Ελλάδα, Ουγγαρία, και το Τεστ της Κυριαρχίας

Του Peter Coy
Οι σκηνές χάους που μεταδόθηκαν πρόσφατα από την Αθήνα ήταν αποκαρδιωτικές. Καθ’ όλη τη διάρκεια της συνεδρίασης της Βουλής για την έγκριση των μέτρων λιτότητας τα οποία μπορούσαν να εγγυηθούν ένα σχέδιο διάσωσης της Ελλάδας, οι ταραξίες μάχονταν εναντίον της αστυνομίας και πυρπολούσαν κτίρια. Μολότωφ και πέτρες των διαδηλωτών έναντι δακρυγόνων και χειροβομβίδων λάμψης της αστυνομίας. Η Nicole Itano της τηλεόρασης του Bloomberg, αναμετάδιδε σχετικά με τις πολιτικές προοπτικές του νομοθετικού σώματος μετά τις κάθε άλλο παρά δημοφιλείς τους θετικές ψήφους για τα μέτρα: 

«Είναι πληγωμένοι, ίσως μοιραία».

Μπορώ να προβλέψω ότι το 2012 θα είναι η χρονιά στην οποία τα ζητήματα που έχουν να κάνουν με την εθνική κυριαρχία θα γίνουν το επίκεντρο των παγκόσμιων συζητήσεων... Συμβαίνει ήδη. Το γκράφιτι σε φωτογραφία με το οποίο κάποιος έχει παραποιήσει την επιγραφή της Τράπεζας της Ελλάδος, ώστε να γράφει «Τράπεζα του Βερολίνου» αποτυπώνει επιτυχημένα το κοινό αίσθημα των Ελλήνων ότι ξένοι πλέον ελέγχουν τη μοίρα τους.

Υπάρχει μια παρόμοια αίσθηση στο κυβερνών κόμμα της Ουγγαρίας Fidesz, το οποίο έχει δεχθεί έντονες επικρίσεις από το εξωτερικό εξαιτίας του ότι ο πρωθυπουργός Viktor Orban έχει γίνει αυταρχικός και αντιδημοκρατικός. Ο György Schöpflin, μέλος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Fidesz και πρώην καθηγητής πολιτικών επιστημών στο University College του Λονδίνου, έγραψε ένα άρθρο στις 6 Φεβρουαρίου για την ιστοσελίδα openDemocracy, στο οποίο εκφράζει τις αντιρρήσεις του απέναντι στην εξωτερική πίεση. «Σε κανέναν δεν αρέσει όταν οι εσωτερικές του υποθέσεις γίνονται αντικείμενο παρεμβάσεων από το εξωτερικό. Αυτό εξηγεί τα πλακάτ της πορείας διαμαρτυρίας που έλαβε χώρα την 21η Ιανουαρίου, “Δεν είμαστε αποικία”», έγραφε ο Schöpflin στο άρθρο του.

Το κυρίαρχο κράτος είναι μία τόσο θεμελιώδης αλλά και τόσο ρευστή έννοια. Τίποτα δεν είναι πιο σημαντικό από το ποιος έχει το μονοπώλιο στη χρήση της εξουσίας - δηλαδή, ποιος είναι κυρίαρχος. Πότε είναι σκόπιμο για μία χώρα ή ομάδα χωρών, να παρεμβαίνουν στις υποθέσεις μιας τρίτης χώρας, όπως η Ευρωπαϊκή Ένωση κάνει τώρα με την Ελλάδα και την Ουγγαρία; Αν πιστεύετε ότι κανείς δεν πρέπει να ενοχλεί την Ελλάδα και την Ουγγαρία, πώς αισθάνεστε απέναντι στον μακαρίτη Μουαμάρ Καντάφι της Λιβύης; Ή τον Μπασάρ αλ-Ασάντ της Συρίας, ο οποίος επιτίθεται ανελέητα στον ίδιο του τον λαό;

Για να αντιληφθήτε καλύτερα ποιο είναι εδώ το διακύβευμα, σας συστήνω ένα άρθρο με τίτλο "Η Επιστροφή της Κυριαρχίας" που περιλαμβάνεται στο τελευταίο τεύχος τού The New Republic από τον Michael Ignatieff, πρώην αρχηγό του Φιλελεύθερου Κόμματος του Καναδά. Οι πρώτες δύο παράγραφοι τού κειμένου είναι διαθέσιμες στο ίντερνετ. Το υπόλοιπο βρίσκεται πίσω από το firewall της TNR. Ο Ignatieff γράφει ότι η κυριαρχία είναι βαθύτερη και πιο ισχυρή από την εκάστοτε κυβέρνηση, η οποία έρχεται και φεύγει. «Επιτρέπουμε στους εαυτούς μας να διαφωνούν, μερικές φορές ριζικά, με την κυβέρνηση γιατί σεβόμαστε την κυρίαρχη αρχή που μας κρατάει ενωμένους. Οι άνθρωποι που βρίζουν τον πρόεδρο των Ηνωμένων Πολιτειών εξακολουθούν να σηκώνονται όρθιο όταν εκείνος μπαίνει στο δωμάτιο».

Η ομάδα Tea Party του Ρεπουμπλικανικού Κόμματος φάνηκε έτοιμη να αμφισβητήσει όχι μόνο την κυβέρνηση αλλά και το ίδιο το κυρίαρχο κράτος το περασμένο καλοκαίρι, όταν τα μέλη της εξέφρασαν θετική στάση απέναντι σε ενδεχόμενη χρεοκοπία των ΗΠΑ υπό το βάρος τους δημόσιου χρέους. Αυτό εξέπληξε πολλούς ανθρώπους που θεώρησαν ότι οι άνθρωποι αυτή ξεπέρασαν τα εσκαμμένα. Αλλά ποιος μπορεί να προσδιορίσει πού ξεκινούν ακριβώς τα εσκαμμένα; Το ζήτημα τίθεται ξανά και ξανά, από την Ελλάδα ως την Ουγγαρία και τη Συρία και από τη Ρωσία ως τις ΗΠΑ. Πότε μία κυβέρνηση θεωρείται ότι υπερβαίνει τη νόμιμη εξουσία της; Πότε η διαφωνία (με σεβασμό προς το κυρίαρχο κράτος) μετατρέπεται σε επανάσταση (που αποτελεί μία πρόκληση για το κυρίαρχο κράτος); Είναι ένα επικίνδυνο θέμα, ωστόσο δεν πρόκειται να αποσιωπηθεί.

Ο Coy είναι οικονομικός συντάκτης του BusinessWeek Bloomberg.