Κι ενώ κάθε μέρα που περνά οι αγορές, ιδίως οι χρηματιστηριακές, πιάνουν νέα αρνητικά ρεκόρ, οι δημοσιογράφοι και οι πολιτικοί τους προϊστάμενοι... το βιολί - βιολάκι.
Κάτι συμβαίνει εκεί έξω μακριά στην Εσπερία, αλλά εμείς εδώ έχουμε σωθεί με τις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου. Δείτε παράδειγμα συζήτησης ανάμεσα σε δημοσιογράφο και τον αναπληρωτή υπουργό Φ. Σαχινίδη σε ραδιοφωνική εκπομπή την περασμένη Παρασκευή 5.8:
Δημοσιογράφος: «Είστε ένα δραματικά επίκαιρο πρόσωπο, όχι μόνο για την κατάσταση που βιώνει η ελληνική οικονομία, αλλά και για τις νέες εξελίξεις στον χώρο της Ευρώπης. Αυτή η κλιμάκωση των πιέσεων, η κρίση χρέους, οι ασφυκτικές πιέσεις στις αγορές ομολόγων της Ιταλίας και της Ισπανίας, ενδεχομένως αύριο κι άλλων χωρών, τι σηματοδοτεί; Μια βίαιη επίθεση των κερδοσκόπων απέναντι στην ευρωζώνη;».
Φ. Σαχινίδης: «Σίγουρα είναι η κρισιμότερη στιγμή που βιώνει η ευρωζώνη από τη στιγμή που συγκροτήθηκε, το 1999. Αυτό το οποίο είχε πει η ελληνική κυβέρνηση απευθυνόμενη προς τους Ευρωπαίους εταίρους στις αρχές του 2010, ότι "πρέπει να στηρίξετε την Ελλάδα διότι η επίθεση την οποία δέχεται, εάν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και γρήγορα, μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για να δεχτεί σκληρότερες επιθέσεις η ίδια η ευρωζώνη", τελικά επιβεβαιώνεται».
Δημοσιογράφος: «Δυστυχώς».
Φ. Σαχινίδης: «Δυστυχώς επιβεβαιώνεται. Επιβεβαιώνεται βέβαια και η ορθότητα της προσέγγισης της ελληνικής κυβέρνησης και του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος έγκαιρα ειδοποίησε τους ομολόγους του ότι το πρόβλημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η χώρα μας δεν είναι ένα πρόβλημα ελληνικό, αλλά ένα πρόβλημα που σχετίζεται με το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ευρωζώνης. Τότε έσπευσαν πολλοί να πουν ότι "Η Ελλάδα αναζητά μια ακόμη ευκαιρία ή, αν θέλετε, επικαλείται την επίθεση αυτή για να ξεφύγει..."».
Δημοσιογράφος: «Είχαμε κακό όνομα».
Φ. Σαχινίδης: «Είχαμε κακό όνομα, ότι προσπαθούμε να ξεφύγουμε από τις ευθύνες που μας αντιστοιχούν. Όμως εμείς με όλες τις αποφάσεις, τις δύσκολες για την κοινωνία και τους Έλληνες πολίτες, που έχουμε πάρει όλο αυτό το χρονικό διάστημα, δείξαμε ότι έχουμε τη διάθεση να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που οδήγησαν τη χώρα μας σε αυτό το σημείο και σε αυτή την κατάσταση. Ταυτόχρονα όμως τους καλούσαμε – έχοντας δείξει πλέον πραγματικά ότι πολιτικά είμαστε διατεθειμένοι να αναλάβουμε το κόστος της προσπάθειας που πρέπει να κάνει η Ελλάδα – να αναλάβουν κι αυτοί τις ευθύνες τους».
Δημοσιογράφος: «Δεν τους πείσαμε όμως».
Τι επιβεβαιώθηκε;
Προσέξτε τι συζητούσαν την ημέρα που στα διεθνή χρηματιστήρια, ιδίως της Ευρώπης και της Αμερικής, οι καθοδικές τάσεις έφταναν… αισίως στο χαμηλότερο σημείο μετά το μεγάλο κραχ του φθινοπώρου του 2008. Έλεος, κύριοι! Αυτό είναι το πρόβλημα; Αν πείσαμε ή δεν πείσαμε τους «εταίρους»; Το «κακό όνομα» της χώρας; Ή το γεγονός ότι η χώρα έχει τεθεί υπό ένα αδίστακτο καθεστώς που διαρκώς την οδηγεί από το κακό στο χειρότερο;
Ποιος νοήμων άνθρωπος σήμερα έχει έστω και την παραμικρή αμφιβολία ότι βαδίζουμε με μαθητική ακρίβεια προς την πτώχευση; Ή μήπως δεν πειράζει επειδή το «ευρωπαϊκό» ταμπεραμέντο σας θα το αντέξει; Τι επιβεβαιώθηκε;
● Επιβεβαιώθηκε το ότι θα τα βγάλουμε πέρα μόνοι μας, όπως διατυμπάνιζε ο Παπανδρέου στις αρχές του 2010;
● Επιβεβαιώθηκε ότι με την επιβολή του μνημονίου θα αρχίσει να παράγει πλεονάσματα το Δημόσιο και θα αρχίσει να μειώνεται το χρέος για να βγει η Ελλάδα ξανά στις αγορές έως τις αρχές του 2012 σε συνθήκες οικονομικής ανάκαμψης;
● Επιβεβαιώθηκε έστω και ένας από τους επίσημους δημοσιονομικούς στόχους του μνημονίου;
● Επιβεβαιώθηκε ότι με το Μεσοπρόθεσμο και την εκποίηση της χώρας γλιτώσαμε από τη χρεοκοπία;
● Ή μήπως γλιτώσαμε τη χρεοκοπία για να πέσουμε στην «επιλεκτική πτώχευση»;
Έως πότε θα ανεχόμαστε τέτοια δημοσιογραφία; Λες και δεν συμβαίνει απολύτως τίποτε. Λες και η χώρα δεν στενάζει κάτω από απανωτές πολιτικές «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης». Λες και η ελληνική οικονομία δεν βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση σε συνθήκες πρωτοφανούς ύφεσης. Λες και δεν ήταν οι ίδιοι που μας πούλαγαν μόλις πριν από λίγες ημέρες πώς η Ελλάδα επιτέλους διασώθηκε και άλλα τέτοια φούμαρα.
Αλήθεια, πού είναι όλοι αυτοί που ως «ειδικοί» προεξοφλούσαν κάλμα στις αγορές μετά τις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου; Πού είναι όλοι αυτοί που μιλούσαν για ξεπέρασμα της κρίσης; Πού χώθηκαν; Σε ποια τρύπα εξαφανίστηκαν; Θα βγουν άραγε ποτέ να απολογηθούν για όλες αυτές τις ανοησίες που αράδιασαν στο φιλοθέαμον κοινό;
Συνωμοσιολογία
Μπορεί η διατεταγμένη δημοσιογραφία να κάνει σαν να μην ξέρει τίποτε για τον φόνο, αλλά το πρόβλημα με τη νέα τροπή της κρίσης δεν βρίσκεται σε κάποιες δήθεν επιθέσεις κερδοσκόπων, που απειλούν την άσπιλη και αμόλυντη «Ευρώπη». Αυτά είναι οικονομική συνωμοσιολογία επιπέδου «Βίπερ». Το αγαπημένο είδος αναγνώσματος του υπουργού οικονομικών κ. Βενιζέλου:
Η αλήθεια είναι ότι η τροπή της κρίσης πυροδοτήθηκε όχι από κερδοσκοπικές τοποθετήσεις, αλλά από μαζικές ρευστοποιήσεις τίτλων στις αγορές των ομολόγων, των μετοχών και των εμπορευμάτων. Τι πυροδότησε αυτό το μαζικό ξεπούλημα τίτλων; Κυρίως η πρόβλεψη ότι η κρίση χρέους θα επιδεινωθεί δραματικά τόσο στην ευρωζώνη όσο και στις ΗΠΑ.
Όμως αυτό που λειτούργησε ως θρυαλλίδα για τα αγελαία ένστικτα των αγορών ήταν οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου της Συνόδου Κορυφής. Από την πρώτη στιγμή επισημάναμε ότι οι αποφάσεις αυτές, εκτός όλων των άλλων, εμπεριείχαν τη δυνατότητα μιας τέτοιας αλυσιδωτής αντίδρασης, η οποία θα μπορούσε να δημιουργήσει συνθήκες πανικού στις αγορές. Κι αυτό έγινε.
Μαζικό «ξεφόρτωμα»
Αφού κατακάθισε ο κουρνιαχτός της προπαγάνδας και οι επενδυτές των αγορών συνειδητοποίησαν ότι πρόκειται για μια έντεχνη προσπάθεια των μεγάλων τραπεζών να ξεφορτωθούν το ελληνικό χρέος εν όψει της «επιλεκτικής πτώχευσης» της Ελλάδας, άρχισαν μαζικά να ξεφορτώνονται ομόλογα της ευρωζώνης.
Ακολούθησε η εκποίηση τραπεζικών μετοχών και το ντόμινο βρέθηκε σε εξέλιξη. Από τις 26 Ιουλίου που άρχισε η μαζική ρευστοποίηση έως τις 5 Αυγούστου είχαν ήδη χαθεί πάνω από 4,3 τρισ. δολ της κεφαλαιοποίησης των μεγάλων χρηματιστηρίων της Αμερικής, της Ευρώπης και της Ασίας. Ενώ πάνω από 5 τρισ. δολ. σε τρέχουσα αξία ομολόγων, κυρίως κρατικών, είχαν πουληθεί στη δευτερογενή αγορά.
Ο πανικός αυτός των αγορών έφερε και την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ από τη Standard & Poor's, σε μια προσπάθεια των οίκων αξιολόγησης να μην επαναλάβουν το φιάσκο του προηγούμενου κραχ, που τους έπιασε στον ύπνο. Η υποβάθμιση αυτή με τη σειρά της επιδείνωσε τις προσδοκίες των αγορών χρέους και ο πανικός εντάθηκε.
Οι συνθήκες αυτές είναι ιδανικές για όσους θέλουν να κερδοσκοπήσουν, ειδικά με ανοιχτές πωλήσεις (short selling ) ομολόγων και κυρίως μετοχών, αλλά το πρόβλημα δεν βρίσκεται σ’ αυτούς. Βρίσκεται στο γεγονός ότι οι κυβερνήσεις και οι θεσμοί της «παγκόσμιας διακυβέρνησης», στους οποίους ορκίζεται ο κ. Βενιζέλος, ενίσχυσαν με κάθε τρόπο και μέσο την πλασματική διόγκωση των αγορών, ιδίως των τραπεζών.
Οι ΗΠΑ τροφοδότησαν τα δυο προηγούμενα χρόνια με πάνω από 16 τρισ. δολ. ρευστό χρήμα τις τράπεζες και τις αγορές κεφαλαίου. Όχι μόνο τις δικές τους, αλλά και τις ευρωπαϊκές. Οι τράπεζες βρήκαν την ευκαιρία και αξιοποίησαν αυτό το τζάμπα χρήμα διογκώνοντας ακόμη περισσότερο την κερδοσκοπία με ομόλογα και μετοχές. Το αποτέλεσμα ήταν σήμερα οι τράπεζες και οι αγορές πλασματικού - εικονικού κεφαλαίου να είναι πιο διογκωμένες απ’ ό,τι ήταν πριν από το μεγάλο κραχ του φθινοπώρου του 2008.
Τα παγκόσμια χρηματοπιστωτικά διαθέσιμα έφτασαν στα τέλη του 2010 τα 212 τρισ. δολάρια, 11 τρισ. δολ. περισσότερα από το 2009. Το 2007 το ύψος αυτών των διαθεσίμων ήταν 202 τρισ. δολάρια και λόγω του κραχ έπεσαν στα τέλη του 2008 στα 175 τρισ. δολάρια. Η εκτίναξη αυτή μέσα στα επόμενα δυο χρόνια οφείλεται κατά κύριο λόγο σε δυο παράγοντες:
● Αφενός στην αύξηση της κεφαλαιοποίησης των χρηματιστηρίων διεθνώς, που από 34 τρισ. δολάρια στα τέλη του 2008 πήγε στα 54 τρισ. δολάρια στα τέλη του 2010.
● Κι αφετέρου στον όγκο των κρατικών ομολόγων, που από 32 τρισ. δολάρια το 2008 ανέβηκαν στα 42 τρισ. δολάρια το 2010.
Επιρρεπής σε κραχ!
Ωστόσο η παγκόσμια οικονομία δεν μπόρεσε να ανακάμψει ούτε με όρους επενδύσεων ούτε με όρους κατανάλωσης. Ακόμη και οι πωλήσεις των πολυεθνικών σε παγκόσμιο επίπεδο το 2010 εξακολουθούν να υστερούν έναντι του 2008. Το 2008 ήταν 33,3 τρισ. δολάρια και το 2010 έκλεισαν στα 32,9 τρισ. δολάρια.
Οι επενδύσεις των πολυεθνικών βρίσκονται ακόμη σε αναστολή και η ανεργία συνεχίζει να καλπάζει. Αυτό σημαίνει ότι η εκτίναξη των χρηματαγορών έγινε όχι τόσο στη βάση της επέκτασης της πραγματικής οικονομίας, αλλά της μεγαλύτερης κερδοσκοπίας με μετοχές και κρατικά ομόλογα. Κι αυτό το εξασφάλισαν οι πολιτικές κρατικής επιδότησης των τραπεζών και των αγορών παγκοσμίως, με τους λαούς να πληρώνουν βαρύ τίμημα και τα κρατικά χρέη να βρυχώνται επικίνδυνα ακόμη και στις ΗΠΑ.
Μόνο που, εκτός από μια ακόμη πιο πλασματική – δηλαδή εικονική – ανάκαμψη, αυτό που πέτυχαν αυτές οι πολιτικές ήταν να δημιουργήσουν μια πολύ περισσότερο ασταθή και επιρρεπή σε κραχ παγκόσμια οικονομία. Κι αυτό ζούμε αυτές τις ημέρες.
Πώς προσπαθεί να απαντήσει η «παγκόσμια διακυβέρνηση»; Με τον ίδιο γνωστό τρόπο. Η ΕΚΤ βγήκε να ξαναγοράσει κρατικά ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά, κυρίως της Ισπανίας και της Ιταλίας, ενώ η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) ετοιμάζεται για έναν νέο γύρο κοπής χρήματος.
Τι προσπαθούν να κάνουν; Να ανακόψουν τη φυγή των κεφαλαίων από τις αγορές σε αναζήτηση καταφυγίου σε χρυσό και σε νομίσματα σαν της Ελβετίας. Προσπαθούν, δηλαδή, να δημιουργήσουν προσδοκίες μεγαλύτερου κέρδους στους επενδυτές, ώστε να σταματήσουν τη μαζική ρευστοποίηση τίτλων.
Άντε και τα καταφέρνουν με κάποιον τρόπο. Δηλαδή με τον γνωστό τρόπο: η Fed θα κόψει περισσότερο χρήμα, οι τράπεζες και οι πολυεθνικές θα απολύσουν ακόμη περισσότερο κόσμο και θα αυξήσουν τις κεφαλαιοποιήσεις τους, τα κράτη θα εκτινάξουν τα χρέη τους και οι λαοί θα πρέπει να χάσουν ακόμη περισσότερα. Περισσότερες χώρες θα πρέπει να ισοπεδωθούν, προκειμένου να μην καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα.
Πέστε λοιπόν ότι τα καταφέρνουν και ηρεμούν τις αγορές. Τι θα έχουν καταφέρει; Θα έχουν ηρεμήσει προσωρινά τις αγορές σε ύψος χρηματοπιστωτικών διαθεσίμων πολύ μεγαλύτερο απ’ ό,τι προηγουμένως. Κι επομένως θα έχουν κάνει τις αγορές και φυσικά την παγκόσμια οικονομία πολύ πιο ευάλωτη και πιο επιρρεπή σε κραχ. Έως πού θα πάει αυτό; Μέχρι να καταρρεύσουν όλοι;
Σε δεύτερη μοίρα η Ελλάδα
Το καινούργιο στοιχείο της τωρινής τροπής της κρίσης βρίσκεται στο γεγονός ότι η κρίση δεν επικεντρώνεται πλέον μόνο στην ευρωζώνη. Ούτε μόνο στις ΗΠΑ. Έχει ήδη μεταθέσει το επίκεντρο στις οικονομίες των G-7, μια και οι δυο οικονομίες που φαίνεται πλέον να κλυδωνίζονται επικίνδυνα κάτω από το βάρος των χρεών, ιδιωτικών και κρατικών, είναι η Ισπανία και η Ιταλία.
● Μπορούν να σωθούν; Όσο συνεχίζεται η ίδια τακτική, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί με απρόβλεπτες συνέπειες.
● Τι είναι το άμεσα προβλέψιμο; Μπροστά στην ανάγκη «διάσωσης» της Ιταλίας και της Ισπανίας, αλλά και της Γαλλίας πολύ σύντομα, η «διάσωση» της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας μπήκε σε δεύτερη μοίρα.
Ειδικά το σχέδιο εθελοντικής ανταλλαγής χρέους που συμφωνήθηκε για την Ελλάδα ανάμεσα στο τραπεζικό λόμπι και τους ευρωκράτες φαντάζει ακόμη πιο έωλο. Κάθε εγχείρημα εθελοντικής ανταλλαγής χρέους, όπως έχουμε εξηγήσει, εμπεριέχει μια πολύ σοβαρή πιθανότητα άμεσης πτώχευσης. Γι’ αυτό οι οίκοι αξιολόγησης βαθμολογούν τις χώρες που το επιχειρούν με «επιλεκτική πτώχευση».
Αυτή η πιθανότητα μεγιστοποιείται, όπως μπορεί να καταλάβει ο καθένας, σε συνθήκες αναταραχής των αγορών. Ιδίως όταν πρόκειται για μια οικονομία τόσο εξασθενημένη, καχεκτική και σε τόσο βαθιά ύφεση όπως η ελληνική, αλλά και με τέτοιο βάρος δημόσιου χρέους.
Το παράδειγμα της Αργεντινής
Να θυμίσουμε για μια ακόμη φορά ότι στη διάρκεια ενός εντελώς παρόμοιου σχεδίου εθελοντικής ανταλλαγής χρέους κατέρρευσε ολοκληρωτικά και η Αργεντινή το 2001.
Η πρώτη φάση του σχεδίου εθελοντικής ανταλλαγής εκτελέστηκε τον Ιούλιο του 2001. Οι αγορές, η κυβέρνηση της Αργεντινής, το ΔΝΤ και οι ΗΠΑ, που πατρονάρισαν εξαρχής το όλο σχέδιο και «έπεισαν» τις τράπεζες να συμμετάσχουν εθελοντικά, ζητωκραύγαζαν για την επιτυχία.
Το χρέος υποτίθεται ότι άρχισε να μειώνεται. Η αλήθεια ήταν ότι το συνολικό κόστος αυξήθηκε κατά 28% έως το τέλος του χρόνου, λόγω των πλουσιοπάροχων «χρηματοοικονομικών εγγυήσεων» που συμφωνήθηκαν με τις τράπεζες προκειμένου να συμμετάσχουν στην εθελοντική ανταλλαγή. Φυσικά ο μόνος που δεν γνώριζε για το αντίτιμο ήταν ο λαός της Αργεντινής, που άκουγε έκπληκτος επισήμους και μη να τον διαβεβαιώνουν ότι η κρίση χρέους έχει πλέον περάσει και το δημόσιο χρέος γίνεται πλέον βιώσιμο.
Ύστερα από αυτή την τεράστια επιτυχία ακολούθησε ένα αδίστακτο σχέδιο δημοσιονομικής λιτότητας με στόχο «μηδενικό έλλειμμα». Το αποτέλεσμα ήταν η δυστυχία και η ανέχεια να καλπάσουν, αλλά και η ύφεση να αγκαλιάσει μια από τις πιο παραγωγικές οικονομίες της Λατινικής Αμερικής.
Με ψηλά τις σημαίες από την επιτυχία της πρώτης εθελοντικής ανταλλαγής και πλήρως συμμορφωμένη με τις απαιτήσεις των αγορών, η υποτακτική κυβέρνηση της Αργεντινής προχωρά σε δεύτερο εγχείρημα τον Οκτώβριο - Νοέμβριο του 2001.
Λόγω όμως του συνδυασμού της τρομακτικής ύφεσης εντός Αργεντινής, της σαθρής δημοσιονομικής της κατάστασης, αλλά και της διεθνούς κρίσης των χρηματαγορών που είχε ξεσπάσει με επίκεντρο τα χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης, οι οίκοι αξιολόγησης βαθμολογούν την Αργεντινή με «επιλεκτική πτώχευση» και μέσα σ’ έναν μήνα η χώρα συνολικά έχει καταρρεύσει με τα γνωστά επακόλουθα.
Επιμύθιο
Ένα πολύ χρήσιμο επιμύθιο της όλης ιστορίας είναι ότι από το 2003 έως το 2005 οι πολιτικοί και οικονομικοί αρχιτέκτονες αυτής της εθελοντικής ανταλλαγής χρέους δικάστηκαν γιατί εξαπάτησαν τον λαό της Αργεντινής.
Τους είχαν διαβεβαιώσει, όπως και οι δικοί μας σήμερα, ότι πρόκειται για ελάφρυνση, ενώ στην πραγματικότητα η δικαστική έρευνα απέδειξε ότι είχαν αναλάβει δεσμεύσεις που επιδείνωναν ραγδαία την όλη κατάσταση του δημόσιου χρέους. Οι υπουργοί, πρόεδροι, τραπεζίτες, αξιωματούχοι και λοιποί συμμετέχοντες στην εν λόγω συμφωνία δικάστηκαν και καταδικάστηκαν.
Μπορεί οι δικοί μας πολιτικοί να είναι αρκετά θρασείς με το να νομίζουν ότι εδώ είναι Ελλάδα και επομένως οι δωσίλογοι, οι ψεύτες και οι κλέφτες της εξουσίας δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε. Όμως ποτέ δεν ξέρεις.. Έχει ο καιρός γυρίσματα. Και η ώρα της κρίσης όλο και πλησιάζει...
Από Το Ποντίκι 11.8.2011 (απ' όπου και το σκίτσο του Πέτρου Τσιολάκη)
Του Δημήτρη Καζάκη
οικονομολόγου - αναλυτή
Κάτι συμβαίνει εκεί έξω μακριά στην Εσπερία, αλλά εμείς εδώ έχουμε σωθεί με τις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου. Δείτε παράδειγμα συζήτησης ανάμεσα σε δημοσιογράφο και τον αναπληρωτή υπουργό Φ. Σαχινίδη σε ραδιοφωνική εκπομπή την περασμένη Παρασκευή 5.8:
Δημοσιογράφος: «Είστε ένα δραματικά επίκαιρο πρόσωπο, όχι μόνο για την κατάσταση που βιώνει η ελληνική οικονομία, αλλά και για τις νέες εξελίξεις στον χώρο της Ευρώπης. Αυτή η κλιμάκωση των πιέσεων, η κρίση χρέους, οι ασφυκτικές πιέσεις στις αγορές ομολόγων της Ιταλίας και της Ισπανίας, ενδεχομένως αύριο κι άλλων χωρών, τι σηματοδοτεί; Μια βίαιη επίθεση των κερδοσκόπων απέναντι στην ευρωζώνη;».
Φ. Σαχινίδης: «Σίγουρα είναι η κρισιμότερη στιγμή που βιώνει η ευρωζώνη από τη στιγμή που συγκροτήθηκε, το 1999. Αυτό το οποίο είχε πει η ελληνική κυβέρνηση απευθυνόμενη προς τους Ευρωπαίους εταίρους στις αρχές του 2010, ότι "πρέπει να στηρίξετε την Ελλάδα διότι η επίθεση την οποία δέχεται, εάν δεν αντιμετωπιστεί αποτελεσματικά και γρήγορα, μπορεί να αποτελέσει την αφορμή για να δεχτεί σκληρότερες επιθέσεις η ίδια η ευρωζώνη", τελικά επιβεβαιώνεται».
Δημοσιογράφος: «Δυστυχώς».
Φ. Σαχινίδης: «Δυστυχώς επιβεβαιώνεται. Επιβεβαιώνεται βέβαια και η ορθότητα της προσέγγισης της ελληνικής κυβέρνησης και του πρωθυπουργού Γιώργου Παπανδρέου, ο οποίος έγκαιρα ειδοποίησε τους ομολόγους του ότι το πρόβλημα με το οποίο βρίσκεται αντιμέτωπη η χώρα μας δεν είναι ένα πρόβλημα ελληνικό, αλλά ένα πρόβλημα που σχετίζεται με το θεσμικό πλαίσιο λειτουργίας της ευρωζώνης. Τότε έσπευσαν πολλοί να πουν ότι "Η Ελλάδα αναζητά μια ακόμη ευκαιρία ή, αν θέλετε, επικαλείται την επίθεση αυτή για να ξεφύγει..."».
Δημοσιογράφος: «Είχαμε κακό όνομα».
Φ. Σαχινίδης: «Είχαμε κακό όνομα, ότι προσπαθούμε να ξεφύγουμε από τις ευθύνες που μας αντιστοιχούν. Όμως εμείς με όλες τις αποφάσεις, τις δύσκολες για την κοινωνία και τους Έλληνες πολίτες, που έχουμε πάρει όλο αυτό το χρονικό διάστημα, δείξαμε ότι έχουμε τη διάθεση να αντιμετωπίσουμε τα προβλήματα που οδήγησαν τη χώρα μας σε αυτό το σημείο και σε αυτή την κατάσταση. Ταυτόχρονα όμως τους καλούσαμε – έχοντας δείξει πλέον πραγματικά ότι πολιτικά είμαστε διατεθειμένοι να αναλάβουμε το κόστος της προσπάθειας που πρέπει να κάνει η Ελλάδα – να αναλάβουν κι αυτοί τις ευθύνες τους».
Δημοσιογράφος: «Δεν τους πείσαμε όμως».
Τι επιβεβαιώθηκε;
Προσέξτε τι συζητούσαν την ημέρα που στα διεθνή χρηματιστήρια, ιδίως της Ευρώπης και της Αμερικής, οι καθοδικές τάσεις έφταναν… αισίως στο χαμηλότερο σημείο μετά το μεγάλο κραχ του φθινοπώρου του 2008. Έλεος, κύριοι! Αυτό είναι το πρόβλημα; Αν πείσαμε ή δεν πείσαμε τους «εταίρους»; Το «κακό όνομα» της χώρας; Ή το γεγονός ότι η χώρα έχει τεθεί υπό ένα αδίστακτο καθεστώς που διαρκώς την οδηγεί από το κακό στο χειρότερο;
Ποιος νοήμων άνθρωπος σήμερα έχει έστω και την παραμικρή αμφιβολία ότι βαδίζουμε με μαθητική ακρίβεια προς την πτώχευση; Ή μήπως δεν πειράζει επειδή το «ευρωπαϊκό» ταμπεραμέντο σας θα το αντέξει; Τι επιβεβαιώθηκε;
● Επιβεβαιώθηκε το ότι θα τα βγάλουμε πέρα μόνοι μας, όπως διατυμπάνιζε ο Παπανδρέου στις αρχές του 2010;
● Επιβεβαιώθηκε ότι με την επιβολή του μνημονίου θα αρχίσει να παράγει πλεονάσματα το Δημόσιο και θα αρχίσει να μειώνεται το χρέος για να βγει η Ελλάδα ξανά στις αγορές έως τις αρχές του 2012 σε συνθήκες οικονομικής ανάκαμψης;
● Επιβεβαιώθηκε έστω και ένας από τους επίσημους δημοσιονομικούς στόχους του μνημονίου;
● Επιβεβαιώθηκε ότι με το Μεσοπρόθεσμο και την εκποίηση της χώρας γλιτώσαμε από τη χρεοκοπία;
● Ή μήπως γλιτώσαμε τη χρεοκοπία για να πέσουμε στην «επιλεκτική πτώχευση»;
Έως πότε θα ανεχόμαστε τέτοια δημοσιογραφία; Λες και δεν συμβαίνει απολύτως τίποτε. Λες και η χώρα δεν στενάζει κάτω από απανωτές πολιτικές «ευρωπαϊκής αλληλεγγύης». Λες και η ελληνική οικονομία δεν βρίσκεται σε ελεύθερη πτώση σε συνθήκες πρωτοφανούς ύφεσης. Λες και δεν ήταν οι ίδιοι που μας πούλαγαν μόλις πριν από λίγες ημέρες πώς η Ελλάδα επιτέλους διασώθηκε και άλλα τέτοια φούμαρα.
Αλήθεια, πού είναι όλοι αυτοί που ως «ειδικοί» προεξοφλούσαν κάλμα στις αγορές μετά τις αποφάσεις της 21ης Ιουλίου; Πού είναι όλοι αυτοί που μιλούσαν για ξεπέρασμα της κρίσης; Πού χώθηκαν; Σε ποια τρύπα εξαφανίστηκαν; Θα βγουν άραγε ποτέ να απολογηθούν για όλες αυτές τις ανοησίες που αράδιασαν στο φιλοθέαμον κοινό;
Συνωμοσιολογία
Μπορεί η διατεταγμένη δημοσιογραφία να κάνει σαν να μην ξέρει τίποτε για τον φόνο, αλλά το πρόβλημα με τη νέα τροπή της κρίσης δεν βρίσκεται σε κάποιες δήθεν επιθέσεις κερδοσκόπων, που απειλούν την άσπιλη και αμόλυντη «Ευρώπη». Αυτά είναι οικονομική συνωμοσιολογία επιπέδου «Βίπερ». Το αγαπημένο είδος αναγνώσματος του υπουργού οικονομικών κ. Βενιζέλου:
«Ασύμμετρος πόλεμος διεξάγεται, όπως με την τρομοκρατία. Από τη μια μεριά έχουμε κράτη, διεθνείς οργανισμούς και από την άλλη μεριά έχουμε μη ελεγχόμενες οντότητες που δεν απολογούνται πουθενά. Γιατί πρέπει να χαιρόμαστε; Μακάρι να υπήρχαν μηχανισμοί παγκόσμιας οικονομικής διακυβέρνησης. Μακάρι να υπήρχε Συμβούλιο Ασφαλείας χρηματοπιστωτικών και οικονομικών θεμάτων. Μακάρι να είχαν εφαρμοστεί αυτά που είπε το G-20 το 2008. Όμως, δυστυχώς δεν έχουν γίνει». Τάδε έφη στη Βουλή στις 4.7.
Η αλήθεια είναι ότι η τροπή της κρίσης πυροδοτήθηκε όχι από κερδοσκοπικές τοποθετήσεις, αλλά από μαζικές ρευστοποιήσεις τίτλων στις αγορές των ομολόγων, των μετοχών και των εμπορευμάτων. Τι πυροδότησε αυτό το μαζικό ξεπούλημα τίτλων; Κυρίως η πρόβλεψη ότι η κρίση χρέους θα επιδεινωθεί δραματικά τόσο στην ευρωζώνη όσο και στις ΗΠΑ.
Όμως αυτό που λειτούργησε ως θρυαλλίδα για τα αγελαία ένστικτα των αγορών ήταν οι αποφάσεις της 21ης Ιουλίου της Συνόδου Κορυφής. Από την πρώτη στιγμή επισημάναμε ότι οι αποφάσεις αυτές, εκτός όλων των άλλων, εμπεριείχαν τη δυνατότητα μιας τέτοιας αλυσιδωτής αντίδρασης, η οποία θα μπορούσε να δημιουργήσει συνθήκες πανικού στις αγορές. Κι αυτό έγινε.
Μαζικό «ξεφόρτωμα»
Αφού κατακάθισε ο κουρνιαχτός της προπαγάνδας και οι επενδυτές των αγορών συνειδητοποίησαν ότι πρόκειται για μια έντεχνη προσπάθεια των μεγάλων τραπεζών να ξεφορτωθούν το ελληνικό χρέος εν όψει της «επιλεκτικής πτώχευσης» της Ελλάδας, άρχισαν μαζικά να ξεφορτώνονται ομόλογα της ευρωζώνης.
Ακολούθησε η εκποίηση τραπεζικών μετοχών και το ντόμινο βρέθηκε σε εξέλιξη. Από τις 26 Ιουλίου που άρχισε η μαζική ρευστοποίηση έως τις 5 Αυγούστου είχαν ήδη χαθεί πάνω από 4,3 τρισ. δολ της κεφαλαιοποίησης των μεγάλων χρηματιστηρίων της Αμερικής, της Ευρώπης και της Ασίας. Ενώ πάνω από 5 τρισ. δολ. σε τρέχουσα αξία ομολόγων, κυρίως κρατικών, είχαν πουληθεί στη δευτερογενή αγορά.
Ο πανικός αυτός των αγορών έφερε και την υποβάθμιση της πιστοληπτικής ικανότητας των ΗΠΑ από τη Standard & Poor's, σε μια προσπάθεια των οίκων αξιολόγησης να μην επαναλάβουν το φιάσκο του προηγούμενου κραχ, που τους έπιασε στον ύπνο. Η υποβάθμιση αυτή με τη σειρά της επιδείνωσε τις προσδοκίες των αγορών χρέους και ο πανικός εντάθηκε.
Οι συνθήκες αυτές είναι ιδανικές για όσους θέλουν να κερδοσκοπήσουν, ειδικά με ανοιχτές πωλήσεις (short selling ) ομολόγων και κυρίως μετοχών, αλλά το πρόβλημα δεν βρίσκεται σ’ αυτούς. Βρίσκεται στο γεγονός ότι οι κυβερνήσεις και οι θεσμοί της «παγκόσμιας διακυβέρνησης», στους οποίους ορκίζεται ο κ. Βενιζέλος, ενίσχυσαν με κάθε τρόπο και μέσο την πλασματική διόγκωση των αγορών, ιδίως των τραπεζών.
Οι ΗΠΑ τροφοδότησαν τα δυο προηγούμενα χρόνια με πάνω από 16 τρισ. δολ. ρευστό χρήμα τις τράπεζες και τις αγορές κεφαλαίου. Όχι μόνο τις δικές τους, αλλά και τις ευρωπαϊκές. Οι τράπεζες βρήκαν την ευκαιρία και αξιοποίησαν αυτό το τζάμπα χρήμα διογκώνοντας ακόμη περισσότερο την κερδοσκοπία με ομόλογα και μετοχές. Το αποτέλεσμα ήταν σήμερα οι τράπεζες και οι αγορές πλασματικού - εικονικού κεφαλαίου να είναι πιο διογκωμένες απ’ ό,τι ήταν πριν από το μεγάλο κραχ του φθινοπώρου του 2008.
Τα παγκόσμια χρηματοπιστωτικά διαθέσιμα έφτασαν στα τέλη του 2010 τα 212 τρισ. δολάρια, 11 τρισ. δολ. περισσότερα από το 2009. Το 2007 το ύψος αυτών των διαθεσίμων ήταν 202 τρισ. δολάρια και λόγω του κραχ έπεσαν στα τέλη του 2008 στα 175 τρισ. δολάρια. Η εκτίναξη αυτή μέσα στα επόμενα δυο χρόνια οφείλεται κατά κύριο λόγο σε δυο παράγοντες:
● Αφενός στην αύξηση της κεφαλαιοποίησης των χρηματιστηρίων διεθνώς, που από 34 τρισ. δολάρια στα τέλη του 2008 πήγε στα 54 τρισ. δολάρια στα τέλη του 2010.
● Κι αφετέρου στον όγκο των κρατικών ομολόγων, που από 32 τρισ. δολάρια το 2008 ανέβηκαν στα 42 τρισ. δολάρια το 2010.
Επιρρεπής σε κραχ!
Ωστόσο η παγκόσμια οικονομία δεν μπόρεσε να ανακάμψει ούτε με όρους επενδύσεων ούτε με όρους κατανάλωσης. Ακόμη και οι πωλήσεις των πολυεθνικών σε παγκόσμιο επίπεδο το 2010 εξακολουθούν να υστερούν έναντι του 2008. Το 2008 ήταν 33,3 τρισ. δολάρια και το 2010 έκλεισαν στα 32,9 τρισ. δολάρια.
Οι επενδύσεις των πολυεθνικών βρίσκονται ακόμη σε αναστολή και η ανεργία συνεχίζει να καλπάζει. Αυτό σημαίνει ότι η εκτίναξη των χρηματαγορών έγινε όχι τόσο στη βάση της επέκτασης της πραγματικής οικονομίας, αλλά της μεγαλύτερης κερδοσκοπίας με μετοχές και κρατικά ομόλογα. Κι αυτό το εξασφάλισαν οι πολιτικές κρατικής επιδότησης των τραπεζών και των αγορών παγκοσμίως, με τους λαούς να πληρώνουν βαρύ τίμημα και τα κρατικά χρέη να βρυχώνται επικίνδυνα ακόμη και στις ΗΠΑ.
Μόνο που, εκτός από μια ακόμη πιο πλασματική – δηλαδή εικονική – ανάκαμψη, αυτό που πέτυχαν αυτές οι πολιτικές ήταν να δημιουργήσουν μια πολύ περισσότερο ασταθή και επιρρεπή σε κραχ παγκόσμια οικονομία. Κι αυτό ζούμε αυτές τις ημέρες.
Πώς προσπαθεί να απαντήσει η «παγκόσμια διακυβέρνηση»; Με τον ίδιο γνωστό τρόπο. Η ΕΚΤ βγήκε να ξαναγοράσει κρατικά ομόλογα από τη δευτερογενή αγορά, κυρίως της Ισπανίας και της Ιταλίας, ενώ η Ομοσπονδιακή Κεντρική Τράπεζα των ΗΠΑ (Fed) ετοιμάζεται για έναν νέο γύρο κοπής χρήματος.
Τι προσπαθούν να κάνουν; Να ανακόψουν τη φυγή των κεφαλαίων από τις αγορές σε αναζήτηση καταφυγίου σε χρυσό και σε νομίσματα σαν της Ελβετίας. Προσπαθούν, δηλαδή, να δημιουργήσουν προσδοκίες μεγαλύτερου κέρδους στους επενδυτές, ώστε να σταματήσουν τη μαζική ρευστοποίηση τίτλων.
Άντε και τα καταφέρνουν με κάποιον τρόπο. Δηλαδή με τον γνωστό τρόπο: η Fed θα κόψει περισσότερο χρήμα, οι τράπεζες και οι πολυεθνικές θα απολύσουν ακόμη περισσότερο κόσμο και θα αυξήσουν τις κεφαλαιοποιήσεις τους, τα κράτη θα εκτινάξουν τα χρέη τους και οι λαοί θα πρέπει να χάσουν ακόμη περισσότερα. Περισσότερες χώρες θα πρέπει να ισοπεδωθούν, προκειμένου να μην καταρρεύσει το τραπεζικό σύστημα.
Πέστε λοιπόν ότι τα καταφέρνουν και ηρεμούν τις αγορές. Τι θα έχουν καταφέρει; Θα έχουν ηρεμήσει προσωρινά τις αγορές σε ύψος χρηματοπιστωτικών διαθεσίμων πολύ μεγαλύτερο απ’ ό,τι προηγουμένως. Κι επομένως θα έχουν κάνει τις αγορές και φυσικά την παγκόσμια οικονομία πολύ πιο ευάλωτη και πιο επιρρεπή σε κραχ. Έως πού θα πάει αυτό; Μέχρι να καταρρεύσουν όλοι;
Σε δεύτερη μοίρα η Ελλάδα
Το καινούργιο στοιχείο της τωρινής τροπής της κρίσης βρίσκεται στο γεγονός ότι η κρίση δεν επικεντρώνεται πλέον μόνο στην ευρωζώνη. Ούτε μόνο στις ΗΠΑ. Έχει ήδη μεταθέσει το επίκεντρο στις οικονομίες των G-7, μια και οι δυο οικονομίες που φαίνεται πλέον να κλυδωνίζονται επικίνδυνα κάτω από το βάρος των χρεών, ιδιωτικών και κρατικών, είναι η Ισπανία και η Ιταλία.
● Μπορούν να σωθούν; Όσο συνεχίζεται η ίδια τακτική, είναι κάτι παραπάνω από βέβαιο ότι η κατάσταση θα επιδεινωθεί με απρόβλεπτες συνέπειες.
● Τι είναι το άμεσα προβλέψιμο; Μπροστά στην ανάγκη «διάσωσης» της Ιταλίας και της Ισπανίας, αλλά και της Γαλλίας πολύ σύντομα, η «διάσωση» της Ελλάδας, της Πορτογαλίας και της Ιρλανδίας μπήκε σε δεύτερη μοίρα.
Ειδικά το σχέδιο εθελοντικής ανταλλαγής χρέους που συμφωνήθηκε για την Ελλάδα ανάμεσα στο τραπεζικό λόμπι και τους ευρωκράτες φαντάζει ακόμη πιο έωλο. Κάθε εγχείρημα εθελοντικής ανταλλαγής χρέους, όπως έχουμε εξηγήσει, εμπεριέχει μια πολύ σοβαρή πιθανότητα άμεσης πτώχευσης. Γι’ αυτό οι οίκοι αξιολόγησης βαθμολογούν τις χώρες που το επιχειρούν με «επιλεκτική πτώχευση».
Αυτή η πιθανότητα μεγιστοποιείται, όπως μπορεί να καταλάβει ο καθένας, σε συνθήκες αναταραχής των αγορών. Ιδίως όταν πρόκειται για μια οικονομία τόσο εξασθενημένη, καχεκτική και σε τόσο βαθιά ύφεση όπως η ελληνική, αλλά και με τέτοιο βάρος δημόσιου χρέους.
Το παράδειγμα της Αργεντινής
Να θυμίσουμε για μια ακόμη φορά ότι στη διάρκεια ενός εντελώς παρόμοιου σχεδίου εθελοντικής ανταλλαγής χρέους κατέρρευσε ολοκληρωτικά και η Αργεντινή το 2001.
Η πρώτη φάση του σχεδίου εθελοντικής ανταλλαγής εκτελέστηκε τον Ιούλιο του 2001. Οι αγορές, η κυβέρνηση της Αργεντινής, το ΔΝΤ και οι ΗΠΑ, που πατρονάρισαν εξαρχής το όλο σχέδιο και «έπεισαν» τις τράπεζες να συμμετάσχουν εθελοντικά, ζητωκραύγαζαν για την επιτυχία.
Το χρέος υποτίθεται ότι άρχισε να μειώνεται. Η αλήθεια ήταν ότι το συνολικό κόστος αυξήθηκε κατά 28% έως το τέλος του χρόνου, λόγω των πλουσιοπάροχων «χρηματοοικονομικών εγγυήσεων» που συμφωνήθηκαν με τις τράπεζες προκειμένου να συμμετάσχουν στην εθελοντική ανταλλαγή. Φυσικά ο μόνος που δεν γνώριζε για το αντίτιμο ήταν ο λαός της Αργεντινής, που άκουγε έκπληκτος επισήμους και μη να τον διαβεβαιώνουν ότι η κρίση χρέους έχει πλέον περάσει και το δημόσιο χρέος γίνεται πλέον βιώσιμο.
Ύστερα από αυτή την τεράστια επιτυχία ακολούθησε ένα αδίστακτο σχέδιο δημοσιονομικής λιτότητας με στόχο «μηδενικό έλλειμμα». Το αποτέλεσμα ήταν η δυστυχία και η ανέχεια να καλπάσουν, αλλά και η ύφεση να αγκαλιάσει μια από τις πιο παραγωγικές οικονομίες της Λατινικής Αμερικής.
Με ψηλά τις σημαίες από την επιτυχία της πρώτης εθελοντικής ανταλλαγής και πλήρως συμμορφωμένη με τις απαιτήσεις των αγορών, η υποτακτική κυβέρνηση της Αργεντινής προχωρά σε δεύτερο εγχείρημα τον Οκτώβριο - Νοέμβριο του 2001.
Λόγω όμως του συνδυασμού της τρομακτικής ύφεσης εντός Αργεντινής, της σαθρής δημοσιονομικής της κατάστασης, αλλά και της διεθνούς κρίσης των χρηματαγορών που είχε ξεσπάσει με επίκεντρο τα χρηματιστήρια της Νέας Υόρκης, οι οίκοι αξιολόγησης βαθμολογούν την Αργεντινή με «επιλεκτική πτώχευση» και μέσα σ’ έναν μήνα η χώρα συνολικά έχει καταρρεύσει με τα γνωστά επακόλουθα.
Επιμύθιο
Ένα πολύ χρήσιμο επιμύθιο της όλης ιστορίας είναι ότι από το 2003 έως το 2005 οι πολιτικοί και οικονομικοί αρχιτέκτονες αυτής της εθελοντικής ανταλλαγής χρέους δικάστηκαν γιατί εξαπάτησαν τον λαό της Αργεντινής.
Τους είχαν διαβεβαιώσει, όπως και οι δικοί μας σήμερα, ότι πρόκειται για ελάφρυνση, ενώ στην πραγματικότητα η δικαστική έρευνα απέδειξε ότι είχαν αναλάβει δεσμεύσεις που επιδείνωναν ραγδαία την όλη κατάσταση του δημόσιου χρέους. Οι υπουργοί, πρόεδροι, τραπεζίτες, αξιωματούχοι και λοιποί συμμετέχοντες στην εν λόγω συμφωνία δικάστηκαν και καταδικάστηκαν.
Μπορεί οι δικοί μας πολιτικοί να είναι αρκετά θρασείς με το να νομίζουν ότι εδώ είναι Ελλάδα και επομένως οι δωσίλογοι, οι ψεύτες και οι κλέφτες της εξουσίας δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε. Όμως ποτέ δεν ξέρεις.. Έχει ο καιρός γυρίσματα. Και η ώρα της κρίσης όλο και πλησιάζει...
Από Το Ποντίκι 11.8.2011 (απ' όπου και το σκίτσο του Πέτρου Τσιολάκη)
Του Δημήτρη Καζάκη
οικονομολόγου - αναλυτή
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου