Σάββατο 9 Μαΐου 2009

Αφιέρωμα στον καπνιστή

By Μαρία Σεφέρου

Ο καπνιστής είναι ένας συμπαθέστατος τύπος συνανθρώπου μας με μεγάλη ανασφάλεια και πολλούς καημούς, πραγματικούς ή φανταστικούς. Στο τσιγάρο λέει ότ
ι βρίσκει παρηγοριά και συντροφιά διότι κανείς δεν τον καταλαβαίνει όπως αυτό! Έχει αποδώσει σ' ένα άψυχο πράγμα ιδιότητες ψυχολόγου και εραστή/ερωμένης... Συχνά θα τον/την δεις στην τηλεόραση και σε δημόσιους χώρους ν' απαγγέλλει κατηγορίες και αφορισμούς προς πάσα κατεύθυνση, διότι επιθυμεί διακαώς να φτιάξει την κοινωνία. Το μόνο που δεν αποπειράται να βελτιώσει είναι ο ίδιος ο εαυτός του. Και επειδή ο εγωισμός του είναι μεγάλος, σε όσους του λένε να κόψει το τσιγάρο διότι του φθείρει την υγεία, απαντούν, «Δε θέλω να το κόψω, αν ήθελα θα μπορούσα να το κάνω.»

Ο καπνιστής γνωρίζει ότι το τσιγάρο βλάπτει την υγεία του, το βλέπει ότι λαχανιάζει στον ανήφορο, του έχουν πει και οι γιατροί ότι πρέπει να το κόψει, αλλά εκείνος δεν παίρνει χαμπάρι. Όχι, δε θέλει να πεθάνει μια ώρα αρχύτερα. Την αγαπάει τη ζωούλα του και θα πάρει τα φάρμακά του, αν χρειαστεί, με θρησκευτική ευλάβεια. Οξύμωρο δεν είναι; Από τη μια να παίρνεις το φάρμακο για να γίνεις καλά και από την άλλη να εισπνέεις τον αργό θάνατό σου! Κι όμως, αυτό κάνει ο καπνιστής, που μπορεί να είναι και κοινωνικός αγωνιστής, και "αριστερός" που καταφέρεται εναντίον των βιομηχάνων που εκμεταλλεύονται τον κοσμάκη. Κι όλα αυτά όταν ξοδεύει πολλές φορές από το υστέρημά του για να ενισχύσει τις καπνοβιομηχανίες που τον σκοτώνουν.


Πριν από αρκετά χρόνια, όταν ακόμη το Μετσόβιο Πολυτεχνείο δεν είχε καταντήσει στα σημερινά χάλια που όλοι γνωρίζουμε, είχα παραβρεθεί στο αμφιθέατρο σε μια συγκέντρωση Οικολόγων. Προσέξτε, ΟΙΚΟΛΟΓΩΝ. Οι Οικολόγοι υποτίθεται είναι τα πιο ευαισθητοποιημένα άτομα ως προς το περιβάλλον και την ανάγκη να το διατηρούμε καθαρό και υγιεινό. Τι να σας πω, σκέτη απογοήτευση ήταν η από κοντά γνωριμία μου με τους "οικολόγους". Το αμφιθέατρο ήταν ένα αληθινό μπάχαλο, η ατμόσφαιρα ντουμάνι από το τσιγάρο. Δε μπορούσες ν’ ανασάνεις! Μ’ έπιασε ξερόβηχας. Τα μάτια μου έτσουζαν. Δίπλα μου, μπροστά μου και πίσω μου οι "οικολόγοι" κάπνιζαν αρειμανίως. Στρώμα τα σκουπίδια στο δάπεδο. Αυτοί οι άνθρωποι κουβέντιαζαν για το πώς θα φτιάξουν την κοινωνία, πώς θ’ αναπτύξουν στον πολίτη οικολογική συνείδηση. Ούτε τους πέρναγε, όμως, από το μυαλό ότι η οικολογία αρχίζει πρώτα από τον εαυτό μας και το άμεσο περιβάλλον μας. Ούτε τους πέρναγε από το μυαλό ότι κάποιοι από τους παρευρισκόμενους που δεν ήταν καπνιστές δεν ήταν υποχρεωμένοι να εισπνέουν τον καπνό τους. Έφυγα απογοητευμένη από τη συγκέντρωση κι ούτε θέλησα ξανά να έχω σχέση μαζί τους.

Πολλές φορές αναρωτήθηκα τι άτομο είναι ο καπνιστής. Ποια είναι η ψυχολογία του; Έχω δει άτομα που κατέληξαν να γίνουν μανιώδεις καπνιστές, τα οποία στην παιδική τους ηλικία έτρωγαν τα νύχια τους. Είχαν μια ασυνήθιστη νευρικότητα. Τέτοια άτομα βρήκαν "παρηγοριά" στο τσιγάρο. Θα θυσιάσουν ακόμη και το γάλα των παιδιών τους για το τσιγάρο. Νομίζουν ότι με το κάπνισμα κερδίζουν πόντους στο ύψος τους σε σχέση με τον περίγυρο. Στην πλειοψηφία τους είναι άτομα αντιδραστικά, και η αντίδρασή τους φτάνει μέχρι αυτοκαταστροφικότητας. Όσο τους λες να μην καπνίζουν τόσο περισσότερο θα φουμάρουν. Βεβαίως και είναι εξαρτημένα από τη νικοτίνη. Δεν υπάρχει αμφιβολία περί αυτού. Όμως η μεγαλύτερη εξάρτηση είναι νοητική και ψυχολογική, κι όχι σωματική. Η σωματική εξάρτηση είναι εύκολο ν’ αντιμετωπιστεί και τα στερητικά συμπτώματα άντε να κρατήσουν καμιά δεκαριά μέρες. Πολλοί άνθρωποι κατάφεραν να κόψουν το τσιγάρο με μια απλή απόφαση. Ενεργοποίησαν τις δυνάμεις της θέλησης και το έκαναν. Για άλλους, όμως, πρώτα θα βγει η ψυχή, και συχνά βγαίνει πρόωρα, και μετά το χούι του καπνίσματος.

Πώς όμως ενεργοποιείται μια παραλυμένη θέληση; Πώς το “δεν μπορώ” θ’ αντικατασταθεί από το “θέλω και μπορώ”; Τα δύσκολα είναι στη νοητική και ψυχολογική απεξάρτηση από το τσιγάρο. Υπάρχει κάποιος “κάλος” στο μυαλό, μια μαύρη τρύπα που δυσκολεύει τη λογική σκέψη. Εκεί είναι κυρίως το πρόβλημα. Διαβάζουν οι καπνιστές πάνω στο πακέτο που αγοράζουν ότι το κάπνισμα σκοτώνει, αλλά πέρα βρέχει. Ίσως σκέπτονται ότι γράφτηκε για κάποιους άλλους κι όχι γι’ αυτούς. Εκείνοι είναι μάγκες και θα τη γλιτώσουν. Έχω αγωνιστεί μια ζωή να πείσω αγαπημένα πρόσωπα να κόψουν το τσιγάρο, αλλά δεν κατάφερα τίποτα. Κατάντησα να στενοχωριέμαι και να υποφέρω εγώ ενώ εκείνα απολαμβάνουν το φουμάρισμα. Στη λύπη σου λένε "τώρα το χρειάζομαι το τσιγάρο για να παρηγορηθώ". Στη χαρά σου λένε "τώρα θα το ανάψω διότι θέλω να το γλεντήσω". Στη αγωνία τους είναι απολύτως απαραίτητο. Μ’ άλλα λόγια, βρέξει-χιονίσει το ζητάει ο οργανισμός τους, το θέλουν.

Είναι εύκολο να σεβαστείς ένα άτομο που δε σέβεται τον εαυτό του και απολαμβάνει ν’ αυτοκαταστρέφεται; Πόσο υπερήφανος νιώθεις να είσαι φίλος ανθρώπων που δε μπορούν ή δε θέλουν ν’ απαλλαγούν από το πάθος τους; Πόσο εποικοδομητική και ευχάριστη μπορεί να είναι η συντροφιά ατόμων που έχουν παραδοθεί στην εξάρτηση άνευ όρων; Πόσο μπορείς να εμπνευστείς απ' αυτούς και να γίνεις κι εσύ καλύτερος; Και πόσο άνετα θα ένιωθες να εισπνέεις τον καπνό που εκπνέει ο συνομιλητής σου; Κι όμως, ο καπνιστής δε μπορεί να μπει στη δική σου λογική λόγω του “κάλου” που είπαμε. Και για τους νέους που δεν καπνίζουν, πόσο ευχάριστα νιώθουν να φιλούν την αγαπημένη ή τον αγαπημένο στο στόμα όταν βρωμάει τσιγαρίλα; Ακόμα και τα ρούχα του καπνιστή μυρίζουν τσιγάρο!

Ώ, τι μάστιγα είναι κι αυτή - μια μάστιγα που προστατεύουν οι ίδιες οι κυβερνήσεις για να στηρίξουν τις καπνοβιομηχανίες… Πόσα παιδιά φθείρουν τα πνευμόνια και βουλώνουν τις αρτηρίες της καρδιάς τους από τα δώδεκα χρόνια τους, νομίζοντας ότι αυτό είναι μαγκιά και κατόρθωμα… Και πόσα παιδάκια γεννιούνται εξαρτημένα από τη νικοτίνη διότι οι γονείς τους κάπνιζαν πριν ακόμη το έμβρυο συλληφθεί στη μήτρα της μητέρας του… Ας όψεται το Κράτος-μαστρωπός και εγκληματίας που επενδύει στις ανθρώπινες αδυναμίες! Ας όψεται και η απαίδευτη "Παιδεία" που δε δίδαξε το παιδί πώς ν' αντλεί δύναμη από μέσα του και να μετακινεί ακόμη και "βουνά". Ας όψονται όλοι εκείνοι που φιλοτέχνησαν και συντηρούν μια κουλτούρα χωρίς ιδανικά, χωρίς οράματα, μια κουλτούρα που απεργάζεται τον ψυχικό και σωματικό θάνατο των πολιτών.

Όμως, ο καπνιστής μπορεί να ορθώσει ανάστημα και να πει "ΟΧΙ" σε όλους αυτούς που θέλουν να τον σκοτώσουν πρόωρα. Αρκεί να το θελήσει. ΘΕΛΩ=ΜΠΟΡΩ!

Δεν υπάρχουν σχόλια:

Δημοσίευση σχολίου