Η επιφυλλίδα Τον Οκτώβριο του 1963 ο αρχηγός της EPE Κωνσταντίνος Καραμανλής ξεκινά από την Αλεξανδρούπολη τον προεκλογικό αγώνα εναντίον της Ένωσης Κέντρου που με αρχηγό τον Γεώργιο Παπανδρέου καλπάζει προς τη νίκη, την οποία κέρδισε με σχετική πλειοψηφία στις εκλογές του Νοεμβρίου και ολοκλήρωσε με θρίαμβο (53%) τον Φεβρουάριο του 1964. H συγκέντρωση οπαδών στην πρωτεύουσα του Έβρου είναι μεγάλη, αλλά ο Καραμανλής δεν ξεγελιέται και γυρίζοντας μετά το τέλος της ομιλίας του στον υπουργό που τον συνοδεύει του λέει: «Γιώργο, χάσαμε!». «Μα τι λέτε, κύριε πρόεδρε», αντιτείνει ο υπουργός, «δεν είδατε με τι ενθουσιασμό σας χειροκροτούσαν!..». Και ο παμπόνηρος Καραμανλής του απαντά το εξής αμίμητο: «Το κατάλαβα από την πρώτη στιγμή που φθάσαμε ότι χάνουμε. Δεν είδες με τι ψυχρότητα μας χαιρέτησαν οι χωροφύλακες;».
Το πρόβλημα
Σήμερα, αποφάσισα να σχολιάσω το απύθμενο πηγάδι των δημοσκοπήσεων. Και αυτό διότι πλέον η κατάσταση με αυτό το "παραμύθι" έχει πια ξεφύγει από κάθε μέτρο. Όπως σχεδόν και κάθε τι άλλο στην σύγχρονη νεοελληνική πραγματικότητα η χρήση του πολυτιμότατου αυτού εργαλείου έρευνας και ανάλυσης έχει διεστραφεί. Χρησιμοποιείται συστηματικά και κατ' επανάληψη για να αλλοιώσει και να κατευθύνει την κοινή γνώμη σε επιθυμητούς, για την ολιγαρχία των media, προορισμούς. Μιλούμε ουσιαστικά για μια κατάσταση αντίστοιχη με αυτή του υπνωτισμού, όπου ο ανήμπορος να αντιδράσει υποκείμενος εις τον υπνωτισμό, μετατρέπεται σε υποχείριο του επιτηδείου υπνωτιστή, και εντέλλεται να εκτελέσει χωρίς αντίδραση τα επαχθέστερα των εγκλημάτων προς τέρψιν του ηθικού αυτουργού.
Για όσους ακόμη αναρωτούνται αν κάτι τέτοιο είναι εφικτό σας αναφέρω αυτό που λέγει η δημοσκοπική "πιάτσα":...
"Πες μου τί αποτέλεσμα θέλεις να σου "βγάλω" για να σου "φτιάξω την ερώτηση""!
Και αναφέρομαι στον τρόπο που διατυπώνονται οι ερωτήσεις ο οποίος δεν αρκεί απλά να είναι "συντακτικά σωστός" αλλά και ψυχολογικά ορθός. Πουθενά τα νοηματικά φορτία των λέξεων δεν παίζουν τόσο καθοριστικό ρόλο όσο σε ένα ερώτημα δημοσκόπησης από το οποίο φιλοδοξεί κάποιος να εξάγει μέσα στα πλαίσια του εφικτού, όσο το δυνατόν ασφαλέστερα συμπεράσματα.
Για τον λόγο αυτό, εφιστώ ιδιαίτερα την προσοχή στον τρόπο που διατυπώνονται τα ερωτήματα, στις λέξεις που χρησιμοποιούνται ΠΑΝΤΟΥ, ακόμη και στην σειρά των λέξεων. Όλα έχουν την δική τους ιδιαίτερη σημασία και όλα παίζουν καθοριστικό ρόλο στην διαμόρφωση του τελικού "διά ταύτα". Και φυσικά δεν χρειάζεται να αναφέρουμε το άλλο κρίσιμο μέγεθος ενός τέτοιου εγχειρήματος το οποίο είναι το "πλήθος". Ένα μέγεθος το οποίο, γνωστό τοις πάση, είναι ευθέως ανάλογο με την αξιοπιστία μιας δημοσκόπησης. Οπότε, όσο περισσότεροι τόσο ακριβέστεροι.
Αναφορά στους άλλους δημοφιλείς μηχανισμούς που επιτρέπουν στο να πλαστούν τα επιθυμητά αποτελέσματα, όπως η "επιλογή" ή η "στάθμιση του δείγματος", καθώς και οι περίφημες πλέον "αναγωγές" δεν θα αναλυθούν εδώ, διότι δεν εμπίπτουν στο αντικείμενο του σημειώματος.
Ο μηχανισμός
Το επόμενο αφελές ερώτημα που τίθεται πάντα εκ του πονηρού από τους "ηθικούς αυτουργούς" που προανέφερα είναι: "Μα αφού οι δημοσκοπήσεις απλά μας εκθέτουν την απεικόνιση κάποιας «στιγμής» του εκλογικού σώματος πως το επηρεάζουν;" Η αλήθεια είναι πως τα γκάλοπ δεν στήνουν εκλογικά αποτελέσματα, από την άποψη ότι δεν μπορούν να διαμορφώσουν αποτελέσματα. Ωστόσο, δημιουργούν κλίμα ή μάλλον προκαταβάλλουν και διευκολύνουν τις παλινωδίες της κοινής γνώμης του εκλογικού σώματος δημιουργώντας μια ψευδή αλλά ικανή να καθοδηγήσει τον όχλο προσδοκία. Με άλλα λόγια, σκάει - για παράδειγμα - η συνεργασία Αβραμόπουλου - Σαμαρά, και πριν αλέκτωρ λαλήσει ...άπαξ (για τρις δεν το συζητάμε) έχουν βγει γκάλοπ που δείχνουν μεταστροφή του "εκλογικού σώματος". Οποιοσδήποτε δεν είναι ηλίθιος, κατανοεί ότι ΔΕΝ μεταστρέφεται έτσι το εκλογικό σώμα, ωστόσο ούτε και απολύτως 'ψέμα' είναι, αφού σε μια-διό βδομάδες με την κατάλληλη επικοινωνιακή στρατηγική των media, όντως θα μπορούσε να μεταφραστεί έτσι.
Το όλο εγχείρημα των "ηθικών αυτουργών" στηρίζεται στην κατανόηση και εφαρμογή των μηχανισμών της διαμόρφωσης της κοινής γνώμης (παλαιότερα λεγόταν και προπαγάνδα). Με απλά λόγια ο μηχανισμός δουλεύει ως εξής:
Ο απλός πολίτης που προσπαθεί να διαμορφώσει άποψη υποσυνείδητα διψά για πληροφόρηση. Πληροφόρηση που να του υποδεικνύει "ποιά θέση - επί του θέματος- παίρνουν οι άλλοι συμπολίτες του".
Υποσυνείδητα -πάντα- νοιώθει ότι χρειάζεται αυτή την πληροφόρηση ώστε να μπορέσει να διαμορφώσει ασφαλέστερα κι αυτός την δική του άποψη μειώνοντας τις πιθανότητες λάθους (στηρίζεται στην λογική του " οι πιο πολλοί έχουν μάλλον λάβει την ορθή απόφαση").
Ο μηχανισμός αυτός λειτουργεί αποτελεσματικά στις "αμόρφωτες" μάζες που δεν έχουν εκπαιδευθεί ή αδυνατούν να σκέπτονται. Υποδουλώνεται έτσι η ατομικότητα στην λογική του όχλου. Τοιουτοτρόπως διαμορφώνεται η επονομαζόμενη "κοινή γνώμη" σύμφωνα με τις επιθυμίες και τα συμφέροντα αυτών που κατέχουν την δύναμη να το πράξουν: Δηλαδή, των media-αρχών και των αφεντικών τους, όποια και αν είναι αυτά. Οι δημοσκοπήσεις αποτελούν απλά ένα απαραίτητο εργαλείο για να μπορέσει να λειτουργήσει αυτή η διεργασία.
Το συμπέρασμα
Αν κατανοήσουμε την λειτουργία του μηχανισμού που περιγράφηκε στην ανωτέρω ενότητα εύκολα συμπεραίνουμε προς πρόκειται για μια εξαιρετικά ανήθικη και προσβλητική προς τους πολίτες διαδικασία. Επιπλέον, είναι απόλυτα αντιδημοκρατική αφού καταλύει την "ελευθερία της βούλησης" που αποτελεί το κυρίαρχο πυλώνα επί του οποίου στηρίζεται η λήψη αποφάσεων του πολίτη.
Και όλα αυτά επιτυγχάνονται χρησιμοποιώντας "ύπουλες" μεθόδους, "επιφανειακά" αθώες αλλά, πρακτικά ιδιαίτερα αποτελεσματικές στο να "καθοδηγήσουν" το υποψήφιο θύμα τους.
Υπάρχουν τρόποι αντίδρασης;
Η απάντηση είναι εξαιρετικά δύσκολη. Απαιτείται παιδεία αλλά τα μηνύματα από αυτό το μέτωπο δεν είναι ενθαρρυντικά. Απαιτείται λιγότερη τηλεόραση, περισσότερο διάβασμα, περισσότερη συζήτηση με άλλους πολίτες, ακόμη και στο καφενείο.
Ο Μεγάλος Αδερφός είναι ήδη εδώ και -προς μεγάλη έκπληξη κάποιων- δεν είναι η κυβέρνηση, αλλά τα media.
Ας λάβει ο καθένας τα μέτρα του.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου