Τι έκανε η Ευρώπη στην Ουκρανία;

Ο Ναπολέων μπήκε στη Μόσχα, μόνο για να φέρει τον τσάρο Αλέξανδρο Α' στο Παρίσι. 

Ο Χίλτερ εξαπέλυσε την «επιχείρηση Μπαρμπαρόσα», μόνο για να δουν οι ομοεθνείς του την κόκκινη σημαία να κυματίζει πάνω από το Ράιχσταγκ. 

Και οι σημερινοί ηγέτες της Ε.Ε.- που δεν έχουν σχέση, βέβαια,ούτε με τον Ναπολέοντα, ούτε με τον Χίτλερ- βιάστηκαν να πανηγυρίσουν τη νίκη του «Euromaidan» στο Κίεβο, για να χάσουν μέσα σε τρεις εβδομάδες την Κριμαία, με το Ντονέτσκ, το Χάρκοβο, το Λουγκάνσκ, γενικότερα την πλουσιότερη ανατολική Ουκρανία, να περιμένουν στη σειρά.
Δεν υπάρχει αμφιβολία ότι ο Βλαντιμίρ Πούτιν είναι ένας...
αυταρχικός ηγέτης, ο οποίος εκμεταλλεύεται με κυνικό τρόπο οτιδήποτε εξυπηρετεί το «κρατικό συμφέρον»- από τα σύμβολα της Οκτωβριανής Επανάστασης και της αντιναζιστικής νίκης, μέχρι τον παραδοσιακό ρωσικό εθνικισμό, την Ορθοδοξία και τον πανσλαβισμό. 

Ωστόσο, αν δεν εθελοτυφλεί κανείς μπροστά στην πραγματικότητα, πρέπει να αναγνωρίσει ότι στην παρούσα κρίση δεν ήταν η Ρωσία εκείνη που ήρξατο χειρών αδίκων. Το μεγαλύτερο μερίδιο ευθύνης για την ιστορικών διαστάσεων και αβέβαιης έκβασης γεωπολιτική κρίση που βιώνουμε πέφτει στους ώμους της Ε.Ε.

Η Ε.Ε. κι όχι η Ρωσία έβαλε το πιστόλι στον κρόταφο του Γιανουκόβιτς, εκβιάζοντάς τον «ή μαζί μας, ή εναντίον μας» και πυροδοτώντας την εξέγερση εναντίον του. 

Αξιωματούχοι της Ε.Ε. άφηναν στην άκρη και το τελευταίο διπλωματικό πρόχημα, περιοδεύοντας στην πλατεία Ανεξαρτησίας του Κιέβου αγκαλιά με ηγέτες της αντιπολίτευσης, συμπεριλαμβανομένων των ιδρυτών του ουκρανικού Εθνικοσοοιαλιστικού Κόμματος. Τρεις υπουργοί Εξωτερικών της Ε.Ε. (ο Γερμανός, ο Γάλλος και ο Πολωνός) παγίδευσαν τον Γιανουκόβιτς να υπογράψει συμφωνία με την αντιπολίτευση για την ειρηνική εκτόνωση της κρίσης και στη συνέχεια ξαμόλυσαν τα τάγματα εφόδου της ένοπλης αντιπολίτευσης να τον ανατρέψει, ακυρώνοντας τις δεσμεύσεις τους προτού καν στεγνώσει το μελάνι των υπογραφών τους πάνω στο χαρτί της συμφωνίας. Τέτοιος εξευτελισμός!

Ο υπουργός Εξωτερικών της Εσθονίας είχε ενημερώσει έγκαιρα την Κάθριν Άστον ότι οι ελεύθεροι σκοπευτές που προκαλούσαν αιματοχυσία στο Κίεβο δεν ήταν μπράβοι του Γιανουκόβιτς, αλλά έμμισθοι προβοκάτορες της αντιπολίτευσης. 

Κι αντί η Ε.Ε. να αξιώσει τη σύλληψή τους και την παραπομπή τους σε διεθνές δικαστήριο, νομιμοποίησε την πραξικοπηματική αλλαγή καθεστώτος και την ανάθεση των κρίσιμων πόστων εθνικής ασφαλείας στους ακροδεξιούς υπαίτιους της σφαγής. Δεν βρήκαν ούτε δυο λέξεις διαμαρτυρίας όταν η πρώτη πράξη της νέας κυβέρνησης ήταν να καταργήσει το στάτους των ρωσικών ως επίσημης γλώσσας, προκαλώντας εύγλωττη ανηχυσία στους Ρωσόφωνους, που απειλούνταν να ξεπέσουν σε πολίτες β' κατηγορίας.

Μια τέτοια Ε.Ε. δεν έχει τίποτα το κοινό με την ελεύθερη κοινότητα της αυτοδιάθεσης και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων, όπως θα ήθελε να προσδιορίζεται. 

Είναι μια κοινοπραξία πολιτικής ωμότητας και ιμπεριαλιστικής προβολής ισχύος, μια μεταμοντέρνα νεκρανάσταση των παλιών αυτοκρατοριών, που διαλύθηκαν στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο. Το χειρότερο είναι ότι τούτη τη φορά η «Αυτοκρατορία» έχει στο τιμόνι της πολιτικούς μικρού διαμετρήματος, που αναδείχθηκαν όχι μέσα από τη φωτιά επαναστάσεων, αντεπαναστάσεων και πολεμικών συγκρούσεων, αλλά πάνω στις βελούδινες πολυθρόνες επιχειρηματιών, μιντιαρχών και εταιρειών δημοσκοπήσεων. Ήταν τόσο ανόητοι, που να κάνουν ό,τι έκαναν στο Κίεβο και μετά να καλούν δημοσίως τον Πούτιν να αναγνωρίσει την κυβέρνησή τους και να βάλει βαθιά το χέρι στην τσέπη για να μπορέσει να σταθεί στα πόδια της! Ο πολιτικός κρετινισμός στα καλύτερά του!

Η αντίδραση της Ρωσίας ήταν απολύτως προβλέψιμη για οποιονδήποτε είχε την παραμικρή επαφή με τη ρωσική και ουκρανική πραγματικότητα. 

Η επιστροφή της Κριμαίας στη Ρωσία, όπου πάντα, ουσιαστικά, ανήκε, είναι πλέον δεδομένη και μη αναστρέψιμη- είτε ως οργανικό τμήμα της Ρωσικής Ομοσπονδίας, είτε ως ανεξάρτητη Δημοκρατία, σαν τις αποσχισθείσες από τη Γεωργία Νότια Οσετία και Αμπχαζία. 

Το μέλλον της Ουκρανίας, ως ενιαίας χώρας, διαγράφεται σκοτεινό και οι επιπτώσεις των εξελίξεων στις διεθνείς σχέσεις απρόβλεπτες. Το βέβαιο, όμως, είναι ότι η Ε.Ε. θα πληρώσει βαρύτατο πλήγμα από τις όποιες εξελίξεις- μια παντελώς ανυπόληπτη διεθνής οντότητα, η οποία, σαν τον μαθητευόμενο μάγο του παραμυθιού, αδυνατεί να ελέγξει τα πνεύματα που τόσο αστόχαστα απελευθερώνει και να προστατεύσει τους αφελείς που πίστεψαν στις υποσχέσεις της.

Και ένα δίδαγμα για τα καθ' ημάς. 

Η ουκρανική κρίση μαρτυρεί ότι έχουμε μπει σε μια πολύ αβέβαιη εποχή σκληρών γεωπολιτικών συγκρούσεων, στον άμεσο γεωπολιτικό μας περίγυρο. Αυτή δεν είναι μια εποχή για μετα- πολιτική λάιτ, για πολιτικούς που αναζητούν την ατάκα και τη χαριτωμενιά της ημέρας, για ανέμελους περιπάτους στα χαρούμενα λιβάδια της επικοινωνίας, με ελιές, πικροδάφνες, λιβελούλες, ποτάμια και καλάμια. 

Είναι και πάλι η εποχή της πολιτικής με πι κεφαλαίο, η εποχή των μεγάλων και σκληρότατων αποφάσεων, που θα καθορίσουν το μέλλον αυτής της χώρας και του λαού της για δεκαετίες.

του Πέτρου Παπακωνσταντίνου

*Ο Πέτρος Παπακωνσταντίνου είναι δημοσιογράφος στην Καθημερινή.