«Εάν θέλουμε μπορεί η κρίση να γίνει ευκαιρία»

Το αισιόδοξο μήνυμα του διοικητή της Τραπέζης της Ελλάδος κ. Γ. Προβόπουλου στην ετήσια έκθεση για την οικονομία
«Και στο παρελθόν η Ελλάδα βρέθηκε σε δύσκολες περιόδους. Με τολμηρές όμως παρεμβάσεις αλλά και τη στήριξη της κοινωνίας η οποία απεδέχθη τις απαραίτητες προσαρμογές, η χώρα βρήκε τον δρόμο της», τόνισε ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος κ. Γιώργος Προβόπουλος, θέλοντας να βάλει μια πινελιά αισιοδοξίας σε μια κατά τα άλλα πλήρως απαισιόδοξη έκθεση για την ελληνική οικονομία.
Τα δημοσιογραφικά κλισέ που κατά παράδοση συνοδεύουν την έκθεση του εκάστοτε κεντρικού τραπεζίτη, περί λιτότητας, παγώματος μισθών, σοκ, τούνελ και στενωπών μάλλον συσκότισαν το κεντρικό μήνυμα που εξέπεμψε ο κ. Προβόπουλος.
Ο διοικητής της ΤτΕ έκανε κάποιες βασικές διαπιστώσεις:
1. Η κρίση που πλήττει την ελληνική οικονομία, η στασιμότητα ή ακόμη και η συρρίκνωση του ΑΕΠ φέτος οφείλεται μόνο εν μέρει στην παγκόσμια κρίση. Σε αντίθεση με αυτούς που υποστηρίζουν ότι η κρίση είναι εισαγόμενη και πως η ανάπτυξη θα έρθει σχεδόν αυτόματα με την ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας, ο κ. Προβόπουλος «απαντά» πως η κρίση οφείλεται στο αδιέξοδο αναπτυξιακό μοντέλο της χώρας, που βασίζεται στην υπερκατανάλωση και στην παραγωγή χαμηλής ανταγωνιστικότητας και προστιθέμενης αξίας αγαθών και υπηρεσιών και χρηματοδοτείται με δανεικά.
2. Οι διαρθρωτικές αλλαγές που έγιναν τα τελευταία χρόνια είναι ανεπαρκείς, όπως καταδεικνύει

πλήθος στοιχείων. Η μείωση του ελλείμματος κάτω από το 3% του ΑΕΠ το 2006.
Αντίθετα τον επόμενο χρόνο και τη στιγμή που το Ecofiενέκρινε την έξοδο της Ελλάδας από την επιτήρηση, το έλλειμμα ξεπερνούσε και πάλι το όριο που προβλέπει η Συνθήκη του Μάαστριχτ. Το έλλειμμα του ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών, εξαιτίας της χαμηλής ανταγωνιστικότητας, κινείται σταθερά τα τελευταία χρόνια πάνω από το 14% του ΑΕΠ. Φέτος θα υποχωρήσει στο 12,5% - 13% του ΑΕΠ, όχι γιατί αυξήθηκαν οι εξαγωγές, αλλά γιατί οι εισαγωγές θα μειωθούν περισσότερο από τις εξαγωγές. «Και θα τείνει και πάλι να διευρυνθεί, όταν ξεκινήσει η ανάκαμψη της οικονομίας, λειτουργώντας ως τροχοπέδη της ανάπτυξης», επισημαίνει.
Αλλη σαφής ένδειξη της ανεπάρκειας των μεταρρυθμίσεων στις αγορές είναι ο πληθωρισμός. Ο κ. Προβόπουλος εκτιμά ότι ο ρυθμός του πληθωρισμού θα υποχωρήσει στο 1,5% ή και λίγο χαμηλότερα, έναντι 4,2% το 2008. Ωστόσο, συμπληρώνει ότι δεν υπάρχει κανένας λόγος να αισθάνεται κανείς ικανοποιημένος από αυτή την αποκλιμάκωση. «Εφέτος διαμορφώνονται συνθήκες που θα έπρεπε λογικά να ευνοήσουν την ταχύτερη μείωση του πυρήνα του πληθωρισμού. Λόγου χάρη δεν θα υπάρχουν συνθήκες υπερβάλλουσας ζήτησης, και ο ρυθμός ανόδου του κόστους εργασίας ανά μονάδα προϊόντος θα επιβραδυνθεί αισθητά. Επειδή όμως αρκετοί κλάδοι της ελληνικής οικονομίας εξακολουθούν να χαρακτηρίζονται από συνθήκες ατελούς ανταγωνισμού, εκτιμάται ότι ο πυρήνας του πληθωρισμού θα υποχωρήσει λιγότερο από ό,τι θα ήταν κατ' αρχήν εφικτό», επισημαίνει.
3. Η «ελληνικότητα» της κρίσης που πλήττει τη χώρα επιβάλλει και άλλο τρόπο αντιμετώπισης από αυτόν που εφαρμόζουν τα υπόλοιπα κράτη. Το μοντέλο ανάπτυξης των τελευταίων ετών στηρίχθηκε κυρίως στα ελλείμματα (δημοσιονομικό και ισοζυγίου τρεχουσών συναλλαγών) που τροφοδότησαν το δημόσιο και το εξωτερικό χρέος.
Εάν επιχειρηθεί η ανάκαμψη της οικονομίας με τον ίδιο τρόπο, δηλαδή εάν η κυβέρνηση προσπαθήσει να σώσει το μοντέλο αντί να το αλλάξει, συνεχίζοντας μια επεκτατική δημοσιονομική πολιτική με δανεικά, η χώρα οδηγείται με μαθηματική ακρίβεια στη χρεοκοπία.
Ο κ. Προβόπουλος απέφυγε ως οφείλει τον όρο χρεοκοπία, αλλά το υπονοεί με έναν εύσχημο τρόπο. «Αν το έλλειμμα εξακολουθήσει και το 2009 να κινείται σε υψηλά επίπεδα, το μήνυμα που θα εκπέμπεται στις διεθνείς αγορές είναι ότι, για μια ακόμη φορά, η δημοσιονομική προσαρμογή αναβάλλεται ή βραδυπορεί. Και ως εκ τούτου οι αγορές θα αντιδράσουν ανάλογα» σημείωσε ο διοικητής της Τραπέζης της Ελλάδος.
Το συμπέρασμα του κ. Προβόπουλου είναι ότι η παγκόσμια κρίση ανέδειξε απλώς τα προβλήματα τις χρόνιες ανισορροπίες και τις διαρθρωτικές αδυναμίες της ελληνικής οικονομίας.
Οσο για το διά ταύτα ο διοικητής της ΤτΕ είναι επίσης σαφής.
Η εποχή που υπήρχε η πολυτέλεια για ημίμετρα έχει περάσει ανεπιστρεπτί.
Απαιτείται αλλαγή του αναπτυξιακού μοντέλου.