Η καλή μέρα Γιάνη από το πρωί φαίνεται…

Το βράδυ της Δευτέρας ο Υπουργός των Οικονομικών δήλωνε στο Star Chanel στην εκπομπή του Ν. Χατζηνικολάου πως η ιδέα για τις 2 συν 2 κατηγορίες ΦΠΑ, μια με μετρητά και μια με πλαστικό χρήμα μείον 3% αντιμετωπίστηκε με ενθουσιασμό από κορυφαίο παράγοντα των εταίρων και θεσμών.

Πριν αλέκτωρ λαλήσει τρεις... προέκυψε πως οι «Θεσμοί» απορρίπτουν το μέτρο για δυο λόγους. Ο ένας επειδή το μέτρο δεν είναι συμβατό με την κοινοτική νομοθεσία... που απαγορεύει τη διάκριση μεταξύ φόρων που πληρώνουν οι πολίτες για το ίδιο προϊόν ή υπηρεσία και ο άλλος αφορά την ελλιπή τεκμηρίωση του αποτελέσματος που θα επιφέρει αυτό το μέτρο.

Δεν είναι η πρώτη φορά που οι εξελίξεις διαψεύδουν υποθέσεις που ο υπουργός των οικονομικών παρουσιάζει ως δεδομένα. Η ιστορία μιας διάψευσης της σκηνής του υψωμένου δαχτύλου και εν γένει ο συνολικότερος χειρισμός της υπόθεσης, όπως και η αποφυγή του βαρετού δείπνου της Ρίγας, καταμαρτυρούν μεγάλες δόσεις ανευθυνότητας του χειρισμού κρίσιμων υποθέσεων.
Το ζήτημα της πολύπλευρης σύγχυσης, αυτό αφορά συνολικότερα την κυβέρνηση του κ. Τσίπρα τόσο σε σχέση με τις εκτιμήσεις για την πορεία των πραγμάτων όσο και την παρουσίαση των συνεπειών στην εγχώρια κοινή γνώμη.
Η «ελαφρότητα» με την οποία χειρίζεται το ζήτημα του ΦΠΑ δεν αποτελεί την εξαίρεση αλλά τον κανόνα της οικονομικής πολιτικής και γενικότερα της κυβερνητικής πολιτικής.
Διαφημίζει πως τα μέτρα θα εφαρμόζονταν από το Σεπτέμβρη, άρα δεν υπήρχε λόγος ανησυχίας για τις επιπτώσεις στη φετινή τουριστική σαιζόν.
Αυτό αποδεικνύει την προχειρότητα και το χρονικό ορίζοντα της οικονομικής πολιτικής.

Του χρόνου δεν θα έχουμε τουριστική σαιζόν για να πληγεί; Κάποιος που θέλει να χτίσει μια ξενοδοχειακή μονάδα και θα πρέπει να υπολογίσει την πορεία των εσόδων τα επόμενα 10 χρόνια για να «ζυγίσει» το χρόνο απόσβεσης και απόδοσης με ποια κριτήρια μπορεί να το κάνει;

Με τη νέα αναδιάταξη του ΦΠΑ υπάρχουν προϊόντα των οποίων η τελική τιμή θα ακριβύνει και άλλα των οποίων η τιμή θα πέσει. Αν κοιτάξει κάποιος αυτές τις κατηγορίες θα διαπιστώσει πως ευνοούνται κυρίως εισαγόμενα όπως τα ποτά, τα αυτοκίνητα, οι ηλεκτρονικές συσκευές και ακριβαίνει π.χ. το ρεύμα που αποτελεί βασικό συντελεστή της παραγωγικής αλυσίδας της χώρας.

Σε μια χώρα εισαγωγών η κυβέρνηση προσπαθεί να αρπάξει ό,τι μπορεί απ’ όπου μπορεί, αδιαφορώντας για τις επιπτώσεις στην οικονομία και το αύριο της χώρας.

Ένα άλλο σημείο είναι η υπερεκτίμηση του μέτρου της χρήσης του πλαστικού χρήματος για την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και η υποτίμηση των κινήτρων των συναλλασσομένων που θεωρούνται ύποπτοι φοροδιαφυγής.

Π.χ. το μέτρο της έκπτωσης τριών ποσοστιαίων μονάδων στις πληρωμές με πλαστικό χρήμα.

Εκ πρώτης όψεως φαίνεται έξυπνο μέτρο που στοχεύει μεταξύ των άλλων και στη φοροδιαφυγή. Ας το προσέξουμε όμως αναλυτικότερα. Ας το αποσυνθέσουμε στα εξ ων συνίσταται όπως θα ’λεγε και ο Αριστοτέλης προκειμένου να προβλέψουμε (το σχεδιάζειν και το προοράν κατά τον φιλόσοφο αποτελούν βασικά στοιχεία διαχωρισμού μεταξύ των ελεύθερων ανθρώπων και των φύσει δούλων...) τις πιθανές συνέπειες.

Σε μια ταβέρνα π.χ. ένας λογαριασμός 100 ευρώ, αν πληρωθεί με κάρτα θα στοιχίζει 115 και αν πληρωθεί με μετρητά 118. Η διαφορά είναι περίπου το φιλοδώρημα που θα αφήσει μια παρέα που κάνει ένα τέτοιο λογαριασμό.

Η πλευρά των πελατών έχει ένα κίνητρο 3 ευρώ δια 4-5 άτομα. Η επιχείρηση από το ΦΠΑ δεν κρατά τίποτα και από τα 100 ευρώ της απόδειξης χωρίς ΦΠΑ θα καταβάλει τα 30-40 ευρώ σαν φόρο εισοδήματος.

Σε μια είσπραξη λοιπόν 118 ευρώ το 50-55% θα αφορά φόρους. Της μένουν άλλα 45-50 ευρώ.

Δυνητικά ο ταβερνιάρης θα βρεθεί στο εξής δίλημμα μπροστά στους πελάτες του: Με πιστωτική κάρτα πληρώνετε 115 ευρώ, χωρίς πιστωτική κάρτα 118 ευρώ και με μετρητά χωρίς απόδειξη 100 ευρώ.

Στις δυο πρώτες επιλογές στην επιχείρηση μένουν περί τα 60 ευρώ, στη δεύτερη 100 ευρώ. Σχεδόν τα διπλά. Οι πελάτες στις πρώτες περιπτώσεις θα πληρώσουν από 29,5 ευρώ ή 28,75 ευρώ με κάρτες.

Στη δεύτερη θα πληρώσουν από 25 ευρώ. Στην περίπτωση της μη έκδοσης απόδειξης ο ταβερνιάρης θα μπορούσε να τους κόψει 10-20 ευρώ επιπλέον και πάλι να είναι κερδισμένος.

Αν κάνει το ίδιο με δέκα παρέες μόνο κάθε βράδυ θα έχει ένα εισόδημα 400 ευρώ καθαρό επιπλέον. Επί 300 βράδια π.χ. που είναι ανοιχτή η ταβέρνα ίσον 120 χιλ. ευρώ το χρόνο.

Αν παρεμπιπτόντως ο δαιμόνιος κ. Βαρουφάκης ( ή Στουρνάρας, Αλογοσκούφης, κλπ) έχει ξαμολήσει παράλληλα τον κομματικό στρατό των λαγωνικών της εφορίας (όπου μόνο με ισχυρό δόντι δίνονται οι καλές θέσεις των ελεγκτών) να ελέγχει ποιους δεν εκδίδουν αποδείξεις θα συμβούν τα εξής.
Ο ταβερνιάρης έχει πιθανότητα 1-2 φορές το χρόνο να περάσουν για έλεγχο. Στην επαρχία μάλιστα που έρχονται από μακριά οι ελεγκτές όλοι ξέρουν πότε φτάνουν σε ένα χωριό ή νησί και κάνουν ελέγχους.

Αν 2 φορές το χρόνο περάσει ο έλεγχος και τον πιάσουν να μην κόβει απόδειξη θα έχει την επιλογή να πληρώσει ένα υψηλό πρόστιμο, σίγουρα μικρότερο από τις 120 χιλ. που έχει κερδίσει ή να «λαδώσει» τους εφοριακούς με 5-10 χιλ. ευρώ και να του μείνουν τα υπόλοιπα 110 χιλ. κέρδος.

Εσείς κ. Βαρουφάκη που γνωρίζετε θεωρία των παιγνίων αλλά και αριθμητική τι θα επιλέγατε στη θέση του ταβερνιάρη, του υδραυλικού ή του ψιλικατζή;

Αν είσαστε πελάτης θα είχατε κάποιο κίνητρο να επιμείνετε για απόδειξη με ή χωρίς κάρτα;

Τα κίνητρα από την πλευρά των πελατών είναι αδιάφορα, από την πλευρά του ταβερνιάρη σημαντικά, να μην κόψει απόδειξη και από την πλευρά του ελεγκτικού μηχανισμού επίσης σημαντικά να συλλάβει μεν αλλά να μην τιμωρήσει τον παραβάτη ταβερνιάρη προς όφελος του δημόσιου ταμείου.

Όλη η εξουσία και ο έλεγχος στο λαό...

Η πλέον πρακτική και αποτελεσματική λύση, την οποία έχω επαναλάβει πολλάκις, είναι η εξής. Το 2014 το κράτος εισέπραξε 7,8 δισ. από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων και 12,2 δισ. από ΦΠΑ εγχώριας κατανάλωσης. Υπολογίζεται πως η φοροδιαφυγή στην Ελλάδα είναι περίπου 10 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το μέσο όρο των φορολογικών εσόδων στην ΕΕ σε συνάρτηση με το ΑΕΠ.

Η μερίδα του λέοντος της φοροδιαφυγής αφορά τις μικρές επιχειρήσεις που λόγω του μεγάλου αριθμού είναι δύσκολο να ελεγχθούν.

Ένα μέτρο στη σωστή κατεύθυνση είναι να δώσεις φοροαπαλλαγή στο 50% του συνόλου των αποδείξεων που υποβάλλουν στη φορολογική δήλωση τα φυσικά πρόσωπα. Έτσι θα έχανε το πολύ 2-3 δισ. από το φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων αφού το μεγαλύτερο μέρος των εξόδων αφορά εταιρείες τηλεφωνίας, σούπερ μάρκετ κλπ που δεν μπορούν να φοροδιαφύγουν, αλλά θα έπιανε το μεγαλύτερο μέρος από την υποτιθέμενη φοροδιαφυγή των 10 δισ. ευρώ.

Γιατί δεν το κάνουν; Προφανώς γιατί θα έχαναν τη δουλειά και τα τυχερά τους οι πελάτες της κομματοκρατίας.







Τριγωνικές...

Ένας άλλος «μύθος» των «προοδευτικών» είναι οι απώλειες εσόδων από την φοροαποφυγή του μεγάλου κεφαλαίου και των πολυεθνικών. Κατ’ αρχήν στην Ελλάδα έχουμε δείγματα μόνο πλέον μεγάλων επιχειρήσεων.

Ο μόνος τρόπος να αντιμετωπιστούν οι τριγωνικές συναλλαγές και η επιλογή φορολόγησης πολυεθνικών σε χώρες με χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές είναι ο ανταγωνισμός των χωρών αυτών με χαμηλούς φορολογικούς συντελεστές, ώστε να επιλέξουν εσένα σαν χώρα φορολόγησης. Καλύτερα λίγα από πολλούς παρά καθόλου... και εξόντωση των λίγων με πολλά.

Κώστας Στούπας 

capita