«Αρνούμαι να ξεστομίσω το όνομα του Μ. Αλεξάνδρου»
δηλώνει στο «Χ», για το ταφικό μνημείο της Αμφίπολης, η πρώην προϊστάμενη της Εφορείας Κλασικών Αρχαιοτήτων Καβάλας, Χάιδω Κουκούλη
«Τότε εντοπίστηκε και ένα τμήμα του περιβόλου μήκους 47 μ. Ήταν πολύ κατεστραμμένο με δυο σειρές διαβρωμένων πωρολίθων .Επιβεβαίωσαν τη αρχική του άποψη ότι πρόκειται για ταφικό τύμβο ,αλλά δεν κίνησαν περεταίρω το ενδιαφέρον του και δυστυχώς δεν επανήλθε στην επόμενη ανασκαφή περίοδο για να σκάψει βαθύτερα σ αυτή τη θέση» σημειώνει η κ. Κουκούλη για τον Δημήτρη Λαζαρίδη...
Συνέντευξη στον Δημήτρη Μπουντά
Μετρημένη, χωρίς καμία διάθεση να ενταχθεί στην παράνοια των τελευταίων ημερών και της σεναριολογίας για τον «ένοικο» του τάφου του τύμβου στον λόφο Καστά, η πρώην προϊστάμενη της Εφορείας Κλασικών Αρχαιοτήτων Καβάλας, Χάιδω Κουκούλη, μιλά στο «Χ» για τους λόγους που δεν της επέτρεψαν να σκάψει εκείνη στην περιοχή, για τις γεωφυσικές έρευνες σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Πατρών, που δημοσίευσε το 2004, αν έχει συληθεί ο τάφος, ενώ συστήνει προς όλους «υπομονή», καθώς κάθε μνημείο έχει την ώρα του που θα δώσει αποκαλύψεις.
Έχετε κάνει μια πολύ σπουδαία μελέτη το 2004 για τον τύμβο στον λόφο Καστά. Ποιος ο λόγος που δεν σκάψατε στην περιοχή;
«Το 2004 δεν ήμουν πια στην υπηρεσία. Είχα συνταξιοδοτηθεί την 31.12.1999. Η γεωφυσική έρευνα, που πραγματοποιήθηκε το 1997-1998 είχε δώσει κάποια αποτελέσματα, τα οποία όμως δεν κριθήκαν τότε επαρκή. Τα πρώτα αποτελέσματα της έρευνας έδειξαν ότι έπρεπε να συνεχισθούν οι γεωφυσικές μετρήσεις και να επαληθευθούν τα αποτελέσματά τους με δοκιμαστικές ανασκαφικές τομές.
Η ομάδα των γεωφυσικών δούλεψε περαιτέρω τα δεδομένα της έρευνας στο εργαστήριο του Πανεπιστήμιου Πατρών με επικεφαλής τον καθηγητή Σ. Παπαμαρινοπουλο. Ένα μέλος μάλιστα της ομάδας ο Λ. Πολυμενάκος τα συμπεριέλαβε στη διδακτορική διατριβή του στο Πανεπιστήμιο Πατρών με επιβλέποντα καθηγητή τον Στ. Παπαμαρινόπουλο. Η μελέτη που δημοσιεύτηκε το 2004 στο περιοδικό Archaeological Prospection συνοψίζει τα πρώτα επεξεργασμένα αποτελέσματα της γεωφυσικής ερευνάς τα οποια διαμόρφωσαν ένα πρώτο μοντέλο για την περαιτέρω έρευνα του τύμβου.
(Εδώ πρέπει να επισημάνω την παρεξήγηση των δεδομένων που παρουσιάστηκε στο τελευταίο δημοσίευμα της 5.9.1014 στο Χρονόμετρο. Το σχέδιο 1 (fig,1) της μελέτης δεν απεικονίζει τα αποτελέσματα της γεωφυσικής έρευνας του τύμβου Κάστα. Όπως σημειώνεται και στο υπότιτλο της εικόνας 1 (fig.1 a-b) πρόκειται για σχεδιαστική απεικόνιση -χωρίς κλίμακα- δυο τύπων ταφικών μνημείων ,τα οποία καλύπτονται από τύμβο. Ο τύπος fig.1 a απεικονίζει τον τυπικό μακεδονικό τάφο με τον δρόμο και το ταφικό κτίσμα και προέρχεται από τη μελέτη των TsokaG.N., PapazachosC,B.TzimasK. “ThededectionofmonumentaltombsburiedinTumulibyseismicrefraction, Geophysics 60(6) 1995, 1735-1742. O τύπος β απεικονίζει παράδειγμα τύμβου με διάφορα πολιτιστικά και ταφικά κτίσματα και προέρχεται από τη μελέτη των Δ.Λαζαρίδη-Κ.Ρωμιοπούλου, Ι.Τουράτσογλου, Ο τύμβος της Νικήσιανης, Εκδόσεις Αρχαιολογκής Εταιρειας Αθηνών 1992. Στη μελέτη, οι γεωφυσικοί προτείνουν μοντέλα -υποθέσεις εργασίας- με βάση τις υψηλές ή χαμηλές ταχύτητες που εντοπίζει ο σεισμογράφος και οι οποίες απεικονίζονται στην εικ. 8., ανοίγοντας περαιτέρω κεφάλαια για έρευνες αυτού του τύπου με σεισμικό τομογράφο. Μετά την ανεύρεση του ταφικού μνημείου στον τύμβο Καστά και τη δημοσίευση του θα υπάρξει η δυνατότητα να αξιολογηθούν τα αποτελέσματα αυτής της πρώτης πρωτοποριακής για την εποχή γεωφυσικής μελέτης του Πανεπιστημίου Πατρών.
Η κάτοψη του λόφου με τα σημεία από τα οποία έγιναν οι μετρήσεις περιμετρικά. Ο μαρμάρινος περίβολος, ο τάφος και οι χώροι του ήταν καταγεγραμμένα στην σεισμική τομογραφία.
Υπήρχαν αναφορές από τη δεκαετία του ’60 και τις ανασκαφές του αείμνηστου Λαζαρίδη για κάτι σημαντικό στην Αμφίπολη. Γιατί καθυστερήσαμε τόσα χρόνια να μάθουμε για τα ευρήματα του τύμβου Καστά;
«Ο αείμνηστος Δ. Λαζαρίδης ήταν εκείνος που εντόπισε τον τεράστιο ταφικό τύμβο και έσκαβε εκεί επί χρόνια,(από το 1965 ως το 1982), αναζητώντας το ταφικό μνημείο χωρίς όμως αποτέλεσμα. Ξέρετε, ως νεοδιορισμένη επιμελήτρια αρχαιοτήτων στην Εφορεία Αρχαιοτήτων Καβάλας το 1965 τον συνόδευσα στις ανασκαφές του στην Αμφίπολη και στα Άβδηρα το 1965 λίγο πριν αποχωρήσει για την Εφορεία Αττικής, στην οποία είχε μετατεθεί. Δούλεψα ως βοηθός του στην πρώτη ανασκαφική έρευνα στον τύμβο Καστά το 1965. Τότε εντοπίστηκε και ένα τμήμα του περιβόλου μήκους 47 μ. Ήταν πολύ κατεστραμμένο με δυο σειρές διαβρωμένων πωρολίθων .Επιβεβαίωσαν τη αρχική του άποψη ότι πρόκειται για ταφικό τύμβο ,αλλά δεν κίνησαν περεταίρω το ενδιαφέρον του και δυστυχώς δεν επανήλθε στην επόμενη ανασκαφή περίοδο για να σκάψει βαθύτερα σ αυτή τη θέση. Επικέντρωσε εκτατέ την ερευνά στο κέντρο του τύμβου. Αυτά είναι παιχνίδια της ζωής και της τύχης.
Είναι κρίμα που δεν έζησε ο πρώτος ανασκαφέας τη χαρά της ανακάλυψης αυτού του μνημείου. Το μεγαλύτερο κρίμα ωστόσο είναι που έφυγε νωρίς από τη ζωή. Ο Δ. Λαζαριδης είχε ακόμα πολλά να προσφέρει στην Αμφίπολη στην αρχαιολογική έρευνα της οποίας είχε αφιερώσει τη ζωή του. Ως έφορος αρχαιοτήτων που τον διαδέχτηκε στην Εφορεία Καβάλας
από το 1965 στήριξα μαζί με όλο το αρχαιολογικό τεχνικό και φυλετικό προσωπικό της Εφορείας Αρχαιοτήτων το ανασκαφικό του έργο στην Αμφίπολη . Μετά το θάνατο του η Εφορεία Αρχαιοτήτων είχε πρώτιστο καθήκον να συντηρήσει και να διαμορφώσει τα μνημεία της αρχαίας πόλης που ο Δ.Λαζαρίδης είχε ανασκάψει. Ανάλογες ήταν οι υποχρεώσεις της 12ης Εφορείας Βυζαντινών Αρχαιοτήτων για τα παλαιοχριστιανικά μνημεία της Αμφίπολης .
Μετά τον θάνατο του Δ. Λαζαρίδη το 1984 βασική προτεραιότητα της Εφορείας Αρχαιοτήτων, παράλληλα με τα δικά της έργα στην Αμφίπολη, ήταν να διαθέσει το προσωπικό της -αρχαιολογικό, τεχνικό, φύλαξης- και τις χρηματικές πιστώσεις της για να συντηρήσει και να αναδείξει πρώτα τα μνημεία που είχε φέρει στο φως με τις ανασκαφές του από το 1956-1984 ο Δ. Λαζαρίδης και ύστερα να συνεχίσει τις ανασκαφικές του έρευνες. Μετά, τα έργα διαμόρφωσης στο μνημειακό βόρειο τείχος, τη συντήρηση της ξύλινης γεφύρας, την κατασκευή στεγάστρου στην ελληνιστική οικία, το πρόγραμμα συντήρησης του πωρόλιθου στο Γυμνάσιο της Αμφίπολης, την ανασκαφή και τη μελέτη του οποίου ολοκλήρωνε με βαθύ αίσθημα ευθύνης η Καλλιόπη Λαζαρίδη, κόρη του Δ. Λαζαρίδη.
Μετά την οργάνωση της έκθεσης και τα εγκαίνια του Μουσείου της Αμφίπολης το 1996 και παράλληλα με τις σωστικές ανασκαφές της Εφορείας στην Αμφίπολη -στις οποίες περιλαμβάνονταν και η ανασκαφή στο ανατολικό νεκροταφείο της αρχαίας πόλης στο πλαίσιο της διάνοιξης του εθνικού δρόμου Θεσσαλονίκης-Σερρών Δράμας που έδωσε λαμπρά ευρήματα -, στάθηκε δυνατό το 1997-98 να ασχοληθούμε με την υπεύθυνη τότε για την Αμφίπολη αρχαιολόγο της Εφορείας Αρχαιοτήτων, Δήμητρα Μαλαμίδου και με τη συνέχεια της ανασκαφικής έρευνας του Δ.Λαζαρίδη στον ταφικό τύμβο Καστά. Μεθοδολογικά, δεν ήταν ότι καλύτερο το να συνέχιζε κάνεις την έρευνα με σκαπτικά μηχανήματα, πολυδάπανη άλλωστε και με μακρόχρονης διάρκειας αποτελέσματα. Έτσι, δόθηκε προτεραιότητα στη συστηματική γεωφυσική ερευνά του τύμβου. Ως αρχαιολόγος δεν έχω καμιά πείρα και τρέμω τα σκαπτικά μηχανήματα στην ανασκαφική έρευνα».
Στο «Χ» στο φύλο της Τρίτης, η συνέχεια της συνέντευξης στην οποία η κ. Κουκούλη μιλάει για την ανασκαφή στο λόφο Καστά, για τον τάφο του Μεγάλου Αλεξάνδρου και τον πιθανό «ένοικο» του τάφου!
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου