Νορβηγία: Έκλεισαν την πόρτα στην οικονομική κρίση

Πολλοί θα έσπευδαν να μιλήσουν για «νορβηγικό θαύμα», αλλά δεν πρόκειται για κάτι τέτοιο. Η Νορβηγία άφησε έξω από τα σύνορά της την οικονομική κρίση με έναν απλό τρόπο: όταν οι άλλοι ξόδευαν αφειδώς, εκείνη ακολουθούσε τον δικό της δρόμο, αποταμιεύοντας και κάνοντας επενδύσεις.
Όταν το περασμένο φθινόπωρο ο καπιταλισμός φαινόταν να βρίσκεται στο χείλος της κατάρρευσης, η Κρίστιν Χάλβορσεν, σοσιαλίστρια υπουργός Οικονομικών της Νορβηγίας και επιφυλακτική απέναντι στην ελεύθερη αγορά, έκανε κάτι παραπάνω από το να πανηγυρίσει. Την ώρα που οι επενδυτές απ΄ όλο τον κόσμο πουλούσαν γεμάτοι πανικό, εκείνη ακολούθησε την αντίθετη κατεύθυνση, εξουσιοδοτώντας το Ταμείο Συντάξεων της χώρας να επενδύσει σε χρηματιστηριακά προϊόντα. «Η συγκυρία δεν ήταν τόσο κακή», λέει σήμερα χαμογελώντας. Η παγκόσμια οικονομική ύφεση είχε επιπτώσεις στις οικονομίες σχεδόν όλων των χωρών του κόσμου. Όχι όμως και της Νορβηγίας. Η χώρα των φιόρδ κατέκτησε την ευημερία ακολουθώντας έναν δικό της, προσωπικό δρόμο. Όταν οι άλλοι ξόδευαν αλόγιστα, οι Νορβηγοί αποταμίευαν. Όταν οι άλλοι μείωναν στα όριά του τον ρόλο του κράτους, εκείνοι ενίσχυαν την κοινωνική πρόνοια.

Η Νορβηγία είναι φυσικά μια μικρή χώρα 4,6 εκατ. κατοίκων και έχει το προνόμιο να ανήκει στους μεγαλύτερους εξαγωγείς πετρελαίου. Το γεγονός αυτό της επέτρεψε τον περασμένο χρόνο να γεμίσει τα ταμεία της με 64 δισ. δολάρια. Ακόμη όμως κι όταν οι τιμές άρχισαν να πέφτουν, η κυβέρνηση δεν ανησύχησε ιδιαίτερα. Κι αυτό γιατί η Νορβηγία δεν έπεσε στην παγίδα που έπεσαν άλλες χώρες πλούσιες σε ενεργειακούς πόρους. Αντί να ξοδεύει τα χρήματά της αφειδώς, ψήφισε νόμους για να εξασφαλίσει ότι τα κέρδη από το πετρέλαιο θα μείνουν στο εθνικό της ταμείο. Έτσι, την ώρα που οι άλλες οικονομίες υποφέρουν, η νορβηγική παραμένει ισχυρή. Ακόμη και στη χειρότερη οικονομική κρίση από την εποχή της Μεγάλης Ύφεσης, η οικονομία της χώρας αναπτύχθηκε τον περασμένο χρόνο κάτι λιγότερο από 3%. Ο προϋπολογισμός εμφανίζει πλεόνασμα της τάξης του 11% και το δημόσιο χρέος της είναι μηδενικό. Πώς εξηγείται το νορβηγικό «παράδοξο»; Αρκεί ένα παράδειγμα: την περίοδο της οικονομικής άνθησης και όταν οι άλλες χώρες ξόδευαν, η Νορβηγία μείωνε τις κρατικές της δαπάνες από 48% του ΑΕΠ το 2003, σε 40% πέρυσι. Ο «άλλος δρόμος» της Νορβηγίας εξηγείται και από το πνεύμα ολιγάρκειας που χαρακτηρίζει τη χώρα των φιόρδ. «Δεν μπορούμε να ξοδέψουμε τώρα. Θα ήταν σαν να κλέβουμε τις μελλοντικές γενιές», λέει ο Έιρικ Βέκρε, ένας οικονομολόγος που στον ελεύθερο χρόνο του είναι και συγγραφέας βιβλίων τρόμου και πλήρωσε το σπίτι του και το αυτοκίνητό του με μετρητά. Όπως και στον υπόλοιπο κόσμο, οι τιμές στην κτηματομεσιτική αγορά αυξήθηκαν τα τελευταία χρόνιαμόνο την τελευταία δεκαετία τριπλασιάστηκαν. Στη Νορβηγία όμως η αγορά δεν κατέρρευσε ποτέ. Κι έπειτα από μια διόρθωση της τάξης του 15%, οι τιμές άρχισαν να ανεβαίνουν και πάλι. Αυτό συνέβη διότι, αντίθετα με το Δουβλίνο και το Ντουμπάι, όπου οι μισοχτισμένοι ουρανοξύστες και οι ακινητοποιημένοι γερανοί συμβολίζουν την κρίση του κατασκευαστικού τομέα, το Όσλο διατήρησε τον χαρακτήρα της πόλης που ήταν κάποτε ψαροχώρι.


Οι τράπεζες δάνειζαν με φειδώ

ΣΤΟ ΙΔΙΟ πνεύμα κινούνται και οι τράπεζες. Όλα αυτά τα χρόνια δάνειζαν με φειδώ, χωρίς αυτό να σημαίνει ότι έκλειναν τις πόρτες τους στους δανειολήπτες. Παρ΄ όλα αυτά, πολλοί Νορβηγοί φοβούνται ότι τα κέρδη από το πετρέλαιο και η γενναιοδωρία του κράτους πρόνοιας διαφθείρουν την ηθική εργασίας που κυριαρχούσε για αιώνες στη σκληροτράχηλη Νορβηγία. Σύμφωνα με πρόσφατη μελέτη, οι Νορβηγοί εργάζονται τις λιγότερες ώρες σε σχέση με τους πολίτες των βιομηχανοποιημένων χωρών.

«Έχουμε επαναπαυθεί», δηλώνει ο οικονομολόγος Κνουτ Άντον Μορκ.

«Χτίζονται όλο και περισσότερα εξοχικά. Κάνουμε περισσότερες διακοπές σε σύγκριση με τις περισσότερες χώρες και έχουμε υπερβολικά γενναιόδωρα επιδόματα. Κάποια μέρα το όνειρο θα τελειώσει». Αυτή η μέρα, όμως, είναι ακόμη πολύ μακριά. Προς το παρόν, οι Νορβηγοί βιώνουν την οικονομική κρίση μόνο μέσα από τις εφημερίδες.
ΝΕΑ