Γερμανία, ο εύκολος στόχος

Οι πιο τρομακτικές λέξεις στην αγγλική γλώσσα, σύμφωνα με τον Ronald Reagan, είναι: 
«Είμαι από την πολιτεία και είμαι εδώ για να βοηθήσω.» 
Σήμερα, για κάποιους Ευρωπαίους, είναι: 
«Είμαι από την ΕΕ και είμαι εδώ για να σας ξεμπλέξω.»

Η Γερμανία και το ενιαίο νόμισμα έχουν γίνει αποδιοπομπαίοι τράγοι για τα προβλήματα των κρατών μελών και την αδυναμία της Ευρώπης να ξεπεράσει τις οικονομικές και οικονομικές κρίσεις της ηπείρου. 
Το Βερολίνο κατηγορείται για έλλειψη αλληλεγγύης, επιβολή περιοριστικής πολιτικής και ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της Γερμανίας σε βάρος των άλλων...

Το ευρώ έχει κατηγορηθεί ότι στερεί από τις χώρες την ικανότητα των δικών τους κεντρικών τραπεζών να δράσουν ως δανειστές έσχατης ανάγκης και να παρέχουν απεριόριστη ρευστότητα προς την κυβέρνηση και τις τράπεζες. Και ότι στερεί τους εθνικούς φορείς χάραξης πολιτικής το πεδίου εφαρμογής για να υποτιμήσουν το νόμισμα, με αποτέλεσμα να παγιδεύονται σε ένα φαύλο κύκλο.

Η Γερμανία έγινε το εξιλαστήριο θύμα. Η ίδια θεωρεί τον εαυτό της θύμα και όχι θύτη. Έχει συμβάλει σημαντικά κεφάλαια και ανέλαβε μεγάλο κομμάτι των κινδύνων για στις πέντε διασώσεις μέχρι σήμερα. Και αυτό έχει επηρεάσει τη θέση της την τελευταία δεκαετία όσον αφορά τη δημιουργία θέσεων απασχόλησης, και με τους πραγματικούς μισθούς ελάχιστα υψηλότερους σήμερα από το 1999.

Αλλά το γεγονός είναι ότι κάθε χώρα σε κρίση χρειάζεται ένα εξιλαστήριο θύμα. Είναι δύσκολο να δεχτούμε ότι οι καρποί δεκαετιών σκληρής δουλειάς μπορεί να εξαφανιστούν μέσα σε λίγα χρόνια. Για την Ευρώπη σήμερα, οι επώδυνες μεταρρυθμίσεις στο εσωτερικό μπορεί να επιτευχθούν μόνο με υψηλό βαθμό εθνικής αλληλεγγύης, και είναι δελεαστικό να συσπειρωθούν ενάντια σε μια κοινή Νέμεση για να επιτευχθεί αυτή η αλληλεγγύη.

Η ιστορία των οικονομικών κρίσεων είναι ένας καλός οδηγός για το πώς λειτουργεί όλο αυτό. Πάρτε το Διεθνές Νομισματικό Ταμείο. Αν και ορισμένες από τις συνταγές του, κατά τη διάρκεια της ασιατικής κρίσης 1997-1998 ήταν άστοχες, οι κυβερνήσεις κατάφεραν με την εφαρμογή βασικών μεταρρυθμίσεων - πολλές από τις οποίες η εσωτερικής αντιπολίτευση είχε ματαιώσει για χρόνια - την εθνική αλληλεγγύη κατά του κεφαλαίου. Το κόστος ήταν ότι η παρουσία του ΔΝΤ στην ήπειρο έχει καταστραφεί οριστικά, όπως φαίνεται από την απροθυμία των ασιατικών κυβερνήσεων να δεχθούν τη βοήθειά του κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κρίσης του 2008-09.

Η στρατηγική αυτή, σε κάποιο βαθμό, αποδείχθηκε αποτελεσματική στην Ευρώπη. 
Η Γερμανία είναι ο τέλειος αποδιοπομπαίος τράγος: είναι ο μεγάλη Ευρωπαίος αδελφός ο οποίος είναι σε καλή κατάσταση, συχνά διπλωματικά αδέξιος και με μια 'λεκιασμένη΄ ιστορία που εύκολα αναβιώνει παλιές προκαταλήψεις. Υπάρχει και κάτι άλλο: η διαδικσία αυτή έχει μέχρι στιγμής επιτρέψει σε μετριοπαθείς κυβερνήσεις να διατηρήσουν ελεγχόμενο τον πολιτικό εξτρεμισμό σε μεγάλο βαθμό, ένα αξιοσημείωτο επίτευγμα λαμβάνοντας υπόψη τις βαθιές κοινωνικές αλλαγές που συντελούνται.

Ωστόσο, η αντίληψη και η ανάγκη ύπαρξης του αποδιοπομπαίου τράγου είναι επικίνδυνη. Αυτό που διακυβεύεται για την Ευρώπη δεν είναι τίποτα λιγότερο από την επιβίωση του ευρώ. Οι συγκρούσεις προκαλούν βαθιά ρήγματα μεταξύ κρατών και πολιτών. Έρευνες αποκαλύπτουν ένα υψηλό βαθμό εχθρότητας μεταξύ εθνών. Σκεφτείτε τις φωτογραφίες που δείχνουν Γερμανούς πολιτικούς με ναζιστικές στολές, ή την λανθασμένη αντίληψη στη Γερμανία ότι οι χώρες της κρίσης ζουν χάρη της ευρωπαϊκής πρόνοιας.

Η επανεθνικοποίηση της πολιτικής - με τους πολιτικούς να εστιάζονται όλο και περισσότερο σε εγχώριες στόχους - και οι κατηγορίες εναντίον της νομισματικής ένωσης για τα εθνικά προβλήματα, συναντιούνται σε όλες τις χώρες εξίσου, και έχουν  διαβρώσει την αξιοπιστία των ευρωπαϊκών θεσμών και του ευρώ. Κάνοντας την ολοκλήρωση πιο δύσκολη, αν όχι αδύνατη πολιτικά, αυτό αρχίζει να προκαλεί μόνιμη βλάβη.

Τα θεσμικά όργανα της ΕΕ μπορεί να καταλήξουν στη θέση του ΔΝΤ στην Ασία, με τις κυβερνήσεις να απεμπλέκονται από την Ευρώπη και να στρέφονται προς το εσωτερικό τους. Ποιος είναι ο δρόμος προς τα εμπρός; Το Βερολίνο πρέπει να λάβει περισσότερη ηγεσία στην Ευρώπη. Δεδομένου ότι μπορεί να κατηγορηθεί για τα δεινά όλης της Ευρώπης, η θέση ισχύος της Γερμανίας της δίνει μια ιδιαίτερη ευθύνη. Αυτό σημαίνει ότι πρέπει να σταματήσει να εμποδίζει την οικονομική και δημοσιονομική ένωση, και να ξεκινήσει την διαδικασία πιο δυναμικά. Για την ανάκαμψη της ευρωπαϊκής οικονομίας, θα πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τις εγχώριες διαρθρωτικές ανισορροπίες της.

Δεύτερον, οι χώρες της ΕΕ πρέπει να αναλάβει μεγαλύτερη μερίδα των μεταρρυθμίσεων. Αντί για αποδιοπομπαίους τράγους, οι κυβερνήσεις θα πρέπει να πείσουν τους πολίτες τους ότι η θεμελιώδης αναδιάρθρωση είναι αναγκαία και θα είναι καρποφόρα. Είναι σαφές, όχι μόνο στην Κύπρο και στην Ιταλία, αλλά και σε ολόκληρη την ΕΕ, ότι έχουμε πολύ δρόμο να διανύσουμε ακόμα.

Τρίτον, επιλεγμένες διαδικασίες λήψης αποφάσεων στην Ευρώπη, πρέπει να αφαιρεθούν από την εθνική πολιτική σφαίρα. Η κρίση έχει δείξει ότι, για πολλά ζητήματα διακυβέρνησης της ευρωζώνης, η ανάθεση αποφάσεων στα κυβερνητικά πολιτικά όργανα δεν λειτουργεί. Πρέπει να οικοδομήσουμε ιδρύματα που θα καλύπτουν αυτό το κενό. Η δημιουργία της θέσης Ευρωπαίου υπουργού Οικονομικών, η υπεράσπιση των θεσμικών οργάνων εναντίον των εθνικών συμφερόντων και η ενίσχυση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου είναι οι βασικές και επείγουσες πρωτοβουλίες που πρέπει να ληφθούν.

Η επανεθνικοποίηση των αποφάσεων της πολιτικής διασπάει την Ευρώπη και μπορεί να προκαλέσουν ανεπανόρθωτες βλάβες. Η επιδίωξη αυτών των τριών μέτρων είναι σημαντική, εάν οι Ευρωπαίοι θέλουν να συνεχίσουν την πορεία της ολοκλήρωσης.

sofo10