"Υπό κατεδάφιση" η αντιπαροχή

Του Δημήτρη Δελεβέγκου
Χαμηλές... πτήσεις, οι οποίες είχαν ξεκινήσει από το 2006, όταν ξεκίνησε η επιβολή του ΦΠΑ στις νεόδμητες οικοδομές, καταγράφει πλέον η αντιπαροχή, μεσούσης της αρνητικής συγκυρίας στο ελληνικό real estate. Με τους κατασκευαστές να δείχνουν επιλεκτικό ενδιαφέρον για ανέγερση οικοδομών μόνο για οικόπεδα – «φιλέτα», ο θεσμός που άλλαξε ριζικά το αστικό τοπίο στην Ελλάδα δείχνει να οδεύει προς απαξίωση.
Μπορεί στις καλές περιοχές, η πτωτική τροχιά που διαγράφει η αντιπαροχή να μην είναι ακόμη ιδιαίτερα αισθητή, όμως «το κόστος της αντιπαροχής λειτουργεί αποθαρρυντικά για τον κατασκευαστή», επισημαίνει ο πρόεδρος της Ένωσης Κατασκευαστών Κτηρίων Ελλάδος (ΕΚΚΑ), κ. Δημήτρης Καψιμάλης.
Η οικονομική κρίση έχει βάλει στην κατάψυξη τα σχέδια των κατασκευαστών για ανέγερση καινούριων κτιρίων. «Διατηρούμε υπό εξέλιξη διάφορα projects μας, όμως πλέον δεν υπάρχει λόγος να προχωρήσουμε σε αγορά γης με σκοπό τη δημιουργία κτισμάτων» αναφέρει ο κ. Καψιμάλης.

Ουσιαστικά, την πρακτική της αντιπαροχής «γκρέμισε» και η επιβολή ΦΠΑ σε νεόδμητα ακίνητα, η οποία μείωσε τα ποσοστά που λαμβάνουν οι οικοπεδούχοι και φρέναρε την κατασκευαστική δραστηριότητα. «Είναι εύλογο ότι δεν πρόκειται να προχωρήσουμε σε κατασκευή νέων κτηρίων για τα οποία θα καταβάλουμε φόρο 19%, μετά το πέρας της πενταετίας και ΕΤΑΚ», τονίζει.
Σύμφωνα με την ΕΚΚΑ, τα ποσοστά αντιπαροχής για την Κηφισιά, την Ερυθραία και την Εκάλη δεν ξεπερνούν το 50%, στη Δυτική Αττική είναι χαμηλότερα από 40% και στα νότια προάστια, τα οποία είχαν αγγίξει στο παρελθόν το 50%, το αντίστοιχο ποσοστό κυμαίνεται μεταξύ 43%-46%, με τη Γλυφάδα να αγγίζει το 50%.
Από την πλευρά του, ο κ. Χρήστος Ρουσσουνέλος, ιδιοκτήτης της Ρουσσουνέλος Οικοδομική τονίζει πως πέραν του ΦΠΑ, που οδήγησε σε καθίζηση το ενδιαφέρον των κατασκευαστών για αντιπαροχή, οι μεγάλες εταιρείες του κλάδου διαθέτουν το δικό τους χαρτοφυλάκιο ακινήτων. «Η εταιρεία μας αγοράζει μεμονωμένα κάποια ακίνητα που βρίσκονται σε προνομιακές περιοχές», σχολιάζει. Στις περιοχές που δραστηριοποιείται η Ρουσσουνέλος Οικοδομική, δηλαδή στα Δυτικά Προάστια και κυρίως στο Πέραμα, τη Νεάπολη και το Χαϊδάρι, τα ποσοστά αντιπαροχής ανέρχονται στο 15%, 35% και 40% αντίστοιχα.
Για υποχώρηση του ποσοστού αντιπαροχής που προσφέρουν οι κατασκευαστές, η οποία όμως δε σημαίνει και μείωση της αξίας της γης κάνει λόγο ο κ. Γιάννης Ψαρρός, μηχανικός – κατασκευαστής. «Αφενός η δύσκολη οικονομική συγκυρία που δεν επιτρέπει στον κλάδο να επενδύει σε νέα projects, αφετέρου η οδηγία της Ένωσης Κατασκευαστών να μην αυξάνουμε το απόθεμα των αδιάθετων κατοικιών, δεν ευνοούν την αντιπαροχή» σημειώνει.
Τέλος εποχής
Το σύστημα της αντιπαροχής οικοπέδων με διαμερίσματα «εγκαινίασε» στα τέλη της δεκαετίας του ‘50 ο Κωνσταντίνος Γ. Καραμανλής, ως επικεφαλής του Υπουργείου Δημοσίων Έργων στην τότε κυβέρνηση του Ελληνικού Συναγερμού, με πρωθυπουργό τον Αλέξανδρο Παπάγο.

Με την πολυκατοικία να αποτελεί σήμα κατατεθέν της κοινωνικής ανόδου, η αντιπαροχή δεν σήμανε μόνο το τέλος της λαϊκής συνοικίας, αλλά και την άναρχη ανοικοδόμηση της Αθήνας.

Αποτέλεσε όμως και βούτυρο στο ψωμί του λόμπι των κατασκευαστών της εποχής που τότε πίεζε για εκποίηση των περιοχών και ένταξη τους στο σχέδιο πόλης.