Ψυχρολουσία Ομπάμα

Γιάννης Μαρίνος

Ας προσγειωθούμε στη σκοτεινή πραγματικότητα, μετά την εν πολλοίς τεχνητή έκρηξη αισιοδοξίας της στήλης την Κυριακή του Πάσχα. Η σχεδόν προκλητική υπέρ της Τουρκίας συμπεριφορά του νέου προέδρου των ΗΠΑ με σαφείς αιχμές παρενόχλησης της ελληνικής πλευράς προκάλεσε ευλόγως απογοήτευση, αμηχανία και βαθιά ανησυχία. Οι τακτικισμοί και η επικοινωνιακή (εσωτερικής κυρίως κατανάλωσης) μεθόδευση της εξωτερικής μας πολιτικής αποδεικνύεται ότι όχι μόνο δεν αποδίδουν, αλλά δημιουργούν στο Στέιτ Ντιπάρτμεντ τον πειρασμό να ταπεινώνει κατά καιρούς τη χώρα μας.

Ας θυμηθούμε ότι η πρώτη απόφαση του προηγούμενου προέδρου Μπους μόλις επανεξελέγη ήταν να ανακοινώσει την αναγνώριση των Σκοπίων ως Δημοκρατία της Μακεδονίας. Ενα αστραφτερό σκαμπίλι στα μάγουλα της ελληνικής διπλωματίας και της μωροπίστευτης ελληνικής ομογένειας. Το ίδιο εξευτελιστική ήταν και η συμπεριφορά του φερέλπιδος κ. Ομπάμα απέναντι στο αιχμάλωτο Οικουμενικό Πατριαρχείο. Επανέλαβε την επί χρόνια τυπική ευχή για επαναλειτουργία της Σχολής της Χάλκης. Και ακολούθησε η σε συνθήκες κρυφού σχολειού ανεπίσημη συνάντηση του Πατριάρχη Βαρθολομαίου σε κάποιο δωμάτιο εντός ξενοδοχείου, χωρίς δημοσιότητα. Ακολούθησε η περιττή πια, αλλά και προκλητικά αλαζονική (απέναντι κυρίως της Αμερικής) δήλωση του Ερντογάν ότι δεν πρόκειται να επιτραπεί η επαναλειτουργία της Σχολής.

Η πιο ωμή ως τώρα ψυχρολουσία απέναντι στην πολιτική ενθουσιώδους υποστήριξης της Ελλάδος για την ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ επιβάλλει επαναπροσδιορισμό της. Να υπενθυμίσω τις προσδοκίες στις οποίες βασίστηκε: η λογική θεωρία πάνω στην οποία στηρίχθηκε ήταν ότι έτσι η ασιατική-ισλαμική αυτή χώρα, υπό στρατοκρατικό καθεστώς με ολίγη δημοκρατία, θα προσχωρούσε βαθμιαία και ειρηνικά στην Ευρωπαϊκή Ενωση, θα υιοθετούσε τις αρχές και αξίες της και θα συνιστούσε την ακριτική άμυνα της Ευρώπης προς Ανατολάς. Ετσι θα ελέγχονταν ασφαλέστερα και οι πηγές ενεργειακού ανεφοδιασμού της Ευρώπης, καθώς η Τουρκία παρεμβάλλεται ανάμεσα στα δύο πλουσιότερα κοιτάσματα πετρελαίου στον κόσμο. Ταυτοχρόνως, ο κίνδυνος να ενταχθεί στο ισλαμικό τόξο θα αποτρεπόταν οριστικά και οι διεκδικήσεις της στην Κύπρο και στο Αιγαίο θα υποβιβάζονταν σε νομικές διαφορές αντί αιτίας πολέμου.

Στο σκεπτικό όμως αυτό αγνοήθηκε ο ρόλος του αμερικανικού παράγοντα. Γιατί άραγε οι ΗΠΑ με τόσο πάθος και τόση διπλωματική ωμότητα υποστηρίζουν την ένταξη της Τουρκίας; Να θυμίσουμε εν πρώτοις ότι αυτό συνιστά πάγια πολιτική του Στέιτ Ντιπάρτμεντ και εκδηλώνεται σε κάθε ευκαιρία, και μάλιστα κατά τρόπο βαθύτατα προσβλητικό για την Ευρωπαϊκή Ενωση. Αν θυμηθούμε επίσης ότι οι ΗΠΑ δεν είδαν ποτέ με καλό μάτι την πορεία της Ευρωπαϊκής Ενωσης προς την ολοκλήρωση, την πλήρη οικονομική και προπαντός αμυντική χειραφέτηση και την ανάδειξή της σε μια άλλη υπερδύναμη, τότε η πρωτοβουλία για πάση θυσία επείγουσα ένταξη της Τουρκίας στην ΕΕ μπορεί να κριθεί και ως κυκλωτική κίνηση για αποτροπή αυτής της εξέλιξης. Οι ΗΠΑ διαθέτουν στο δυτικό άκρον της ΕΕ τον όμαιμο σύμμαχο σε κάθε διεθνή στρατηγική τους επιδίωξη, τη Μεγάλη Βρετανία, η οποία δεν επιθυμεί την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση, αλλά προτιμά την ΕΕ ως μια ζώνη ελεύθερων συναλλαγών.

Μια ανάλογου μεγέθους προς τη βρετανική στρατιωτική δύναμη στα ανατολικά της Ευρώπης όπως η Τουρκία θα ενίσχυε την αποτελεσματικότητα της παρέμβασης των ΗΠΑ στα ευρωπαϊκά πράγματα. Η ουσιαστικά άοπλη και κατακερματισμένη Ευρωπαϊκή Ενωση (ιδιαίτερα τώρα με την απρόβλεπτη πρωτοφανή οικονομική κρίση) θα συμπιέζεται σαν σάντουιτς ανάμεσα στη Βρετανία και στην Τουρκία. Ετσι, οι δύο πιστοί σύμμαχοι των ΗΠΑ θα εξυπηρετούν πολύ αποτελεσματικότερα τα αμερικανικά συμφέροντα. Στα ανωτέρω έχει προστεθεί ο κ. Ερντογάν και ο ισλαμικός ρόλος της Τουρκίας στην εκρηκτική περιοχή· αλλά και ως μέλλων προστάτης των μωαμεθανών εντός της Ευρωπαϊκής Ενωσης.