Πολιτική ανθρωπομετρία

Γράφει

ο Θανάσης Διαμαντόπουλος

Εδώ και χρόνια δεν παύει να με εκπλήσσει η ποιοτική μετριότητα του ανθρώπινου στελεχικού δυναμικού της ΝΔ.

Πράγματι, το φύσει, θέσει και ιστορία (δοτική, είμαι υποχρεωμένος να αποσαφηνίσω, ελλείψει υπογεγραμμένης) αστικό κόμμα του τόπου κατά την ταπεινή μου κρίση εκπροσωπείται και εκφράζεται πολιτικά κυρίως από μετριότητες, συχνά ανίκανες ή οριακά ικανές να παραγάγουν επεξεργασμένο αστικό πολιτικό λόγο και αστική πολιτική σκέψη κάποιας ποιότητας.

Εύλογα ίσως, στο μέτρο που η παράταξή τους αποφάσισε να αποποιηθεί τις ιστορικές της παρακαταθήκες και να υιοθετήσει ή να μιμηθεί τις μεθόδους και τους λόγους τού, αρχαϊκού και πρωτόγονου, απολύτως λαϊκιστικού τότε ΠΑΣΟΚ, με αποτέλεσμα η ίδια να χάσει κάθε ιδιοπροσωπία... (άρα και κάθε ικανότητα να παράγει ποιότητα, αφού «κανείς ποτέ δεν γίνεται τόσο γελοίος με τις ιδιότητες που έχει όσο με αυτές που προσποιείται ότι έχει»).

Απρόσωπη λοιπόν, ως σύνολο και ως συλλογικό πολιτικό υποκείμενο, η σημερινή «αξιωματική συμπολίτευση», συνακόλουθα δε χωρίς ταυτότητα («ένας διανοούμενος που χορεύει ζεϊμπέκικο δεν γίνεται διανοούμενος-λαός, γίνεται διανοούμενος-τραβεστί» έγραψε πειστικά κάποτε ο Νίκος Δήμου), υπολείπεται σημαντικά ως προς την ποιότητα της ανθρωποσύνθεσης της «αντίπερα» παράταξης, μολονότι αυτή κατά τη διάρκεια της ιστορικής της διαδρομής συμπεριέλαβε στους κόλπους της ό,τι πιο λούμπεν και διανοητικά πρωτόγονο περιείχε η ελληνική κοινωνία (και όχι απλώς το ενέταξε αλλά και το κατέστησε ιδεολογικά, αισθητικά και πολιτισμικά ηγεμονικό, επί χρόνια δε και προσδιοριστικό της ταυτότητάς της).

Έτσι, ακόμη και αν φύγουμε από την πρώτη σειρά του σημερινού εξελιγμένου και «εξευγενισμένου» ΠΑΣΟΚ όπου εντοπίζονται σημαντικές πολιτικές οντότητες με σκέψη, λόγο και ηγετικό διαμέτρημα - π.χ. Βενιζέλος, Λοβέρδος, Διαμαντοπούλου, Πάγκαλος, -παρά τα απεχθή σε πολλούς στοιχεία της προσωπικότητας του τελευταίου -, ακόμη και πιο «πίσω» στην κομματική επετηρίδα θα βρεθούν στελέχη, όπως για παράδειγμα ο Πέτρος Ευθυμίου, ο Παντελής Οικονόμου, στο παρελθόν ο Σταύρος Μπένος και πολλοί άλλοι, τα οποία υπερέχουν κατά πολύ των πρωτοκλασάτων νεοδημοκρατών.

Το ότι, δε, σήμερα - εμφανίζεται να - διεκδικεί την αρχηγία του «κινήματος» άτομο, το οποίο μόλις προχθές ανανέωσε και τη θεωρία της εσωκομματικής δημοκρατίας, δηλώνοντας πως εγγύησή της είναι «ο λαός του κ. Καρχιμάκη», αλλά και τη δομή της ελληνικής γλώσσας με τη φράση «η σημερινή περίοδος είναι μια περίοδο αναστοχασμού», απλώς επιβεβαιώνει τον Μαξ Βέμπερ αλλά και τον Ανδρέα Λασκαράτο, που τόνιζαν τη μακρά διάρκεια και την αντοχή του χθες.

(Αλλωστε και της ΝΔ την ηγεσία διεκδίκησαν πολιτικοί όπως ο Σ. Κούβελας, ο Γ. Σουφλιάς, ο Γ. Κεφαλογιάννης κ.λπ.).

Αυτή λοιπόν η οφθαλμοφανής διαφορά ποιότητας στο στελεχικό δυναμικό των δύο κομμάτων ενδεχομένως ερμηνεύει την αέναη εσωκομματική υπονόμευση ή, έστω, την αμφισβήτηση όλων των διαδόχων του Ανδρέα Παπανδρέου στην κομματική ηγεσία, ενώ ο εκάστοτε αρχηγός της ΝΔ σχεδόν πάντοτε γίνεται - με τη σχετική εξαίρεση του Μιλτιάδη Εβερτ - αντικείμενο δέους, θαυμασμού και άκριτου εκθειασμού εκ μέρους των κομματικών του ακολούθων.

Με αυτή, βέβαια, την προσέγγιση θα μπορούσε να υποστηριχθεί πως η ανθρώπινη μετριότητα της ανθρωποσύνθεσης της ΝΔ υπήρξε η βάση της μέχρι σήμερα ανθεκτικής κομματικής της συνοχής (παρά τη συνύπαρξη στους κόλπους της φιλελεύθερων προχωρημένων εκσυγχρονιστικών και τραγικά λαϊκιστικών στοιχείων). Ωστόσο…

Η πρόσφατη - σχετική και εν μέρει ήδη αναιρεθείσα - ιδεολογική αποσαφήνιση και «απομανωλοποίηση» της «αξιωματικής μας συμπολίτευσης» προσέφερε μεν κάποιο ιδεολογικό ξεκαθάρισμα του κόμματος, δεν είναι εν τούτοις βέβαιο πως θα αυξήσει και τη συνοχή του.

Διότι συνδυάστηκε με την εισδοχή σε αυτό τουλάχιστον ενός πολιτικού με συγκροτημένο ποιοτικό λόγο, διανοητική εμβέλεια, φιλοδοξία και ηγετική στόφα - τέτοια μάλιστα που διευκόλυναν την αποκάθαρσή του από ένα τουλάχιστον αμφιλεγόμενο παρελθόν - ο οποίος δύσκολα μπορεί να προεξοφληθεί ότι θα λειτουργεί ως θαυμαστής του αρχηγού.

Η απειρία, επομένως, του κόμματος στη διαχείριση τέτοιων προσωπικοτήτων είναι εξαιρετικά πιθανόν να προκαλέσει υπονόμευση και της συνοχής του αλλά και της, ούτως ή άλλως, αδύναμης σημερινής ηγεσίας του (η οποία, εν πάση περιπτώσει, δεν διαθέτει και σταθερό πολιτικό στίγμα και έρμα ώστε να κρατηθεί από εκεί)…

Ο Θανάσης Διαμαντόπουλος είναι καθηγητής Πολιτικών Θεσμών και Συγκριτικής Πολιτικής στο Πάντειο Πανεπιστήμιο