Στις 27.11 δημοσιεύσαμε, από κοινού με τον Σταύρο Λυγερό, ένα άρθρο για τις ελληνοτουρκικές διαπραγματεύσεις στον Κόσμο του Επενδυτή. Το άρθρο προκάλεσε την οργίλη απάντηση του υπουργείου Εξωτερικών, δύο μέρες αργότερα, και την ανταπάντησή μας, στην οποία το υπουργείο είχε την ευφυΐα να μην ξαναπαντήσει.
Αναρτούμε στη συνέχεια τα δύο άρθρα και την ανακοίνωση του υπουργείου...
Δημήτρης Κωνσταντακόπουλος
Στο φως οι μυστικές διαπραγματεύσεις
(Κόσμος του Επενδυτή 27.11.2010)
Σε πολύ πιο προχωρημένο στάδιο απ' ό,τι αναγνωρίζει δημοσίως η κυβέρνηση Παπανδρέου βρίσκονται οι διαπραγματεύσεις Ελλάδας - Τουρκίας για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών στο Αιγαίο και στην ανατολική Μεσόγειο. Αυτό τουλάχιστον προκύπτει από πρόσφατο (1η Νοεμβρίου 2010) άκρως απόρρητο έγγραφο της Δ1 Διεύθυνσης του Υπουργείου Εξωτερικών (ΟΗΕ, Διεθνείς Οργανισμοί και Διασκέψεις), τα κυριότερα αποσπάσματα του οποίου δημοσιεύει σήμερα ο Κόσμος του Επενδυτή. ...
Το έγγραφο με τίτλο «Απεικόνιση των ορίων της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο» έχει αποδέκτη τον Α' Γενικό Διευθυντή (αρμόδιος για τις Πολιτικές Υποθέσεις) κ. Τρύφωνα Παρασκευόπουλο και κοινοποιείται στο γραφείο του υπουργού κ. Δημήτρη Δρούτσα. Συντάχθηκε για να απαντήσει σε ερωτήματα που έχουν εγερθεί στην πορεία των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών, γεγονός που επιτρέπει την εξαγωγή συμπερασμάτων για τη βάση και το περιεχόμενο των διμερών διαπραγματεύσεων.
Η πρώτη αποκάλυψη είναι ότι η τουρκική πλευρά απαιτεί η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο να είναι ξεχωριστή από τη διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου. Δεν πρόκειται για διαδικαστικό ζήτημα. Ουσιαστικά η Άγκυρα επιχειρεί να αποσυνδέσει το νησιώτικο σύμπλεγμα του Καστελορίζου από τα υπόλοιπα Δωδεκάνησα και να το εμφανίσει σαν αποκομμένες νησίδες, οι οποίες επικάθονται σε τουρκική υφαλοκρηπίδα, προκειμένου να αμφισβητήσει το νομικό δικαίωμα αυτών των νησιών να έχουν δική τους υφαλοκρηπίδα και Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ).
Ας σημειωθεί ότι η γεωγραφική θέση του Καστελορίζου και της Στρογγύλης επηρεάζει καθοριστικά τα όρια της υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ στην ανατολική Μεσόγειο. Για την ακρίβεια (όπως φαίνεται και στον συνημμένο χάρτη) επιτρέπει στην Ελλάδα να διεκδικήσει την εκμετάλλευση μία μεγάλης θαλάσσιας έκτασης, στο υπέδαφος της οποίας υπάρχουν σοβαρότατες ενδείξεις πως υπάρχουν πλούσια κοιτάσματα πετρελαίου και φυσικού αερίου.
Το εν λόγω έγγραφο εκφράζει κατηγορηματική αντίθεση στο ενδεχόμενο ξεχωριστής διαπραγμάτευσης για την υφαλοκρηπίδα του Αιγαίου και της ανατολικής Μεσογείου. Πηγές, που είναι σε θέση να γνωρίζουν, ισχυρίζονται ότι η κατηγορηματική αυτή θέση, όπως και μία σειρά ακόμα θέσεις που εκφράζονται στο έγγραφο, έχουν ενοχλήσει τον γενικό διευθυντή πολιτικών υποθέσεων και το γενικό γραμματέα του υπουργείου Εξωτερικών κ. Ιωάννη - Αλέξιο Ζέππο.
Σύμφωνα πάντα με τις ίδιες πληροφορίες οι δύο ανωτέρω αξιωματούχοι ήθελαν ανεπίσημες απαντήσεις κι όχι μία αναλυτική, έγγραφη και τεκμηριωμένη απάντηση, η οποία εκ των πραγμάτων δημιουργεί υπηρεσιακό προηγούμενο. Αυτό δεν θα είχε σημασία εάν η ελληνική πλευρά ήταν αποφασισμένη να απορρίψει κατηγορηματικά την τουρκική απαίτηση για ξεχωριστή διαπραγμάτευση, όπως και άλλες απαιτήσεις. Καλό θα ήταν επ' αυτού να υπάρξει επίσημη απάντηση από το υπουργείο Εξωτερικών.
Από το κείμενο εμμέσως πλην σαφώς τεκμαίρεται ότι η όλη διαπραγμάτευση διεξάγεται επί της βασικής διεκδίκησης της Τουρκίας, που είναι η άρνηση αναγνώρισης του δικαιώματος των νησιών να έχουν υφαλοκρηπίδα / ΑΟΖ. Η Άγκυρα επιδιώκει να επιβάλει ως βάση της διαπραγμάτευσης την αρχή της «ευθυδικίας», η οποία παρακάμπτει τις γενικές αρχές του Δικαίου της Θάλασσας. Το έγγραφο δίνει τεκμηριωμένη απάντηση, επικαλούμενο την υφιστάμενη νομολογία και τις διαφοροποιήσεις που έχουν σημειωθεί στον τρόπο αντιμετώπισης τέτοιων ζητημάτων από το Διεθνές Δικαστήριο.
Μεγάλη εντύπωση προξενεί το γεγονός ότι, ενώ η Τουρκία κινητοποιεί κάθε είδους πραγματικό, πολιτικό και νομικό όπλο, μεγιστοποιώντας τις διεκδικήσεις της, η ελληνική πλευρά συμπεριφέρεται με εγκληματική αμέλεια, αν πρόκειται μόνο για αμέλεια.
Είναι απολύτως ενδεικτικό ότι δεν έχει περάσει στην ελληνική νομοθεσία τον σύγχρονο ορισμό της υφαλοκρηπίδας, που έχει προκύψει από τη συνθήκη για το Δίκαιο της Θάλασσας. Αν και έχει όχι μόνο εθνικό συμφέρον, αλλά και σχετική συμβατική υποχρέωση, διατηρεί μέχρι σήμερα τον πολύ πιο περιοριστικό ορισμό του 1958, ο οποίος περιορίζει την υφαλοκρηπίδα μέχρι το σημείο που το βάθος φθάνει τα 200 μέτρα.
Ας σημειωθεί ότι ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης Θεόδωρος Πάγκαλος επικαλέσθηκε προσφάτως τον εθνικά ασύμφορο και νομικά ξεπερασμένο αυτόν ορισμό, γεγονός που εκ των πραγμάτων αποδυναμώνει την ελληνική διαπραγματευτική θέση.
Μία δεύτερη «αμέλεια» είναι ότι η Ελλάδα δεν έχει υποβάλει χάρτες με τα υποθετικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ στα αρμόδια όργανα του ΟΗΕ, παρότι η Υδρογραφική Υπηρεσία του Γενικού Επιτελείου Ναυτικού έχει ετοιμάσει τέτοιους χάρτες. Έχει υποβάλει μόνο τις συμφωνίες με την Ιταλία και την Αλβανία, οι οποίες αφορούν το Ιόνιο.
Είναι αξιοσημείωτο ότι για τις υπόλοιπες θαλάσσιες περιοχές υπάρχουν χάρτες της Ευρωπαϊκής Ένωσης και χάρτες τρίτων χωρών, οι οποίοι απεικονίζουν τα υποθετικά όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ χρησιμοποιώντας την αρχή της μέσης γραμμής.
Στο έγγραφο διατυπώνεται η γενική εκτίμηση ότι η πάγια ελληνική θέση είναι νομικά ισχυρή. Το Δίκαιο της Θάλασσας προβλέπει ρητά ότι δεν έχουν δικαίωμα υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ μόνο οι ακατοίκητοι «βράχοι». Σ' ορισμένες περιπτώσεις έχει υιοθετηθεί και η αρχή της αναλογικότητας, η οποία περιορίζει την υφαλοκρηπίδα απομονωμένων νησίδων, όταν η εφαρμογή του κανόνα της μέσης γραμμής προκαλεί μεγάλη δυσαναλογία στην κατανομή της υφαλοκρηπίδας μεταξύ μίας νησίδας και του παρακείμενου ηπειρωτικού κράτους.
Ήταν στοιχειώδες η Ελλάδα να εισέλθει σ' αυτές τις διαπραγματεύσεις διεκδικώντας όσα της εξασφαλίζει η ευνοϊκότερη ερμηνεία του Δικαίου της Θάλασσας. Αντ' αυτού, εισήλθε με μειωμένες απαιτήσεις. Γιατί έχει ουσιαστικά αποδεχθεί αιγιαλίτιδα ζώνη πολλαπλού εύρους κι όχι 12 μιλίων, όπως της επιτρέπει το διεθνές δίκαιο; Γιατί διαπραγματεύεται περιορισμούς στην υφαλοκρηπίδα / ΑΟΖ και δεν αφήνει το Διεθνές Δικαστήριο να προσαρμόσει τα όρια, εάν και όπου αυτό κρίνει αναγκαίο;
Ουσιαστικά, έτσι όπως διεξάγεται, η διαπραγμάτευση αφορά μόνο ελληνικά δικαιώματα και οδηγεί, σχεδόν αναπόφευκτα, σε απεμπόληση ενός μέρους τους. Για να έχει νόημα μια τέτοια διαπραγμάτευση, θα έπρεπε έχει τεθεί ως προκαταρκτικός όρος η εγκατάλειψη εκ μέρους της Τουρκίας της θεωρίας των «γκρίζων ζωνών», με βάση την οποία όχι μόνο αμφισβητεί την ελληνική κυριαρχία σ' έναν απροσδιόριστο αριθμό νησίδων, αλλά και ορισμένες εξ αυτών τις χαρακτηρίζει ρητά τουρκικές (π.χ. το κατοικημένο Αγαθονήσι).
Εάν δεν ακυρωθεί η αμφισβήτηση της εδαφικής ακεραιότητας της Ελλάδας είναι εθνικά βλαπτική και πρακτικά αδύνατη η διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών.
Αποσπάσματα του εγγράφου
Για το Καστελλόριζο
1. «Στο πλαίσιο της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών με την Τουρκία δεν είναι σκόπιμο να γίνεται διάκριση μεταξύ της υφαλοκρηπίδας του Αιγαίου και της υφαλοκρηπίδας της ανατολικής Μεσογείου, όπως επιδιώκεται από την τουρκική πλευρά... Τα κυριαρχικά δικαιώματα της Ελλάδας επί της υφαλοκρηπίδας της ανατολικής Μεσογείου θα πρέπει να ενταχθούν στη συνολική διαπραγμάτευση (ή δικαστική επίλυση της διαφοράς) με την Τουρκία.
Ενδεχόμενη δε αποσπασματική εξέταση της υφαλοκρηπίδας του Καστελλορίζου δεν θα είναι προς όφελος της χώρας... Σε μία τέτοια περίπτωση είναι σχεδόν βέβαιη η αναγνώριση «μειωμένης επήρειας» στο Καστελλόριζο, ενώ θα έχει χαθεί το διαπραγματευτικό χαρτί των χωρικών υδάτων, αλλά και το ενδεχόμενο «συμψηφισμού» με τις διεκδικήσεις μας στο Αιγαίο».
2. «Το νησιωτικό σύμπλεγμα του Καστελλόριζου, το οποίο αποτελείται συνολικά από 13 νησιά, νησίδες και βράχους, δεν είναι απομονωμένο – γεωγραφικά και διοικητικά ανήκει στα Δωδεκάνησα. Αυτή η πραγματικότητα αποτυπώνεται στην οριοθετική γραμμή του ιταλο-τουρκικού Πρακτικού του Δεκεμβρίου του 1932, το οποίο συμπληρώνει την ιταλο-τουρκική συμφωνία της Άγκυρας της 4ης Ιανουαρίου 1932, οριοθετώντας τα χωρικά ύδατα της Δωδεκανήσου με τις απέναντι ακτές της Ανατολίας».
3. «Για λόγους πρακτικούς είναι ορθότερο να αντιμετωπίζονται ως ενιαίο σύνολο τα θαλάσσια όρια της Ελλάδας με την Τουρκία από τις εκβολές του Έβρου μέχρι το Καστελλόριζο».
4. «Όσον αφορά τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο, όλο το ανατολικό όριο επηρεάζεται από τη νήσο Στρογγύλη του συμπλέγματος του Καστελλορίζου... Η Ελλάδα και η Κύπρος θα έχουν κοινά όρια υφαλοκρηπίδας μόνον εάν η οριοθετική γραμμή ης ελληνο-τουρκικής υφαλοκρηπίδας χαραχθεί με βάση τη μέση γραμμή μεταξύ των τουρκικών ακτών και της νήσου Στρογγύλης».
5. «Δεδομένης της γενικότητας της διατύπωσης του άρθρου 83 της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, αλλά και λόγω των διακυμάνσεων της νομολογίας και της αντίληψης των διεθνών δικαιοδοτικών οργάνων ότι κάθε υπόθεση αποτελεί ένα unicum, δεν είναι δυνατόν να προβλεφθεί με ακρίβεια η επήρεια που θα αποδοθεί στο σύμπλεγμα του Καστελλόριζου σε ενδεχόμενη δικαστική επίλυση της διαφοράς οριοθέτησης με την Τουρκία».
Aιγιαλίτιδα ζώνη και υφαλοκρηπίδα
«Το δικαίωμα στην αιγιαλίτιδα ζώνη υπερισχύει κατ' αρχήν του δικαιώματος σε υφαλοκρηπίδα έτσι ώστε να μην τίθεται ζήτημα περιορισμού της αιγιαλίτιδας ζώνης λόγω αλληλοεπικάλυψης με την υφαλοκρηπίδα γειτονικού κράτους, όπως υποστηρίζει η Τουρκία». Η Τουρκία, δηλαδή, επιδιώκει να μειώσει την αιγιαλίτιδα ζώνη ελληνικών νησιών, με το επιχείρημα ότι επικάθονται σε τουρκική υφαλοκρηπίδα!
Μεθοδολογία οριοθέτησης
1. «Έχει ενοποιηθεί το εθιμικό με το συμβατικό δίκαιο της οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ... Η έννοια των "σχετικών περιστάσεων" (που δικαιολογούν την εφαρμογή της αρχής της ευθυδικίας) λειτουργεί ως εξαίρεση στην αρχή της ίσης απόστασης (μέσης γραμμής), που έχει καθιερωθεί πλέον ως βασική μέθοδος οριοθέτησης».
2. «Έχει αποκρυσταλλωθεί η μεθοδολογία οριοθέτησης. Σε πρώτο στάδιο χαράσσεται προσωρινά η γραμμή της ίσης απόστασης και στη συνέχεια εξετάζεται η ύπαρξη τυχόν περιστάσεων, που επιβάλλουν τη μετατόπιση της γραμμής, προκειμένου να επιτευχθεί ένα δίκαιο αποτέλεσμα. Ειδικότερα ως προς τις περιπτώσεις κρατών με αντικείμενες ακτές, το Διεθνές Δικαστήριο έχει αποδεχθεί ήδη από το 1985, στην οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας Λιβύης - Μάλτας, ότι η χάραξη της μέσης γραμμής αποτελεί κατ' αρχήν τη δίκαιη λύση.
Ωστόσο, στην πρόσφατη απόφασή του στην υπόθεση Θαλάσσιας Οριοθέτησης στη Μαύρη Θάλασσα, το Δικαστήριο προσέθεσε ένα τρίτο στάδιο στη διαδικασία οριοθέτησης, στο πλαίσιο του οποίου απέδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην έννοια της "αναλογικότητας", δηλαδή της αναλογίας μεταξύ του μήκους των ακτών και της υφαλοκρηπίδας / AOZ που αντιστοιχεί σε κάθε κράτος...
Η εν λόγω αναβάθμιση του κριτηρίου της αναλογικότητας δημιουργεί προβληματισμό, ενώ μειώνει ακόμα περισσότερο τον βαθμό προβλεψιμότητας».
3. «Περισσότερο από το 1/3 των εθνικών νομοθεσιών σχετικά με την υφαλοκρηπίδα και την ΑΟΖ προβλέπει ότι, εκκρεμούσης της οριοθέτησης, τα εξωτερικά όρια των εν λόγω ζωνών προσδιορίζονται βάσει της αρχής της ίσης απόστασης».
«Αμέλειες» ελληνικών κυβερνήσεων
1. «Η ελληνική υφαλοκρηπίδα στο σύνολό της έχει απεικονισθεί χαρτογραφικά σε θεματικούς χάρτες μελετών της Υδρογραφικής Υπηρεσίας του ΓΕΝ... όπως αυτά καθορίζονται βάσει της αρχής της ίσης απόστασης... Με εξαίρεση την οριοθετική γραμμή της υφαλοκρηπίδας του Ιονίου βάσει της ελληνο-ιταλικής συμφωνίας του 1977, δεν έχουν κατατεθεί τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας σε διεθνείς οργανισμούς. Το ίδιο ισχύει και για τα όρια των ελληνικών χωρικών υδάτων, τα οποία, ωστόσο, αποτυπώνονται από το 2006 και εφεξής σε επίσημους ελληνικούς ναυτικούς χάρτες».
2. «Σύμφωνα με το άρθρο 16(1) της Σύμβασης για το Δίκαιο της Θάλασσας, τα παράκτια κράτη οφείλουν να απεικονίζουν σε ναυτικούς χάρτες μεγάλης κλίμακας, αφενός τις ευθείες γραμμές βάσης και τις ειδικές περιπτώσεις παρέκκλισης από την "κανονική γραμμή βάσης" (όπως κλείσιμο των κόλπων) για τη μέτρηση του εύρους της αιγιαλίτιδας ζώνης και τα όρια που προκύπτουν από αυτές και, αφετέρου, τη χάραξη της οριοθετικής γραμμής της αιγιαλίτιδας ζώνης με γειτονικά κράτη.
Τα παράκτια κράτη υποχρεούνται να προσδώσουν επαρκή δημοσιότητα στους εν λόγω χάρτες και να καταθέσουν αντίγραφό τους ή πίνακα των σχετικών γεωγραφικών συντεταγμένων στον Γενικό Γραμματέα των ΗΕ...
Η Ελλάδα δεν έχει υιοθετήσει σύστημα ευθειών βάσης, παρά το γεγονός ότι οι όροι που ισχύουν εθιμικά από το 1951 και ενσωματώθηκαν στη Σύμβαση συντρέχουν σε πολλές περιοχές της χώρας... Αντίστοιχη υποχρέωση προβλέπεται στο άρθρο 84 της Σύμβασης σχετικά με την απεικόνιση εξωτερικού ορίου και τη χάραξη της οριοθετικής γραμμής της υφαλοκρηπίδας...
Θα πρέπει να σημειωθεί ότι στο άρθρο 75 της Σύμβασης προβλέπεται αντίστοιχη ρύθμιση για το εξωτερικό όριο και την οριοθέτηση της ΑΟΖ».
3. «Παρά το γεγονός ότι δεν έχουν κατατεθεί επίσημα στο Γενικό Γραμματέα του ΟΗΕ τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας, οι γεωγραφικές συντεταγμένες του ανατολικού ορίου στην ανατολική Μεσόγειο έχουν γνωστοποιηθεί στη νορβηγική και την αμερικανική πλευρά στο πλαίσιο διαμαρτυριών μας για τη διενέργεια θαλασσίων ερευνών στην περιοχή. Έχουν εγχειρισθεί σχετικοί χάρτες και γεωγραφικές συντεταγμένες στην Αίγυπτο και στη Λιβύη αντιστοίχως στο πλαίσιο των διμερών διαπραγματεύσεων για την οριοθέτηση των θαλασσίων ζωνών».
4. «Η ελληνική νομοθεσία εξακολουθεί να αναφέρεται στα κριτήρια της Σύμβασης της Γενεύης για την υφαλοκρηπίδα (1958), δηλαδή το κριτήριο του ισοβαθούς των 200 μέτρων και το κριτήριο της εκμετάλλευσης για τον προσδιορισμό του εξωτερικού ορίου της υφαλοκρηπίδας. Αντίθετα, η Σύμβαση, η οποία, σύμφωνα με τη ρητή διάταξη του άρθρου 311 (1) "υπερισχύει των Συμβάσεων της Γενεύης της 29ης Απριλίου του 1958 για το Δίκαιο της Θάλασσας", προβλέπει ότι νομικός τίτλος επί της υφαλοκρηπίδας εντός του ορίου των 200 ν. μιλίων είναι το κριτήριο της απόστασης.
Την εθιμική υπόσταση του εν λόγω κανόνα έχει αποδεχθεί η διεθνής νομολογία ήδη από τη δεκαετία του 1980... Θα ήταν σκόπιμο να εναρμονιστεί η ελληνική νομοθεσία με τις διατάξεις (της Σύμβασης), υιοθετώντας τον ευμενέστερο για τα ελληνικά συμφέροντα ορισμό της υφαλοκρηπίδας βάσει του κριτηρίου της απόστασης. Το ίδιο ισχύει και για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας, εφόσον η ελληνική νομοθεσία απλώς παραπέμπει στους κανόνες του διεθνούς δικαίου, χωρίς ουδεμία αναφορά στην αρχή της ίσης απόστασης...
Στην απόφαση Οριοθέτησης μεταξύ του Μπαρμπάντος και του Τρινιντάντ και Τομπάγκο, το Διαιτητικό Δικαστήριο απέδωσε ιδιαίτερη βαρύτητα στην εθνική νομοθεσία των διαδίκων κρατών στο πλαίσιο της αποσαφήνισης των θέσεών τους ως προς τη μέθοδο οριοθέτησης της υφαλοκρηπίδας και της ΑΟΖ».
5. «Κατά την πρόσφατη ερευνητική δραστηριότητα του αμερικανικού ωκεανογραφικού πλοίου R/V Nautilus... καταστήσαμε σαφές στην αμερικανική πλευρά ότι δεν δύναται να διενεργήσει έρευνες στα υποθαλάσσια όρη του Αναξίμανδρου χωρίς την άδεια των ελληνικών αρχών, εφόσον η προτεινόμενη περιοχή διεξαγωγής των ερευνών περιελάμβανε και περιοχές ελληνικής υφαλοκρηπίδας... Η αμερικανική πλευρά επαναπροσδιόρισε τις περιοχές διεξαγωγής των ερευνών... γεγονός που επιβεβαίωσε η Αμερικανική Πρεσβεία με ρηματική διακοίνωση».
6. «Τα όρια της ελληνικής υφαλοκρηπίδας βάσει της αρχής της ίσης απόστασης εμφανίζονται σε διεθνείς βάσεις δεδομένων στο διαδίκτυο... αλλά και σε χάρτες του Ευρωπαϊκού Οργανισμού Περιβάλλοντος και της Ευρωπαϊκής Ένωσης ως υποθετικά όρια ΑΟΖ... αναγνωρίζοντας πλήρη επήρεια σε όλα τα ελληνικά νησιά...
Μάλιστα, σε πρόσφατο χάρτη εργασίας του Δικτύου Natura 2000, πέραν του υφισταμένου ορίου των χωρικών υδάτων και των υποθετικών ορίων ΑΟΖ, απεικονίζεται με διακεκομμένη γραμμή και το όριο των ελληνικών χωρικών υδάτων στα 12 ν. μίλια»
Ανακοίνωση του ΥΠΕΞ
Αθήνα, 29 Νοεμβρίου 2010
Απαντώντας σε ερώτηση δημοσιογράφου σχετικά με δημοσίευμα της εφημερίδας Ο Κόσμος του Επενδυτή και τίτλο «Στο φως οι μυστικές διαπραγματεύσεις», ο εκπρόσωπος του υπουργείου Εξωτερικών κ. Γρ. Δελαβέκουρας ανέφερε τα εξής:
«Η εφημερίδα "Ο Κόσμος του Επενδυτή" και οι συντάκτες του άρθρου "Στο φως οι μυστικές διαπραγματεύσεις" προχώρησαν στην επιλεκτική δημοσιοποίηση αποσπασμάτων σημειώματος της Δ1 Διεύθυνσης του Υπουργείου Εξωτερικών με βαθμό ασφαλείας "Άκρως Απόρρητο" διαστρεβλώνοντας και ερμηνεύοντας αυθαίρετα το περιεχόμενό και το σκοπό σύνταξης του εγγράφου, προκειμένου να παραπληροφορήσουν την κοινή γνώμη παραβιάζοντας κατάφωρα τη δημοσιογραφική δεοντολογία.
Ταυτόχρονα δημοσιοποίησαν πληροφορίες που τα συμφέροντα της Ελλάδας επιβάλλουν να τηρηθούν απόρρητες απέναντι σε ξένη κυβέρνηση και υπονόμευσαν τη διπλωματική προσπάθεια της χώρας. Εγκαλούν μάλιστα την Υπηρεσιακή ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών επειδή εξετέλεσε τα αυτονόητα καθήκοντα που της έχουν ανατεθεί. Το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών της χώρας είναι εξαιρετικά τεχνικό και σύνθετο, αλλά και ζωτικής σημασίας για να αντιμετωπίζεται με τέτοια ελαφρότητα.
Το εν λόγω έγγραφο ουδεμία σχέση έχει με τη διαδικασία των διερευνητικών επαφών. Το έγγραφο, όπως είναι σε θέση να γνωρίζουν οι συντάκτες, προκλήθηκε από σχετικό ερώτημα της Υπηρεσιακής ηγεσίας που υποβλήθηκε με επίσημη αλληλογραφία, κοινοποιούμενη σε σειρά αποδεκτών, με σκοπό τη διερεύνηση ορισμένων τεχνικών και νομικών παραμέτρων που αφορούν την υφαλοκρηπίδα προκειμένου να διαμορφωθεί καταλλήλως η ελληνική απάντηση σε αβάσιμους τουρκικούς ισχυρισμούς σε διαμαρτυρίες μας περί παραβίασης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας.
Το έγγραφο αποτυπώνει τη νομική εκτίμηση της Δ1 Διευθύνσεως, στο πλαίσιο των καθηκόντων της και συνεκτιμήθηκε κατά τη διατύπωση της ελληνικής απάντησης.
Επομένως είναι ανακριβές, αυθαίρετο και παραπλανητικό το συμπέρασμα των συντακτών ότι το έγγραφο συντάχθηκε για να απαντήσει σε ερωτήματα που έχουν εγερθεί στην πορεία των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών, όπως και ο υπαινιγμός ότι η Υπηρεσιακή ηγεσία ήθελε ανεπίσημες απαντήσεις και όχι μια αναλυτική έγγραφη και τεκμηριωμένη απάντηση.
Ομοίως, οι ισχυρισμοί για "εγκληματική αμέλεια" της ελληνικής πλευράς είναι κενοί περιεχομένου και σκοπό έχουν τη δημιουργία εντυπώσεων. Στοιχειώδεις νομικές γνώσεις, αλλά και επισημάνσεις στο ίδιο το έγγραφο, τις οποίες οι συντάκτες απέκρυψαν, αναιρούν τους ισχυρισμούς αυτούς.
Η θεωρία περί "μυστικής διπλωματίας", που κατά κανόνα βασίζεται στην ημιμάθεια και τις υπεραπλουστεύσεις, εξυπηρετεί αποκλειστικά και μόνο τη διαιώνιση μιας φοβικής αντίληψης για τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας. Η Ελλάδα ωστόσο έχει ισχυρές θέσεις που βασίζονται στο Διεθνές Δίκαιο.
Το Υπουργείο Εξωτερικών διαχειρίζεται τα εθνικά θέματα με αποκλειστική μέριμνα την προάσπιση της εθνικής κυριαρχίας και εδαφικής ακεραιότητας και των δικαιωμάτων της χώρας μας, όπως καθορίζονται από το Διεθνές Δίκαιο. Με αυτοπεποίθηση και ανοικτό τρόπο ασκεί την εξωτερική πολιτική στο πλαίσιο των παγίων θέσεων της χώρας μας, αλλά και με νέες ιδέες που διαμορφώνουν καλύτερες συνθήκες για την προώθηση των συμφερόντων μας.
Όπως πάντα, ο Υπουργός Εξωτερικών θα ενημερώσει αναλυτικά για όλα τα θέματα που σχετίζονται με τη Διεύρυνση της Ε.Ε. και τις σχετικές ιδέες της Ελλάδας, αλλά και τις ελληνοτουρκικές σχέσεις την αρμόδια Επιτροπή της Βουλής και το Εθνικό Συμβούλιο Εξωτερικής Πολιτικής».
Διαψεύσεις σαν ομολογίες ενοχής
(Κόσμος του Επενδυτή, 4.12.2010)
Στο προηγούμενο φύλλο του, ο Κ.τ.Ε. δημοσίευσε αποσπάσματα άκρως απόρρητου εγγράφου με τίτλο «Απεικόνιση ορίων ελληνικής υφαλοκρηπίδας στην ανατολική Μεσόγειο». Σε αντίθεση με τη συνήθη πρακτική του, το Υπουργείο Εξωτερικών (ΥΠΕΞ) εξέδωσε μακροσκελή και γεμάτη υβριστικούς χαρακτηρισμούς ανακοίνωση - απάντηση.
Το περιεχόμενό της μαρτυράει ότι τόσο ο υπουργός κ. Δρούτσας, που την ενέκρινε, όσο και οι «ηρακλειδείς του στέμματος» κ.κ. Ζέππος (γενικός γραμματέας) και Παρασκευόπουλος (γενικός διευθυντής πολιτικών υποθέσεων), που την υπαγόρευσαν, έχουν χάσει την ψυχραιμία τους. Προφανώς έχουν τους λόγους τους.
Το ΥΠΕΞ συνομολογεί την αυθεντικότητα του εγγράφου, αλλά κατηγορεί την εφημερίδα ότι προέβη σε «επιλεκτική δημοσιοποίηση αποσπασμάτων». Πράγματι, δημοσιεύσαμε όσα αποσπάσματα είχαν πολιτικό ενδιαφέρον, δεδομένου ότι ήταν πρακτικά αδύνατον να δημοσιευθεί ολόκληρο ένα έγγραφο 17 πυκνογραμμένων σελίδων, που ένα μεγάλο τμήμα του ανέλυε τη διεθνή νομολογία.
Η ηγεσία του ΥΠΕΞ περιλούζει την εφημερίδα και τους συντάκτες και επιχειρεί να διδάξει δημοσιογραφική δεοντολογία! («Διαστρεβλώνοντας και ερμηνεύοντας αυθαίρετα το περιεχόμενό και το σκοπό σύνταξης του εγγράφου, προκειμένου να παραπληροφορήσουν την κοινή γνώμη, παραβιάζοντας κατάφωρα τη δημοσιογραφική δεοντολογία»). Μας κατηγορεί, επίσης, ότι αποκρύψαμε.
Προκαλούμε το ΥΠΕΞ να δώσει στη δημοσιότητα απόσπασμα του εγγράφου, που να αναιρεί αυτά που ήδη δημοσιεύσαμε. Προκαλούμε να αναφέρει ένα συγκεκριμένο παράδειγμα διαστρέβλωσης ή παραπληροφόρησης. Δεν είμαστε εμείς που διαστρεβλώνουμε και παραπληροφορούμε. Είναι οι θλιβεροί συντάκτες της ανακοίνωσης που κάνουν δίκη προθέσεων και συκοφαντούν ασυστόλως, κρυπτόμενοι πίσω από έναν κρατικό θεσμό.
Αν πάντως επιμένουν ότι η δημοσιοποίση αποσπασμάτων αλλοιώνει έστω και κατά ένα γιώτα ή μία κεραία το περιεχόμενο του εγγράφου, ευχαρίστως να το δημοσιεύσουμε ολόκληρο για να γελάσει και το «παρδαλό κατσίκι». Εάν θέλουν, ας το ζητήσουν και θα το πράξουμε.
Η ηγεσία του ΥΠΕΞ μας κατηγορεί περίπου για εθνική προδοσία! «Ταυτόχρονα, δημοσιοποίησαν πληροφορίες που τα συμφέροντα της Ελλάδας επιβάλλουν να τηρηθούν απόρρητες απέναντι σε ξένη κυβέρνηση και υπονόμευσαν τη διπλωματική προσπάθεια της χώρας»! Προκαλούμε το ΥΠΕΞ να αναφέρει έστω και ένα παράδειγμα για να τεκμηριώσει τον γελοίο και συκοφαντικό ισχυρισμό του, που αποκλειστικό σκοπό έχει να δημιουργήσει εντυπώσεις.
Η πραγματικότητα είναι ότι δεν δημοσιοποιήσαμε καμιά πληροφορία που να αφορά ελληνικούς χειρισμούς. Αποκαλύψαμε ότι η Ελλάδα δεν έχει καταθέσει (όπως έχει δικαίωμα, συμφέρον, αλλά και συμβατική υποχρέωση) χάρτες με την υφαλοκρηπίδα / ΑΟΖ της στον ΟΗΕ και δεν έχει προσαρμόσει την εθνική νομοθεσία στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, η οποία ευνοεί καταφανώς τις εθνικές θέσεις.
Προφανώς αυτή η πληροφορία είναι γνωστή στην Τουρκία και στα άλλα κράτη, αλλά όχι στην ελληνική κοινή γνώμη. Είναι αξιοσημείωτο, μάλιστα, ότι, ενώ η εφημερίδα είχε πάρει τον δρόμο για το τυπογραφείο, ο πρωθυπουργός ανακοίνωσε στη Βουλή ότι θα προσαρμόσει την ελληνική νομοθεσία, δικαιώνοντας την κριτική μας.
Αποκαλύψαμε, επίσης, την απαίτηση της Τουρκίας να εξαιρεθεί από την τρέχουσα διαπραγμάτευση για την οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας το σύμπλεγμα του Καστελλορίζου. Προφανώς η τουρκική απαίτηση είναι γνωστή στην Άγκυρα, αλλά όχι και στην ελληνική κοινή γνώμη. Με τη δημοσίευση του εγγράφου κλείνει οριστικά ο δρόμος για ενδεχόμενη υποχώρηση στην τουρκική απαίτηση. Ίσως ορισμένοι να ήθελαν αυτόν τον δρόμο ανοικτό.
Όπως μπορεί να διαπιστώσει ο αναγνώστης, το ύφος της ανακοίνωσης απάδει σε κρατική υπηρεσία και δη στο ΥΠΕΞ. Θα ήταν, όμως, υπερβολή να χρεώσουμε τον δυστυχή πελταστή κ. Δελαβέκουρα, ο οποίος, ως εκπρόσωπος του υπουργείου, υπογράφει την ανακοίνωση. Η προφανής αιτία του εκνευρισμού των κ.κ. Ζέππου και Παρασκευόπουλου είναι η κριτική που τους ασκήσαμε. Το ομολογούν, άλλωστε, και στην ανακοίνωση: «Εγκαλούν, μάλιστα, την υπηρεσιακή ηγεσία του Υπουργείου Εξωτερικών επειδή εξετέλεσε τα αυτονόητα καθήκοντα που της έχουν ανατεθεί».
Επειδή είναι γνωστή η διαδρομή και το ήθος του καθενός, είναι θράσος και γελοιότητα να μας παραδίδουν μαθήματα εθνικής ευθύνης τόσο ο κ. Δρούτσας όσο και οι εκλεκτοί του. Παρακάμπτουμε το γεγονός ότι ο υπουργός δεν έχει ακόμα δώσει εξηγήσεις για σοβαρές ανακρίβειες, που έχει συμπεριλάβει στο βιογραφικό του. Ανακρίβειες, που σε άλλες χώρες θα τον είχαν υποχρεώσει σε παραίτηση.
Το σημαντικότερο είναι ότι ο κ. Δρούτσας ανέλαβε επικεφαλής της ελληνικής διπλωματίας, χωρίς να έχει αφήσει προσωπικό ίχνος στη δημόσια ζωή και χωρίς να έχει αυτοδύναμο πολιτικό εκτόπισμα. Ίσως διαθέτει άλλα, μη ορατά προσόντα, που εμείς αγνοούμε και που δεν διαπιστώσαμε στον ένα χρόνο που βρίσκεται στην κορυφή του ΥΠΕΞ.
Αυτό που θυμούνται, πάντως, οι Ελληνοκύπριοι είναι οι πολύ στενές σχέσεις του με τον αρχιτέκτονα του σχεδίου Ανάν Βρετανό διπλωμάτη λόρδο Χάνεϊ και ο προκλητικός ρόλος του στην επιχείρηση επιβολής του καταστροφικού αυτού σχεδίου.
Για τον βίο και την πολιτεία των κ.κ. Ζέππου και Παρασκευόπουλου θα μπορούσαμε να γράψουμε πολλά. Προς το παρόν περιοριζόμαστε στο ότι και οι δύο έχουν διακριθεί στη λεπτή τέχνη να πηγαίνουν πάντα με τα νερά των εκάστοτε υπουργών. Όσο κι αν ψάξαμε δεν βρήκαμε ούτε μία φορά που να έχουν εκφράσει αντίθετη άποψη απ' αυτή που ήθελαν να ακούσουν οι προϊστάμενοί τους. Θα είχε ενδιαφέρον να μας αναφέρουν έστω και μία και εμείς θα ανασκευάσουμε.
Στην ανακοίνωση αναφέρεται ότι «το θέμα της οριοθέτησης των θαλασσίων ζωνών της χώρας είναι εξαιρετικά τεχνικό και σύνθετο, αλλά και ζωτικής σημασίας για να αντιμετωπίζεται με τέτοια ελαφρότητα».
Εδώ σηκώνουμε τα χέρια ψηλά. Δεν κάνουν τον κόπο να αναφέρουν ποια είναι η ελαφρότητα και πώς εκδηλώνεται. Απλώς προσθέτουν έναν ακόμα συκοφαντικό χαρακτηρισμό. Στην πραγματικότητα το εδάφιο αυτό αποκαλύπτει μία νοοτροπία που θεωρεί ότι η ελληνική εξωτερική πολιτική είναι αποκλειστική αρμοδιότητα ενός «ιερατείου» κι όχι των κοινών θνητών. Η ολιγαρχική αυτή αντίληψη ουκ ολίγες φορές κυοφόρησε εθνικές ήττες.
● «Το εν λόγω έγγραφο ουδεμία σχέση έχει με τη διαδικασία των διερευνητικών επαφών. Το έγγραφο, όπως είναι σε θέση να γνωρίζουν οι συντάκτες, προκλήθηκε από σχετικό ερώτημα της υπηρεσιακής ηγεσίας... με σκοπό τη διερεύνηση ορισμένων τεχνικών και νομικών παραμέτρων, που αφορούν την υφαλοκρηπίδα, προκειμένου να διαμορφωθεί καταλλήλως η ελληνική απάντηση σε αβάσιμους τουρκικούς ισχυρισμούς σε διαμαρτυρίες μας περί παραβίασης της ελληνικής υφαλοκρηπίδας».
● «Είναι ανακριβές, αυθαίρετο και παραπλανητικό το συμπέρασμα των συντακτών ότι το έγγραφο συντάχθηκε για να απαντήσει σε ερωτήματα που έχουν εγερθεί στην πορεία των ελληνοτουρκικών διερευνητικών επαφών».
Εδώ η ηγεσία του ΥΠΕΞ παίζει την κολοκυθιά. Ομολογεί ότι το έγγραφο ζητήθηκε για να διαμορφωθεί η ελληνική απάντηση σε τουρκικούς ισχυρισμούς για την υφαλοκρηπίδα. Χαρακτηρίζει, όμως, παραπλανητικό να το συσχετίζουμε με τις διερευνητικές επαφές, παρ' ότι επισήμως το αντικείμενο των διερευνητικών επαφών είναι ακριβώς η οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας!
Θέλει η ηγεσία του ΥΠΕΞ να πιστέψουμε ότι στις διερευνητικές επαφές οι Τούρκοι δεν προβάλλουν τους πάγιους ισχυρισμούς τους; Έλεος! Υποτιμούν τη νοημοσύνη των αναγνωστών, αλλά δεν σκέφτονται τα γέλια που η ανακοίνωσή τους προκάλεσε στην Άγκυρα;
Παρακάτω διαβάζουμε ότι «οι ισχυρισμοί για «εγκληματική αμέλεια» της ελληνικής πλευράς είναι κενοί περιεχομένου και σκοπό έχουν τη δημιουργία εντυπώσεων».
Πράγματι, εδώ έχουν κάποιο δίκιο. Θέλαμε να δημιουργήσουμε σωστές και ακριβείς εντυπώσεις στην ελληνική κοινή γνώμη, ελπίζοντας ότι κατ' αυτό τον τρόπο θα πιεσθούν οι αρμόδιοι να κάνουν αυτά που δεν έχουν κάνει μέχρι τώρα: να προσαρμόσουν την ελληνική νομοθεσία στη Σύμβαση για το Δίκαιο της Θάλασσας, να καταθέσουν τους χάρτες στον ΟΗΕ, να προχωρήσουν σε οριοθέτηση της υφαλοκρηπίδας / ΑΟΖ με την Κυπριακή Δημοκρατία.
Και η ανακοίνωση συνεχίζει: «Η θεωρία περί «μυστικής διπλωματίας», που κατά κανόνα βασίζεται στην ημιμάθεια και τις υπεραπλουστεύσεις, εξυπηρετεί αποκλειστικά και μόνο τη διαιώνιση μιας φοβικής αντίληψης για τις εξωτερικές σχέσεις της χώρας». Τόσες βρισιές σε μία φράση! Είναι αλήθεια ότι διαβάζοντας αυτή την ανακοίνωση φοβόμαστε μήπως ο Ελληνισμός ξαναβρεθεί αντιμέτωπος με διπλωματικά τερατουργήματα, όπως το σχέδιο Ανάν, το ανακοινωθέν της Μαδρίτης κ.λπ.
Δυστυχώς, τα κείμενα αυτά δεν έγιναν δεκτά από ημιμαθείς, αλλά από γνώστες, που προτίμησαν να ξεχάσουν τις γνώσεις τους. Αξίζει να σημειώσουμε ότι η ηγεσία του ΥΠΕΞ, που έσπευσε να εκδώσει αυτή την ανακοίνωση, τηρεί σιγή ιχθύος για επανειλημμένα δημοσιεύματα, σύμφωνα με τα οποία συζητείται μεγάλη έκπτωση από το δικαίωμα επέκτασης των χωρικών υδάτων στα 12 μίλια.
Η ηγεσία του ΥΠΕΞ, βεβαίως, δεν παρέλειψε να δώσει εύσημα στον εαυτό της. Όταν συμβαίνουν όσα συμβαίνουν στα εθνικά μέτωπα, όμως, τέτοιου είδους αυτοέπαινοι είναι πρόκληση. Ελπίζουμε ότι η αλαζονεία δεν είναι εκδήλωση ένοχης συνείδησης, αλλά μόνο ανασφάλειας.
Από το ιστολόγιο του Δημήτρη Κωνσταντακόπουλου
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου