Γιατί αύξηση των φόρων σημαίνει... μείωση των εσόδων

Τον Οκτώβριο του 2008 ο Γ. Αλογοσκούφης παρουσίασε ένα προσχέδιο για τον προϋπολογισμό όπου, το δημοσιονομικό έλλειμμα θα διαμορφωνόταν στο 1,8% του ΑΕΠ και ο ρυθμός ανάπτυξης στο 3,4%. 
Στον προϋπολογισμό ενσωματώνονται και νέα φορολογικά μέτρα ύψους τουλάχιστον 7,4 δισεκατομμυρίων Ευρώ, όπου μεταξύ άλλων, αφορούσαν την περαίωση εκκρεμών φορολογικών υποθέσεων, την αύξηση των τελών κυκλοφορίας κατά 20% και την αύξηση της προκαταβολής φόρου για τις επιχειρήσεις. 
Το 2009 είδαμε τα αποτελέσματα αυτού του προϋπολογισμού …
μια κατακόρυφη πτώση στα έσοδα.
Γιατί άραγε από τη στιγμή που είχαμε νέους φόρους είχαμε και πτώση στα έσοδα; 
Η απάντηση είναι για τους ιδίους λόγους που θα έχουμε και νέα πτώση στα έσοδα το 2010.

Στις αρχές του 1970 ο Arthur Laffer έκανε δημοφιλή μια παλιότερη θεωρία που μας δείχνει τα δημόσια έσοδα σε σχέση με την φορολογική κλίμακα.
Η θεωρία αυτή σήμερα έχει το όνομα Laffer curve.
Σύμφωνα με αυτή τη θεωρία (που είναι εδραιωμένη ανάμεσα στους οικονομολόγους), το κράτος μπορεί να έχει αύξηση εσόδων καθώς αυξάνει τη φορολογική κλίμακα, αλλά υπάρχει ένα σημείο “T”  από όπου εκεί και μετά τα έσοδα θα μειώνονται ανεξάρτητα από την αύξηση στους φορολογικούς συντελεστές.
Η θεωρία λέει ότι καθώς αυξάνονται οι φόροι, ολοένα και λιγότερα θα θελήσουν να δουλέψουν και να επιχειρήσουν με αποτέλεσμα, όταν το κράτος φτάσει να φορολογεί το 100% των κερδών, τα έσοδα θα είναι μηδέν.
Ο Ronald Reagan ήταν ο πρώτος που απέδειξε ότι αυτή η θεωρία λειτουργεί.
Με την ανάληψη της προεδρίας του,  μείωση τους ανώτατους φορολογικούς συντελεστές από το 70% στο 28% σε 7 χρόνια.

Αρχικά η ανάπτυξη εκτινάχτηκε στο 8.5% τα πρώτα πέντε τρίμηνα και παρέμεινε στο 3.5% για το υπόλοιπο της προεδρίας του και δημιουργήθηκαν 11 εκ θέσεις εργασίας τα πρώτα 4 χρόνια. 

Παρόλο τις μειώσεις στους φορολογικούς συντελεστές, τα έσοδα του Αμερικανικού προϋπολογισμού διπλασιάστηκαν την περίοδο 1980-1990 από $517 δις στα $1 τρις.

Παρόμοια δεδομένα έχουμε και από το Ιρλανδικό οικονομικό θαύμα.
Στις αρχές της δεκαετίας του 80 όταν μπήκαμε στην τότε ΕΟΚ, η Ελλάδα μπορούσε να περηφανευτεί ότι δεν ήταν τελευταία στα πάντα.
Η Ελλάδα περνούσε σε επιδόσεις την Ισπανία, Πορτογαλία και βεβαίως την Ιρλανδία.
Το πόσο άσχημα ήταν τα πράγματα τότε στην Ιρλανδία μαρτυρούν τα τότε δεδομένα.
Μεταξύ 1980 και 1986, οι συνολικές δαπάνες ως προς το ΑΕΠ στην Ιρλανδία αυξηθήκαν από το 54% στο 62% του ΑΕΠ.
Το χρέος προς το ΑΕΠ πήγε από το 87% στο 120%, καθώς οι ελλειμματικοί προϋπολογισμοί ξεπερνούσαν το 10% του ΑΕΠ. Η δε ανεργία έφτασε και έως το 18% το 1985.
Θα μπορούσε κανείς να γράψει ένα βιβλίο για τα ο τι έκανε η Ιρλανδία μετά από το 1985 για να ανακάμψει.
Αυτό όμως που έκανε περισσότερο από όλα είναι να μειώσει τους φόρους στις επιχειρήσεις που σήμερα είναι στο 12,5%.
Και σε αυτή την περίπτωση το Laffer curve λειτούργησε άψογα.
Τα έσοδα αυξήθηκαν, η ανταγωνιστικότητα εκτινάχτηκε, το κατά κεφαλήν εισόδημα αυξήθηκε πολύ περισσότερο από τον Ευρωπαϊκό μέσο όρο και το χρέος του ΑΕΠ εσέ στο 25% μέχρι και ο 2007. Επίσης και κάτι ακόμα.
Το Δουβλίνο είχε την μεγαλύτερη αναλογία σε σχέση με τον πληθυσμό σε αυτοκίνητα μάρκας BMW σε όλη την Ευρώπη.
Υπόψη, μην συσχετίζουμε τα σημερινά προβλήματα της Ιρλανδίας με το φορολογικό μοντέλο. Καμία σχέση δεν έχουν τα σημερινά προβλήματα της Ιρλανδίας (που είναι πανευρωπαϊκό φαινόμενο) με το μοντέλο ανάπτυξης της χώρας αυτής.
Ένα άλλο παράδειγμα εφαρμογής του laffer curve είναι το τι διαδραματίζεται πρόσφατα στην αγορά αυτοκινήτου στην Ελλάδα. Τα αυξημένα τέλη καθώς και η επιβολή των περιβαλλοντολογικών τελών έχουν αποθαρρύνει πολλούς από το να έχουν αυτοκίνητο.
Όσο περισσότερου είναι οι φόροι, τόσο λιγότεροι θα είναι πρόθυμοι να τους πληρώσουν.
Ναι μεν οι φόροι θα είναι αυξημένοι σε σχέση με πέρσι, διότι η αύξηση των τελών ήταν πολύ μεγάλη σε σχέση με το ποσοστό που παραδίδουν τις πινακίδες, αλλά οι παραδώσεις πινακίδων θα συνεχιστούν και το 2010 και δεν αποκλείεται πριν τελειώσει το 2010, αυτοί που δεν θα θελήσουν πλέον να έχουν αυτοκίνητο  να είναι πολλαπλάσιοι αυτών που έχουν προλάβει να παραδώσουν πινακίδες μέχρι το τέλος του 2009.
Εν ολίγης, αν συνεχίσει η κυβέρνηση να προσπαθεί να βγάλει ξύγκι από τον Έλληνα φορολογούμενο, το πιο πιθανό είναι να δούμε ένα μεγάλο μέρος του πληθυσμού να μην είναι πρόθυμο πλέον να πληρώσει αυτά τα αυξημένα τέλη, με αποτέλεσμα, όσο και να αυξάνει τους φόρους το κράτος, τα έσοδα να είναι μειούμενα.
Όσο αναφορά το σημείο “T” που είπαμε στην αρχή, το πιο πιθανό είναι να το έχουμε ξεπεράσει όπως το είχε ξεπεράσει η Ιρλανδία μέχρι το 1985.
Η κατακόρυφη μείωση των εσόδων το 2009 μάλλον προϊδεάζει προς αυτή την κατεύθυνση.
Το πιο πιθανό είναι τα έσοδα να συνεχίσουν να πέφτουν και το 2010 και η κυβέρνηση (όπως όλες οι προηγούμενες κυβερνήσεις) να βρεθούν και πάλι προ αδιέξοδου.
Πριν λίγο καιρό σας είπα ότι το πρόβλημα δεν είναι η φοροδιαφυγή αλλά οι δαπάνες. 
Δυστυχώς οι Ελληνικές κυβερνήσεις επιμένουν στο απαρχαιωμένο σοσιαλιστικό μοντέλο της κεντρικής διοίκησης και της κρατικής σπατάλης, νομίζοντας ότι αυτό μπορεί να βγάλει τη χώρα από το αδιέξοδο, ενώ δεν αντιλαμβάνονται, ότι αυτός είναι ο λόγος για όλα τα προβλήματα που έχουμε.
Γιώργος Καισάριος

ΥΓ:* Τα στοιχεία του Πίνακα των Φόρων σε ποσοστό του ΑΕΠ για το  2010 ήταν εκτιμήσεις του ΥΠΟΙΚ του Απριλίου 2009