Ξαφνικά ένα αισιόδοξο σενάριο από τις Βρυξέλλες!

Δύο χρόνια μετά την έναρξη της ευρωπαϊκής κρίσης χρέους που συνέτριψε την εμπιστοσύνη στην οικονομία και την πολιτική της ευρωπαϊκής νομισματικής ένωσης, θα ήταν τρέλα να υποστηρίξει κανείς ότι διαβλέπει κάπου σύντομα το τέλος της κρίσης.  

Κι όμως αυτό  ισχυρίστηκε ο Μαρκ Μόμπιους, διαχειριστής του Franklin Templeton την περασμένη βδομάδα: «Η ευρωπαϊκή κρίση δεν είναι τόσο μεγάλη και τρομερή όσο πιστεύει ο κόσμος. Τα κράτη βρίσκονται σε διαπραγματεύσεις και αυτό παίρνει χρόνο», είπε.

Εμείς δεν θα συμφωνήσουμε, θεωρούμε μάλλον ότι ο Μόμπιους είναι γνωστός contrarian, όμως φαίνεται ότι το κλίμα έχει όντως αλλάξει σε ευρωπαϊκό επίπεδο και ότι... παρόμοιες αν όχι αντιλήψεις, πάντως ελπίδες, διακατέχουν και την ευρωπαϊκή γραφειοκρατία, τον κόσμο των Βρυξελλών.  

Όλες αυτές οι ελπίδες συνοδεύονται όμως από πολλά ‘αν’ που δεν είναι καθόλου βέβαιο ότι θα υλοποιηθούν.  

Αν, για παράδειγμα, η προσφορά απεριόριστης ρευστότητας για τρία χρόνια από την ΕΚΤ μέσω της οποίας οι ευρωπαϊκές τράπεζες άντλησαν κοντά 0.5 τρις ευρώ βοηθήσει να ξεπαγώσουν οι πιστωτικές αγορές, 

αν η Πορτογαλία, η Ιρλανδία και η Ιταλία καταφέρουν να εφαρμόσουν τα διαρθρωτικά τους προγράμματα, 

αν η Ισπανία εντείνει τις προσπάθειές της, αν οι ηγέτες της Ευρωζώνης καταφέρουν να οικοδομήσουν ένα αξιόπιστο τείχος προστασίας για την Ιταλία και την Ισπανία με τη συνδρομή των ευρωπαϊκών ταμείων διάσωσης και του ΔΝΤ και αν, 

τελικά, επιτευχθεί η αναχρηματοδότηση ενός πολύ μεγάλου όγκου κρατικών ομολόγων που ωριμάζουν μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2012, τότε ναι, σαφώς και η Ευρώπη έχει ελπίδες…

Όλα θα κριθούν στο πρώτο εξάμηνο του 2012

Η κυρίαρχη εκτίμηση στις Βρυξέλλες είναι πως όλα θα κριθούν στο πρώτο εξάμηνο του 2012. Αν αυτό βγει χωρίς μείζονα ατυχήματα, στη συνέχεια η κατάσταση θα βελτιωθεί.

Ίσως επειδή φοβούνταν τα χειρότερα, η ευρωπαϊκή γραφειοκρατία έχει θεωρήσει ως πολύ σημαντική πρόοδο τις αποφάσεις της ευρωπαϊκής συνόδου της 9ης Δεκεμβρίου, με την έγκριση του λεγόμενου νέου δημοσιονομικού συμφώνου από όλες τις χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης πλην Βρετανίας, καθώς και το ότι ο νέος πρόεδρος της ΕΚΤ Μάριο Ντράγκι τοποθετήθηκε θετικά απέναντι σε αυτό.

«Ο δρόμος είναι μακρύς, πολύ πιο μακρύς απ’ ό,τι περιμέναμε αλλά δεν υπάρχει αμφιβολία ότι υπάρχει η θεμελιώδης πολιτική βούληση ώστε η Ευρώπη να κινηθεί μπροστά ως ένωση. Έχουμε το ηθικό καθήκον να συνεχίσουμε την αποστολή μας», δήλωσε χαρακτηριστικά ο πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου Χέρμαν Βαν Ρομπέι, ανακοινώνοντας την επόμενη, 17η σύνοδο κορυφής των Ευρωπαίων ηγετών από την αρχή της κρίσης για τις 30 Ιανουαρίου με στόχο την επεξεργασία μια στρατηγικής ανάπτυξης.

Χαρακτηριστική της αλλαγής κλίματος στις Βρυξέλες είναι το ότι οι συζητήσεις σχετικά με το ενδεχόμενο διάρρηξης της Ευρωζώνης έχουν κοπάσει. Υπάρχει βελτίωση στο γενικό αίσθημα, αν και δυστυχώς αφήνει απέξω την Ελλάδα. Για μας οι προοπτικές θεωρούνται όλο και πιο μαύρες, όπως φάνηκε και από την τοποθέτηση, μόλις χτες, του προέδρου της Royal Bank of Scotland, που είπε ότι ακόμη θεωρεί πως μια μικρή χώρα θα φύγει από την Ευρωζώνη – φωτογραφίζοντάς μας…

Μέσα σε αυτό το βελτιωμένο κλίμα έγινε την περασμένη βδομάδα και η πρώτη συνάντηση εργασίας σε επίπεδο ανώτατων αξιωματούχων προκειμένου να προσδιοριστούν οι λεπτομέρειες του δημοσιονομικού συμφώνου και, παρά τις εμφανείς εντάσεις μεταξύ των κρατών μελών της Ευρωζώνης και των κρατών μελών μόνο της ΕΕ, θεωρήθηκε ότι πήγε καλά. Σύμφωνα με διπλωματικές πηγές, γίνεται μάλιστα προσπάθεια ώστε να γυρίσει πίσω στο τραπέζι των διαπραγματεύσεων και η Βρετανία προκειμένου να μην  διαρραγεί η ενότητα της ΕΕ.

Τι γίνεται με το ‘τείχος ασφαλείας’

Ένα μεγάλο ερώτημα ωστόσο παραμένει μετέωρο κι έχει να κάνει με το τείχος ασφαλείας που πρέπει να χτιστεί για την προστασία της Ιταλίας και της Ισπανίας από τους ‘εκδικητές’ των αγορών ομολόγων.  

Επί του παρόντος η Ευρωζώνη διαθέτει ως μηχανισμό διάσωσης το Ευρωπαϊκό Ταμείο Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας ύψους 440 δις ευρώ, το οποίο χρησιμοποιείται ήδη για τη χρηματοδότηση της Ιρλανδίας και της Πορτογαλίας και θα χρησιμοποιηθεί επίσης για τη χρηματοδότηση του δεύτερου ελληνικού προγράμματος. 

Τον επόμενο Ιούλιο το ταμείο αυτό θα πρέπει να αντικατασταθεί από τον Ευρωπαϊκό Μηχανισμό Σταθερότητας, δηλαδή τον μόνιμο ευρωπαϊκό μηχανισμό, όμως οι τελικές λεπτομέρειες που αφορούν τη δομή και τη λειτουργία του μηχανισμού αυτού δεν έχουν ξεκαθαρίσει ακόμη. 

Σε περίπτωση που ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας που θα έχει δανειοδοτική ισχύ 500 δις ευρώ ενεργοποιηθεί τον Ιούλιο, αλλά κυρίως σε περίπτωση που του χορηγηθεί τραπεζική άδεια – όπως ζητάει η Γαλλία αλλά αρνείται η Γερμανία –, όλα καλά. 

Η Ευρωζώνη θα έχει αποκτήσει κάτι ουσιαστικό καθώς οι νέες δημοσιονομικές συμφωνίες θα έρθουν να πατήσουν πάνω σε ισχυρότερη οικονομική στήριξη. Ως τότε υπάρχει περίπτωση να έχουν δώσει και τα 150 δις ευρώ οι κεντρικές τράπεζες των κρατών μελών της ΕΕ στο ΔΝΤ προκειμένου να χρηματοδοτήσει την Ιταλία και την Ισπανία. Ωστόσο οι Ευρωπαίοι που επιμένουν στη συμμετοχή και των εκτός Ευρώπης κρατών είναι αμφίβολο αν θα την πάρουν. Γιατί η Ρωσία, η Κίνα και η Ινδία να θελήσουν να αναλάβουν υποχρεώσεις που δεν θέλει να αναλάβει η Γερμανία;  

Τρία μαύρα σύννεφα

Η αλλαγή αίσθησης και η επιστροφή στην αισιοδοξία δεν πρέπει να ξεγελά. Υπάρχουν τρία μαύρα σύννεφα στο μεσοπρόθεσμο ορίζοντα. 

Το πρώτο έχει να κάνει με την κατάσταση της οικονομίας της Ευρωζώνης. 

Οι εκτιμήσεις λένε ότι η Ευρωζώνη θα περάσει σε ύφεση μέσα στο πρώτο τρίμηνο του 2012 κι αυτό θα δυσκολέψει ακόμη περισσότερο την αγωνιώδη προσπάθεια των κρατών της ευρωπαϊκής περιφέρειας να θέσουν σε τάξη τα δημόσια οικονομικά τους. 

Το δεύτερο έχει να κάνει με το ενδεχόμενο ενός ελληνικού ‘ατυχήματος’. Μπορεί οι διαπραγματεύσεις για το PSI να προχωράνε, όμως είναι ακόμη αμφίβολο πώς θα καταλήξουν, αν θα έχουμε δηλαδή ελεγχόμενη ή ανεξέλεγκτη αναδιάρθρωση του ελληνικού χρέους και τι θα σημάνει αυτό για την Ελλάδα και τις εδώ τράπεζες αλλά και για την Πορτογαλία και την Ιρλανδία. 

Και το τρίτο έχει να κάνει με τις γαλλικές εκλογές του Μαΐου. 

Το Μάιο ο Γάλλος πρόεδρος Νικολά Σαρκοζί θα αντιμετωπίσει στις κάλπες τον υποψήφιο των Σοσιαλιστών Φρανσουά Ολάντ που μέχρι στιγμής προηγείται στις δημοσκοπήσεις. 

Ο Ολάντ επικρίνει την ενδοτικότητα του Σαρκοζί στις γερμανικές θέσεις και ζητά ισχυρότερο ρόλο για την ΕΚΤ και τη δημιουργία ευρωομολόγου – που όμως και τα δύο τους αποτελούν κόκκινες γραμμές για τους Γερμανούς.

sofokleous10