Τα εμπόδια που δημιουργούν οι ισολογισμοί στη βελτίωση της ζήτησης, συνεπάγονται ότι η ΕΕ αντιμετωπίζει ακόμη δύο ή τρία χρόνια ύφεσης και χλιαρής κυκλικής ανάκαμψης, ακόμη και αν οι υπεύθυνοι χάραξης πολιτικής της ΕΕ εφαρμόσουν τα κατάλληλα μέτρα όσο γρήγορα όσο τους επιτρέπει η διαδικασία λήψης αποφάσεών τους, η οποία τρέχει με ρυθμούς χελώνας...
Η ύφεση στους ισολογισμούς προκαλείται από υπερβολική μόχλευση: τράπεζες ζόμπι σε ολόκληρη την ΕΕ, υπερβολικά δημόσια χρέη και ελλείμματα στην περιφέρεια, και υπερβολικά χρέη στα νοικοκυριά πολλών χωρών.
Δυστυχώς, δε μπορούμε να είμαστε βέβαιοι, ακόμη και αν ολοκληρωθεί η διαδικασία απομόχλευσης και η εγχώρια ζήτηση αρχίσει και πάλι να επεκτείνεται, ότι θα υπάρξει κάτι περισσότερο από μία κυκλική ανάκαμψη. Για να αυξηθεί ο συντελεστής ανάπτυξης της δυνητικής παραγωγής, θα χρειαστούν βαθιές διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις στην προσφορά.
Η απομόχλευση δεν θα επέλθει μέσω της ανάπτυξης, καθώς η ανάπτυξη δεν θα επιστρέψει αν δεν ολοκληρωθεί η απομόχλευση. Δεν θα έλθει επίσης μέσω του πληθωρισμού, διότι η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα δεν πρόκειται να παράγει υπερβολική ρευστότητα. Η διαμάχη ανάμεσα στους υπερασπιστές των δαπανών και στους υπερασπιστές της λιτότητας έχει ελάχιστη σημασία, γιατί μόνο η Γερμανία είναι σε θέση να προσφέρει δημοσιονομική υποστήριξη στην καταναλωτική δαπάνη.
Αν οι χώρες που πιέζονται να μειώσουν τα ελλείμματά τους, επιθυμούν να επεκτείνουν τον πόνο της λιτότητας σε πιο μακρά περίοδο, θα πρέπει είτε να πείσουν τις αγορές να τις χρηματοδοτήσουν ή να ζητήσουν από την τρόικα των διεθνών δανειστών πρόσθετη παραχώρηση δανείων. Για τις περισσότερες χώρες, τα επίπεδα λιτότητας θα είναι υψηλότερα φέτος από πέρυσι, αλλά χαμηλότερα από όσο θα ήταν αν η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και το ΔΝΤ δεν υποχωρούσαν από την αρχική θέση υπέρ της υπερβολικής λιτότητας.
Μια άλλη θετική εξέλιξη είναι η κατάργηση της Κύπρου ως φορολογικού παραδείσου και η συμβολή που έχει στην ταχεία κατάργηση του τραπεζικού απορρήτου σε φορολογικούς παραδείσους εντός της ΕΕ αλλά και στα υπεράκτια βρετανικά εδάφη. Έτσι, δημιουργούνται νέες, λιγότερο καταστροφικές για την ζήτηση, ευκαιρίες εσόδων μέσω των φόρων στην μεγάλη περιουσία, μεταξύ των οποίων φορολογικές αμνηστίες που μπορεί να αποδειχθούν πολύτιμες σε χώρες όπως η Ιταλία.
Τα κύρια εργαλεία απομόχλευσης θα είναι η αμοιβαιοποίηση και η αναδιάρθρωση του χρέους. Δεν θα χρησιμοποιηθούν ευρωομόλογα, ούτε για να αντιμετωπιστεί το πρόβλημα του κληρονομικού υπερβολικού κρατικού χρέους, ούτε για το πρόβλημα της χρηματοδότησης μελλοντικών ελλειμμάτων στην περιφέρεια. Αυτό θα απαιτούσε σημαντική συμπληρωματική δημοσιονομική ενοποίηση και δεν υπάρχει αρκετή πολιτική στήριξη για κάτι τέτοιο. Αντ’ αυτού, θα υπάρξει περιορισμένη αναδρομική αμοιβαιοποίηση, καθώς το οφειλόμενο χρέος των κρατών που υπόκειται στα μνημόνια της τρόικα προς τους πιστωτές, θα μετατραπεί σταδιακά σε αορίστου διάρκειας με μηδενικό κουπόνι, που θα υπόσχεται να μην πληρώσει ποτέ τίποτα.
Θα υπάρξει επίσης κάποια παραπάνω αμοιβαιοποίηση του κρατικού χρέους και των τραπεζικών ζημιών, όταν η ΕΚΤ υποστεί ζημίες για το άνοιγμά της σε δυνητικά χρεοκοπημένα κράτη και σε πιθανά χρεοκοπημένες τράπεζες που έχουν διαθέσει χαμηλού επιπέδου εγγυήσεις. Αυτό όμως δεν θα αρκεί για να επιταχυνθεί η απομόχλευση.
Σε ευθυγράμμιση με την συμφωνία που επιτεύχθηκε για την διαχείριση της κυπριακής κρίσης, το νέο πρότυπο για την εξυγίανση των τραπεζών, προβλέπει υποχρεωτική συμμετοχή των νυν μετόχων, η οποία ακολουθείται από όλους τους μη εξασφαλισμένους πιστωτές, μεταξύ των οποίων αν χρειαστεί, και οι μη εξασφαλισμένοι καταθέτες. Οι εγχώριοι φορολογούμενοι δεν είναι πλέον μειωμένης εξασφάλισης σε σχέση με τους ανώτερους, μη εξασφαλισμένους τραπεζικούς πιστωτές. Όταν τεθεί σε ισχύ ο ενιαίος εποπτικός μηχανισμός για τις τράπεζες της ευρωζώνης, ο Ευρωπαϊκός Μηχανισμός Σταθερότητας θα είναι σε θέση να πραγματοποιήσει απευθείας ανακεφαλαίωση τραπεζών. Οι γερμανικές προτάσεις να καθυστερήσει αυτό και να απαγορεύεται η ανακεφαλαίωση τραπεζών με «μυθικές» κεφαλαιακές ανάγκες, πιθανότατα θα μπουν στο ράφι για μετά τις γερμανικές εκλογές.
Η οδηγία για την εθνική τραπεζική ανάκαμψη και τους μηχανισμούς εκκαθάρισης για τα κράτη μέλη της ΕΕ, θα μπορούσε να μετατεθεί στο εθνικό δίκαιο μέχρι τις γερμανικές εκλογές. Αν και αυτό δεν είναι ακριβώς ενιαίο ευρωπαϊκό σύστημα εξυγίανσης τραπεζών, θα επιταχύνει την ανάκαμψη ή την εκκαθάριση των τραπεζών-ζόμπι της ΕΕ.
Η ΕΚΤ θα ξεκινήσει σύντομα την επιθεώρηση ποιότητας ενεργητικών της ευρωζώνης (Asset Quality Review), η οποία πιθανότατα θα διενεργηθεί από ανεξάρτητες εθνικές εποπτικές αρχές. Μέχρι το τέλος της φετινής χρονιάς, τα επικοινωνιακά και θεσμικά εργαλεία για την απαλλαγή από τις τράπεζες-ζόμπι, μπορεί να έχουν μπει στην θέση τους.
Η αναδιάρθρωση του κρατικού χρέους με την υποχρεωτική συμμετοχή των ιδιωτών πιστωτών δεν θα περιοριστεί στην Ελλάδα. Η Κύπρος, η Πορτογαλία και η Ισπανία κινδυνεύουν επίσης. Ακόμη και οι κρατικοί πιστωτές στην Ιταλία απειλούνται, λόγω της ανικανότητας των πολιτικών θεσμών να παράγουν διαρθρωτικές μεταρρυθμίσεις που θα φέρουν ανάπτυξη.
Η πρώιμη εκκαθάριση είναι προτιμότερη από την οικονομικά δαπανηρή και πολιτικά αφόρητη πρόσθετη λιτότητα και την άσκοπη παραχώρηση δανείων. Η εσωτερική αναστάτωση θα ελαχιστοποιηθεί μέσω έγκαιρης, συντονισμένης και ταυτόχρονης αναδιάρθρωσης του χρέους των τραπεζών, των νοικοκυριών και των κρατών, επαρκούς μεγέθους ώστε να πείσει τις αγορές ότι δεν θα χρειαστεί επανάληψη της διαδικασίας. Οι απώλειες θα είναι λιγότερες από εκείνες που θα δημιουργηθούν από την περαιτέρω καθυστέρηση. Είναι, πραγματικά, εύκολο.
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου