωμε στον τόπο μας κόμματα δημοκρατικά ωργανωμένα, που να εξασφαλίζουν πολιτική σταθερότητα και εξελίξεις ομαλές.
Η Νέα Δημοκρατία καλείται να δώση το παράδειγμα. Και ημπορεί να το κάμη, διότι είναι μία μεγάλη, ομοιογενής παράταξη με σαφείς τις ιδεολογικές της θέσεις και με υποδειγματική συνοχή. Και αυτήν ακριβώς την μεγάλη αποστολή έχει το παρόν προσυνέδριο, κατά το οποίο άλλοι ομιλητές θα αναπτύξουν την περαιτέρω διαδικασία της οργανώσεως».
Στην Ευρώπη και στην Αμερική οι αλήθειες αυτές έχουν κατανοηθή. Υπάρχουν κόμματα που ο βίος τους μετριέται με αιώνες και που έδωσαν δεκάδες αρχηγών και πρωθυπουργών. Έτσι μπόρεσαν να εξασφαλίσουν αδιατάρακτη συνέχεια στη δράση τους και σταθερότητα δημοκρατική στην χώρα τους. Βέβαια για να το επιτύχουν, εσυνειδητοποίησαν από πολύ νωρίς την ανάγκη της συνοχής τους, που αποτελεί δύναμη ισχυρότερη από τους αριθμούς.
Στην Ελλάδα, αντιθέτως, τα κόμματα υπήρξαν πάντα προσωπικά και βραχύβια. Όχι τόσο γιατί το ήθελαν οι αρχηγοί τους, όσο γιατί είναι εξ αντικειμένου δύσκολη στον τόπο μας η δημοκρατική οργάνωση των κομμάτων. Και είναι δύσκολη αφ’ ενός γιατί στερούμεθα της σχετικής παραδόσεως και αφ’ ετέρου γιατί η ιδιοσυγκρασία του Έλληνος δεν διευκολύνει προσπάθειες συλλογικές.
Η πολιτική, όμως, είναι κατ’ εξοχήν συλλογική προσπάθεια. Πρέπει πολλοί άνθρωποι να συνεργάζονται ειλικρινά για τον ίδιο σκοπό, στον οποίο και να πιστεύουν. Και να υποτάσσουν σ’ αυτόν τον σκοπό φιλοπρωτίες, εγωϊσμούς και πάθη, που αποτελούν τα νοσηρά σύνδρομα της πολιτικής μας ζωής.
Πρέπει, συνεπώς, ν’ αλλάξωμε νοοτροπία πολιτική, αν θέλωμε να έχωμε στον τόπο μας κόμματα δημοκρατικά ωργανωμένα, που να εξασφαλίζουν πολιτική σταθερότητα και εξελίξεις ομαλές.
Η Νέα Δημοκρατία καλείται να δώση το παράδειγμα. Και ημπορεί να το κάμη, διότι είναι μία μεγάλη, ομοιογενής παράταξη με σαφείς τις ιδεολογικές της θέσεις και με υποδειγματική συνοχή. Και αυτήν ακριβώς την μεγάλη αποστολή έχει το παρόν προσυνέδριο, κατά το οποίο άλλοι ομιλητές θα αναπτύξουν την περαιτέρω διαδικασία της οργανώσεως».
Αυτές τις επισημάνσεις-παρακαταθήκες, απόσταγμα σοφής εμπειρίας, του ιδρυτή της μεγάλης φιλελεύθερης και δημοκρατικής παράταξης της Νέας Δημοκρατίας, οφείλουν σήμερα τα στελέχη και τα μέλη της να τις λάβουν σοβαρά υπ’ όψιν τους.
Και αν πραγματικά δεν θέλουν να συνεχίσουν να βλέπουν να πυκνώνουν οι «στρατιές» των «πρώην» οπαδών του κόμματος, να κινηθούν σοβαρά και αποφασιστικά. Επιβάλλοντας στη σημερινή ηγεσία του να πράξει τα αυτονόητα, που η ίδια δέσμια της δικής της νοοτροπίας, αρνείται να πράξει.
Διαφορετικά ας μην τους εκπλήσσουν ούτε οι αρνητικές δημοσκοπήσεις που «πέφτουν σαν το χαλάζι», ούτε το γεγονός πως η μεγάλη και ιστορική αυτή παράταξη μπορεί στις προσεχείς εκλογές, όποτε και αν διεξαχθούν αυτές, εκτός από μια ακόμη (καταλυτική της περαιτέρω πορείας της) εκλογική ήττα, να υποστεί και μια ιστορικών διαστάσεων συντριβή, που πάντως (για τα όσα έχει ήδη προσφέρει και όσα μπορεί ακόμη να προσφέρει στον τόπο) δεν της αξίζει.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου