Η βιωσιμότητα του χρέους

Η έκθεση για τη βιωσιμότητα του χρέους 

η οποία παραδόθηκε από το ΔΝΤ στις αρχές του 2012 ήταν αναγκαία , ώστε το τελευταίο να μπορέσει να συμμετάσχει στη χρηματοδότηση του προγράμματος διάσωσης της Ελληνικής οικονομίας. 
Ηταν αναγκαία διότι το καταστατικό του ΔΝΤ δεν του επιτρέπει να συμμετέχει στη χρηματοδότηση μη βιώσιμων κρατικών χρεών.
Η έκθεση για τη βιωσιμότητα του χρέους μπορεί να θεωρηθεί ότι ήταν κάτι σαν μπούσουλας , ώστε να καταστεί εφικτός ο υπολογισμός των χρηματοδοτικών αναγκών της χώρας.
Όμως, ο τρόπος προσέγγισης της βιωσιμότητας στη συγκεκριμένη έκθεση περιέχει σοβαρές εσωτερικές αδυναμίες και περιορισμούς ως προς την αποτελεσματικότητα της,  πρακτικά, σε πολιτικό επίπεδο....

Προσπαθεί να υπολογίσει τις ανάγκες χρηματοδότησης στηριζόμενη στην αυθαίρετη υπόθεση για σταθερή μακροπρόθεσμη ανάπτυξη της τάξεως του 3% ετησίως, ενώ είναι γνωστό ότι οι προβλέψεις σε μακροπρόθεσμη βάση δεν είναι αξιόπιστες και ότι απαιτείται συνεχής επανεκτίμηση.
Η υπόθεση είναι αυθαίρετη διότι είναι αδύνατον να υπολογισθεί το μελλοντικό ποσοστό ανάπτυξης όταν δεν συνοδεύεται από τον υπολογισμό των απαιτούμενων επενδύσεων οι  οποίες θα τη προκαλέσουν.
Εξάλλου και άλλες υποθέσεις εργασίας στην έκθεση είναι αυθαίρετες και το όλο εγχείρημα μπορεί να χαρακτηρισθεί ως όχι ιδιαίτερα αξιόπιστο δεδομένου της μεταβλητότητας του διεθνούς οικονομικού  και του Ευρωπαικού πολιτικού περιβάλλοντος.
Γιατί ,π.χ να τεθεί ως δεδομένο ότι ένα χρέος της τάξεως του 120% είναι βιώσιμο;
Βάσει ποιών οικονομικών συσχετίσεων προκύπτει ότι η δημιουργία πρωτογενών πλεονασμάτων της τάξεως του 4,5% δεν δημιουργεί ισχυρές αντίρροπες δυνάμεις σε σχέση με την επίτευξη του στόχου για ετήσια ανάπτυξη της τάξεως του 3% για μία δεκαετία ;
Η αναποτελεσματικότητα οφείλεται στο γεγονός ότι η απόκλιση σε σχέση με τις προβλέψεις για την ανάπτυξη δημιουργεί καινούργια δεδομένα για το μέγεθος της απαιτούμενης χρηματοδότησης. Δεν είναι όμως πρακτικά εφικτό κάθε φορά που δημιουργούνται καινούργια δεδομένα για τη χρηματοδότηση –ως αποτέλεσμα των λανθασμένων προβλέψεων- , τα κοινοβούλια των 17 χωρών της Ευρωζώνης να καλούνται να ψηφίσουν νέο πακέτο χρηματοδότησης.
Οι τεχνικές αδυναμίες της έκθεσης και του προγράμματος χρηματοδότησης μόνο με πολιτικές αποφάσεις μπορούν να καλυφθούν για να μπορέσει να λειτουργήσει ομαλά σε μακροπρόθε- σμη βάση. 
Η προ δεκαημέρου παρέμβαση του Β.Σόιμπλε τονίζοντας ότι τα κριτήρια για την εκταμίευση της δόσης των 31,5 δις δεν θα είναι μόνο οικονομικά αλλά και πολιτικά,  προσπαθεί εν μέρει να καλύψει τις συνέπειες αυτών των αδυναμιών καθώς και να υπενθυμίσει τη προτεραιότητα της πολιτικής σχετικά με τις διαφωνίες της Γερμανίας με το ΔΝΤ ως προς την αντιμετώπιση του Ελληνικού προβλήματος.
Η βιωσιμότητα του χρέους είναι συνάρτηση τριών παραγόντων. 
Του μεγέθους του χρέους σε σχέση με το ΑΕΠ,
του μεγέθους της εξυπηρέτησης του, και 
κυρίως των ποσοστών ανάπτυξης.
Η θέση του ΔΝΤ για καινούργιο κούρεμα ,μεθοδολογικά είναι σωστή , αλλά άκαιρη. Διότι ,πολιτικά οι συνθήκες στην ΕΕ δεν είναι ώριμες για τη λήψη μίας τέτοιας απόφασης και διότι το κύριο ζητούμενο για την Ελλάδα είναι η αναζήτηση της ανάπτυξης.
Η συμφωνία με τους εταίρους μας για την εκταμίευση των 31,5 δις ,η
τήρηση των δεσμεύσεων, η επιτάχυνση των μεταρρυθμίσεων ,του εκσυγχρονισμού του κράτους, των ιδιωτικοποιήσεων, της απελευθέρωσης των αγορών, η επανεκκίνηση των δημοσίων έργων, η διοχέτευση των κονδυλίων του ΕΣΠΑ , καλύπτουν ένα μεγάλο κομμάτι του παζλ της βιωσιμότητας του χρέους διότι δημιουργούν συνθήκες και περιβάλλον για την ανάπτυξη. Τα υπόλοιπα κομμάτια του παζλ θα πρέπει να καλυφθούν από την εκπόνηση ενός στρατηγικού σχεδίου ανάπτυξης με επιλεγμένους κλάδους. Η ενέργεια, ο τουρισμός, η αγροτοβιομηχανία , η γεωργία, η ναυτιλία είναι τομείς με εμφανή συγκριτικά πλεονεκτήματα.
Ο τρόπος αντιμετώπισης της βιωσιμότητας του χρέους από το ΔΝΤ με τις σοβαρές αδυναμίες προσέγγισης οδήγησε σε τεχνικά αδιέξοδα.
Οι αποφάσεις θα πρέπει να είναι καθαρά πολιτικές σε Ευρωπαικό  επίπεδο βάζοντας σε δεύτερη μοίρα τις τεχνικές προσεγγίσεις .
Η Ευρώπη δεν στοχεύει να είναι μόνο μία νομισματική ένωση. Εχει και πολιτικά σχέδια. 
Η Ν. Ευρώπη όμως, υποφέρει από πιεστικές δημοσιονομικές προσαρμογές και από τα υψηλά επιτόκια. Η προσαρμογή και οι διαρθρωτικές αλλαγές απαιτούν χρόνο. Είναι όμως απαραίτητες για την μακροπρόθεσμη επιβίωση της Ευρώπης σ’ ένα παγκόσμιο περιβάλλον άκρως ανταγωνιστικό. 
Όμως απαραίτητη είναι και η χαλάρωση των όρων για τη ρευστότητα  και η προστασία των πιεσμένων χωρών της Ν. Ευρώπης από τα υψηλά επιτόκια ώστε επαρκείς πόροι να κατευθύνονται στην ανάπτυξη για να συντηρηθεί η κοινωνική συνοχή ,και όχι στην υψηλή εξυπηρέτηση του χρέους.

03.10.2012  ΠΑΝΑΓΙΩΤΗΣ ΜΠΡΑΤΣΟΣ