Η Ελλάδα ισορροπεί μεταξύ Ρωσίας - ΗΠΑ στη μεταφορά φυσικού αερίου στην Ευρώπη

Ο «ΨYXPOΣ πόλεμος» για τον έλεγχο των πηγών αλλά και των «δρόμων» μεταφοράς της ενέργειας στις καταναλωτικές αγορές της Ευρώπης, που βρίσκεται σε εξέλιξη εδώ και τουλάχιστον μία δεκαετία, σε κάποιες περιόδους αναδεικνύεται ιδιαίτερα σκληρός – και η τρέχουσα είναι μία από αυτές. South Stream, Nabuko και ITGI είναι τα τρία σχέδια αγωγών που διέρχονται από την ευρύτερη περιοχή μας και καθένα από αυτά έχει ως στόχο να αποτελέσει εναλλακτικό δρόμο τροφοδοσίας της ευρωπαϊκής αγοράς με φυσικό αέριο.
Οι κινήσεις στη σκακιέρα των αγωγών είναι επώδυνες, καθώς δεν φθάνει μόνο η απόφαση και η διάθεση τεράστιων κεφαλαίων για την κατασκευή τους. Ακόμη μεγαλύτερη σημασία έχει η εξασφάλιση των πηγών προμήθειας, αλλά και των πελατών.

Δύο είναι οι κεντρικοί παίκτες σε αυτό το σκάκι, Ρωσία και ΗΠΑ. H μεν πρώτη διαθέτει τις πηγές, η δε δεύτερη ελέγχει σημαντικές πηγές μέσω των μεγάλων αμερικανικών εταιρών. Και μέσα σε αυτό το περιβάλλον η ελληνική κυβέρνηση επιδιώκει να διατηρεί ισορροπίες και παράλληλα να βρίσκεται εντός των εξελίξεων προκειμένου να ενισχύσει τον γεωστρατηγικό ρόλο της χώρας. Είναι ενδεικτικό ότι η ελληνική κυβέρνηση επιδίωξε και πέτυχε συμμετοχή στον South Stream, ενώ παράλληλα προωθεί ενεργά τον ITGI, ο οποίος έχει τις ευλογίες της αμερικανικής κυβέρνησης.

Ο Βλαντιμίρ Πούτιν τα προηγούμενα χρόνια επέλεξε και επέτυχε να στηρίξει την αναγέννηση της Ρωσίας ως παγκόσμιας δύναμης στο ισχυρό όπλο των ενεργειακών της αποθεμάτων και στη δημιουργία νέων δρόμων μεταφοράς τους, κυρίως προς την Ευρώπη. Σήμερα ρίχνει όλο το βάρος της πολιτικής του στον περίφημο Νότιο Διάδρομο μεταφοράς του φυσικού αερίου προς την Ευρώπη. Αυτός είναι άλλωστε και ο λόγος του πανηγυρικού τόνου που δόθηκε από τη ρωσική κυβέρνηση στην υπογραφή συμφωνίας μεταξύ της ρωσικής Gazprom και της ιταλικής Eni για διπλασιασμό της μεταφορικής ικανότητας του αγωγού South Stream. Ενός αγωγού που θα μεταφέρει φυσικό αέριο από τη Ρωσία υποθαλάσσια μέσω της Μαύρης Θάλασσας. Η συμφωνία σημαίνει ότι ο αγωγός θα καλύπτει το 1/10 των ετήσιων αναγκών της Ευρωπαϊκής Eνωσης. Στο Σότσι η Gazprom υπέγραψε επίσης συμφωνίες με τη Βουλγαρία, την Ελλάδα και τη Σερβία για την κατασκευή διακλαδώσεων προς την Kεντρική Ευρώπη, ενώ θέτει ως έτος έναρξης λειτουργίας του έργου το 2015. Μάλιστα η ρωσική κυβέρνηση εκτιμά πως η διεθνής οικονομική κρίση θα ευνοήσει την υλοποίηση των μεγάλων ενεργειακών έργων μεταφοράς φυσικού αερίου, καθώς η πτώση των τιμών των μετάλλων θα μειώσει σημαντικά το κόστος κατασκευής και ως εκ τούτου επιδιώκει να περιοριστεί ο χρόνος προετοιμασίας, ώστε να αρχίσει η κατασκευή το ταχύτερο δυνατόν.

Στον αντίποδα αυτής της άποψης υποστηρίζεται από πολλές πλευρές ότι πρόκειται για έναν αγωγό μαμούθ με τεράστιο κόστος και ότι η ρωσική κυβέρνηση δεν διαθέτει τα χρήματα για να τον κατασκευάσει. Μάλιστα, όπως υποστηρίζεται, η Gazprom στην προσπάθειά της να μονοπωλήσει την παροχή αερίου προς την Ευρώπη υπέγραψε συμβόλαια μακράς διάρκειας με χώρες της Κεντρικής Ασίας, όπου η τιμή του φυσικού αερίου ήταν πολύ υψηλότερη από τη σημερινή. Eτσι σήμερα, με την οικονομική κρίση που η ζήτηση έχει μειωθεί, είναι αναγκασμένη να πουλά αέριο με ζημία.

Αξιοσημείωτο αλλά και ενδεικτικό του ενδιαφέροντος της αμερικανικής πλευράς είναι ότι την ίδια ώρα επανέρχεται στο προσκήνιο και ο αγωγός Nabuko, ο οποίος προβλέπεται να μειώσει την ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία. Ο συγκεκριμένος αγωγός στηρίζεται τόσο από την Ε.Ε. όσο και από την Ουάσιγκτον και στοχεύει στη μεταφορά φυσικού αερίου από την Κασπία και τη Μέση Ανατολή. Η αυστριακή OMV και η ουγγρική MOL, που συνεργάζονται στον Nabuko, απέκτησαν μερίδιο σε δύο κοιτάσματα φυσικού αερίου στο ημιαυτόνομο Κουρδιστάν. Μια συμφωνία που εκτιμάται ότι θα δώσει νέα ώθηση στον Nabuko, ο οποίος μέχρι σήμερα δυσκολεύεται να βρει προμηθευτές και πελάτες. Παρόλο που, σύμφωνα με έρευνες, τα αποθέματα εκεί δεν είναι μεγάλα, οι εταιρίες υποστηρίζουν ότι μπορούν να καλύψουν το 50% της ετήσιας μεταφορικής ικανότητας του Nabuko. Εάν ο Nabuko κατορθώσει να προσθέσει το κουρδικό φυσικό αέριο σε αυτό που έχει από το Αζερμπαϊτζάν, τότε μπορεί να συγκεντρώσει τα 10 δισ. δολάρια που χρειάζεται.

Εξάλλου η ενεργειακή εξάρτηση της Ευρώπης από τη Ρωσία αποτέλεσε τη σημαντικότερη παράμετρο της σύντομης παρουσίας του Μπαράκ Ομπάμα στη Γερμανία. Ακόμα και στην τρέχουσα περίοδο της οικονομικής κρίσης οι Ηνωμένες Πολιτείες αποδίδουν μεγαλύτερη σημασία στις σχέσεις της Γερμανίας με τη γειτνιάζουσα Ρωσία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Στην πράξη ο Αμερικανός πρόεδρος άδραξε την ευκαιρία να πληροφορηθεί διά ζώσης τις απόψεις της Μέρκελ για τις σχέσεις με τη Μόσχα, δεδομένης της εγγύτητας της Γερμανίας με τη Ρωσία και της εξάρτησής της από τους ρωσικούς ενεργειακούς πόρους.
ΕΞΠΡΕΣΣ